Wilno: szlakiem miłości Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny ^Wyróżniony

Nazwany został Slapta meilė, co w tłumaczeniu z języka litewskiego znaczy Sekretna (lub tajemna) miłość. A dotyczy romansu, miłości, później ślubu Barbary Radziwiłłówny i ostatniego polskiego króla oraz wielkiego księcia litewskiego z dynastii Jagiellonów, Zygmunta Augusta.

A ściślej miejsc w Wilnie związanych z tą miłością. Autorka projektu Julia Janus wytyczyła ten szlak turystyczny z 21 punktami zatrzymywania się i możliwością poznawania historii tej miłości opowiadanej przez jej bohaterkę. Trasa „Sekretna miłość” miejscami trochę kręta, jeżeli wziąć pod uwagę plan miasta, prowadzi przez najważniejsze miejsca XVI - wiecznego Wilna, w którym żyła słynna para. Można ją pokonywać z przewodnikiem, ale także samodzielnie korzystając z audio przewodnika (https://slaptameile.lt/audiogidas/pl/) dostępnego bezpłatnie także w języku polskim.

Autorka tego projektu tak go w nim przedstawia: „Tajemna miłość. Wileńską drogą historii miłosnej Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny”. W XVI wieku w Wilnie miała miejsce historia miłosna Wielkiego Księcia Litewskiego i Króla Polski Zygmunta Augusta oraz Wielkiej Księżnej Litewskiej i Królowej Polski Barbary Radziwiłłówny, która później natchnęła wiele narodów i pisarzy, artystów, dramaturgów oraz malarzy różnych epok. Więź pary królewskiej była bardzo silna, ich zachowanie w ówczesnym społeczeństwie było skandaliczne i dramatyczne, a historia krótka i tragiczna.

Trasa „Tajemna miłość” – to droga prowadząca przez najważniejsze miejsca w Wilnie, gdzie w latach 1520–1549 żyła, kochała się i działała słynna para. Historia została utworzona tak, jakby ją otwarcie i ze wzruszeniem opowiadała sama Barbara Radziwiłłówna.

Audioprzewodnik poprowadzi cię przez miejsca w Wilnie, gdzie urodziła się, dorastała i żyła Barbara Radziwiłłówna. Jedni mówili, że była kapryśną, pożądliwą, swawolną dziewczyną, która stała się ofiarą gier politycznych wpływowych krewnych i ostatecznie zmarła przez truciznę swojej świekry, królowej Bony Sforzy. Inni twierdzili, że była to inteligentna, wrażliwa młoda kobieta, która przeżyła wielką miłość i szczęście, a także okrutny sprzeciw wobec jej związku z Zygmuntem Augustem. Ataki wrogów złamały Barbarę uczuciowo i fizycznie. Przez stałe napięcie ciężko zachorowała i wcześnie zmarła.

21 przystanków – to najważniejsze znaki historii Barbary Radziwiłłówny i Zygmunta Augusta w Wilnie oraz romantyczny spacer po szesnastowiecznym Wilnie razem z Barbarą Radziwiłłówną i twoimi przyjaciółmi”.

Trasa wytyczona na planie miasta, z opisami poszczególnych miejsc i punktów oraz ich audiowizualnym rozwinięciem, rozpoczyna się na zbiegu placu Katedralnego, w pobliżu słynnej dzwonnicy i początku obecnej alei (prospektas) Gedymina, przed wojną ul. Mickiewicza, a podczas sowieckiej okupacji Lenina. Jej punkt 1 nazwany został „Stare koryto rzeki” (Wilejki), które w XVI w. oddzielało część wspomnianej alei i ul. Mostowej od Dolnego Zamku i placu Katedralnego. Miejsce kolejne (2) nazwane zostało „Dom rodzinny”, a ściślej dwór rodziców Barbary, który stał w pobliżu ujścia Wilejki do Wilii.

• Katedra w Wilnie Katedra w Wilnie
• Dzwonnica na placu Katedralnym w Wilnie Dzwonnica na placu Katedralnym w Wilnie
• Wielkoksiążęcy Pałac Władców z pomnikiem ks. Gedymina Wielkiego na pierwszym planie Wielkoksiążęcy Pałac Władców z pomnikiem ks. Gedymina Wielkiego na pierwszym planie
• Epitafium Barbary Radziwiłłówny Epitafium Barbary Radziwiłłówny
• Trumna Barbary Radziwiłłówny w kaplicy i krypcie św. Kazimierza w podziemiachkatedry Trumna Barbary Radziwiłłówny w kaplicy i krypcie św. Kazimierza w podziemiachkatedry
• Panorama starej części Wilna z Góry Trzykrzyskiej Panorama starej części Wilna z Góry Trzykrzyskiej
• Didžioji g. (ul. Wielka) i Ostra Brama Didžioji g. (ul. Wielka) i Ostra Brama
• „Cudowny” obraz M.B. Ostrobramskiej „Cudowny” obraz M.B. Ostrobramskiej
• Panorama Wilna Panorama Wilna
•  

Jeszcze bliżej tej rzeki wytyczono punkt 3 – miejsce związane z Mikołajem Radziwiłłem „Rudym”, starszym bratem Barbary, zaprzyjaźnionym z Zygmuntem Augustem. Kolejny zespół miejsc uwzględnionych na trasie „Sekretnej miłości” skupiony jest wokół katedry i wielkoksiążęcego Pałacu Władców u stóp Góry Zamkowej. To miejsce (pkt. 4) związane z Mikołajem Radziwiłłem „Czarnym”, stryjecznym bratem Barbary, zaprzyjaźnionym z Zygmuntem Augustem. Punktem 5 jest dawny Pałac królewski, nazywany obecnie Pałacem Władców. W nim Barbara Radziwiłłówna spędziła dzieciństwo, poznała się z Zygmuntem Augustem i znajduje się tajny tunel, którym przechodził on na spotkania z Barbarą w pałacu „Rudego”.

Szczególnymi miejscami w tym programie są punkty 6-8: plac Katedralny, katedra w której odbył się chrzest i ślub Barbary z Zygmuntem Augustem oraz jej pogrzeb w krypcie kaplicy św. Kazimierza. Znajduje się tam epitafium Barbary z tekstem litewskim: „Barbora Radvilait Žygmiontene”, w tłumaczeniu Barbara Radziwiłłówna Zygmuntowa i lata jej życia: 1520-1551. Kolejne punkty są już nieco oddalone, skupiają się, w uproszczeniu, w okolicach uniwersytetu (Universiteto gatve, pkt. 9) w którym z audio przewodnika można usłyszeć informacje o Wilnie epoki Renesansu.

W pobliżu aż 7 miejsc skupia się w i w pobliżu romantycznej części starego Wilna – „Szklanej dzielnicy”, niegdyś rzemieślników i złotników zaopatrujących także dwór królewski. „Jubileria Vilnaensis” w której prezentowany jest pierścień Barbary Radziwiłłówny, hotel „Stikliai” ze współczesnym „apartamentem Barbary”, restauracja „Lokys” przy ul. Sikliu 8/10 w której podawane są dania z kuchni Wielkiego Księstwa Litewskiego i pary królewskiej, Drukarnia – miejsce tajnego ślubu Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny, „Kawiarenka miłości” obojga.
Jedną przecznicę dalej, przy ul. Vokieiciu (dawnej Niemieckiej) stoi (pkt.17) nowoczesny pomnik Barbary. A niedaleko jest pkt. 18 nazwany „Droga do domu” , od Ostrej Bramy ulicą Didžioji (dawna Wielka) którą Zygmunt August i Barbara wyjechali do Krakowa oraz wracali po śmierci Radziwiłłówny. Przy tej samej, jednej z najbardziej znanych ulic wileńskiej Starówki, ale nieco dalej na północ, co wymaga trochę dłuższego spaceru, znajduje się Pałac Gastold (Gasztołdów – pkt. 19) – pierwszego męża Barbary, w którym mieszkała.
A nico dalej, a zarazem na wschód od pobliskiej „Dzielnicy szklanej” – pkt. 20 – „Pałac Kardynalski”, wcześniej Mikołaja Radziwiłła „Czarnego” oraz jego ogród nazywany obecnie Parkiem Francuskim, w którym bywali Zygmunt August i Barbara. Ostatni, 21-szy punkt tej trasy nazwany „Nekropolią” położony jest się dosyć daleko na północ, niemal na brzegu Wilii i w pobliżu kilku pierwszych punktów „Szlaku miłości”. Znajdują się tam, jak czytam w audio przewodniku, tajemnicze fundamenty dwu kościołów, na miejscu których Zygmunt August chciał zbudować mauzoleum wiecznego spoczynku Barbary.

Ten nowy szlak turystyczny w Wilnie jest więc ciekawy i warty poznania, chociaż, jak już wspomniałem, prowadzi niekiedy przez miejsca dosyć oddalone od siebie. Ale przecież stara część litewskiej stolicy nie jest rozległa, można więc przejść go w ciągu kilku godzin czytając i słuchając informacji o poszczególnych miejscach. Szkoda, że tekst w tym audio przewodniku wydrukowano czarną czcionką na bardzo ciemnoszaro-zielonym tle, co powoduje, że jest on niekiedy trudny do przeczytania. Ale chętnych do przejścia tej trasy i poznania dziejów trudnej miłości ostatniego Jagiellona na polskim tronie oraz jego ukochanej żony Barbary na pewno nie zabraknie.