Miasto szczyci się pierwszym herbem miejskim w Europie otrzymanym w roku 1369 oraz najstarszym maratonem w Europie. W roku 2013 Koszyce były Europejską Stolicą Kultury.
Nieco historii
Koszyce powstały jako osada nad rzeką Hornád na skrzyżowaniu szlaków handlowych do Polski na Węgry i na Ruś. Nazwa wywodzi się od łacińskiej nazwy Villa Cassa zamienionej później na Cassovia,W XI wieku powstało w tym miejscu opactwo benedyktyńskie, później stanął zamek królewski, którego ruiny zachowały się na wzgórzu Hradova. Pierwsza pisemna wzmianka o mieście pochodzi dopiero z 1230 roku. W średniowieczu źródłem bogactwa miasta był handel miedzią, winem i futrami.
Odkryty w tym mieście skarb koszycki (Košický zlatý poklad) to jeden z największych złotych skarbów na świecie. Pochodzi z XVII wieku i znaleziony został w okresie międzywojennym w piwnicy jednego z domów przy ul. Hlavnej. Składa się z 2 920 złotych monet głównie dukatów z mennicy w Kremnicy i wielu innych krajów Europy w tym Polski. Jest także kilka złotych medali i masywny złoty łańcuch. Dzisiaj koszycki skarb można oglądać w chronionym pancernymi drzwiami niewielkim pomieszczeniu w podziemiach Muzeum Wschodniosłowackiego (Východoslovenské Múzeum). www.vsmuzeum.sk.
Muzeum Wschodniosłowackie mieści się przy Placu Maratonu Pokoju. Koszyce są bowiem miejscem rozgrywania najstarszego maratońskiego biegu w Europie (od 1924 roku). Stoi tu rzeźba maratończyka oraz tablice z nazwiskami wszystkich zwycięzców. Sam maraton odbywa się w pierwszy weekend października a poza głównym, 42 km biegiem na, można spróbować swoich sił w półmaratonie, minimaratonie lub na innym dystansie.
Jedna z najpiękniejszych uliczek miasta ulica Garncarska (Hrnčiarska) to wąska uliczka otoczona niskimi, kolorowymi domkami rzemieślników, w których mieszczą się pracownie i sklepiki kowali, szewców, krawców, garncarzy, piwowarów i innych mistrzów rzemiosła.
Anioł z herbem i katedra
W dziejach miasta ważny był rok 1342. kiedy zawarły układ partnerski z Krakowem oraz otrzymały przywilej wolnego miasta królewskiego. W 1369 roku Koszyce otrzymały od króla Ludwika I Węgierskiego herb miejski jako pierwsze miasto w Europie o czym przypomina stojący na skwerze koło katedry, pomnik anioła trzymającego ten herb w dłoniach,.
Budowę katedry pw. Św. Elżbiety, patronki miasta rozpoczęto około roku 1380 a ukończono w XIV wieku. Znajduje się tu ołtarz św. Elżbiety dzieło Pawła z Lewoczy oraz wiele innych cennych zabytków w tym rzadkie gotyckie dwustronne kręte schody oraz jedyny na świecie całkowicie stalowy ołtarz z 1923 roku odlany z dzwonów i dział a także Krypta Rakoczego. Po 160 krętych kamiennych schodach można wspiąć się na nakrytą barokowym chełmem ponad 60-metrową północną wieżę z dzwonami i zegarem, zwaną Zygmuntowską z której rozciąga się wspaniały widok na miasto i otaczające je góry.
Na nieco niższej dzwonnicy na planie kwadratu zawieszony jest dzwon Urban, poświęcony patronowi winiarzy św. Urbanowi. Na dole, pod arkadami wieży znajduje się lapidarium gotyckich i barokowych kamieni nagrobnych. Wewnątrz mieści się jedyne na Słowacji Muzeum Figur Woskowych.
Przy katedrze, w parku urządzonym na miejscu dawnego cmentarza stoi piękna gotycka kaplica św. Michała, poświęcona Michałowi Archaniołowi, przewodnikowi dusz na drodze do życia wiecznego.
Smaki Koszyc
W późnogotyckim Domu Lewockim wybudowanym w XV wieku mieszkali kupcy z Lewoczy po przyjeździe do Koszyc. Już w 1542 roku działał tu najstarszy zajazd na Słowacji. Obecnie mieści się restauracja “Pivovare Hostinec” (z browarem - gdzie warzone jest 10 rodzajów piwa. Goście chwalą świetne jedzenie w połączeniu z lokalnym piwem. Za jedną z najlepszych restauracji i kawiarni Koszyc uchodzi też pobliska “Slavia” w butikowym hotelu o tej samej nazwie, położona w samym centrum starego miasta. Lokal ten o ponad stuletniej tradycji ma wspaniałe secesyjne wnętrze i doskonalą obsługę.
Warto też odwiedzić restaurację “Pan Ryba” oferującą specjały z ryb i owoców morza. Restauracja Meksykańska “La Hacienda” specjalizuje się w typowych daniach dla kuchni tego kraju. W “Rosto Steak House” oraz “Smoke House” serwowne jest mięso wyjątkowej jakości zaś “Villa Regia” poza smaczną kuchnią ma przytulne i tradycyjnie zaprojektowane wnętrze.
Teatr i miejskie fortyfikacje
Państwowy Teatr (Narodne Divadlo Kosice) mieści się w eklektycznej budowli z 1899 roku z elementami neobaroku i secesji zaprojektowanej przez architekta Adolfa Langa. W bogatym wnętrzu z ornamentami na ścianach i kolumnach, ze zdobionym złotem balkonami i lożami, kryształowymi żyrandolami oraz licznymi lustrami na suficie wymalowane są sceny ze sztuk Williama Szekspira. W tym pięknym obiekcie oglądaliśmy przedstawienie baletowe Giselle.
Koszyce otoczone były murami obronnymi, które miały ponad dwa tysiące metrów i pięć bram. Najciekawszy jest archeologiczny kompleks Dolnej Bramy odkryty podczas przebudowy ulicy Hlavnej.
Zwiedzając ten największy na Słowacji podziemny kompleks archeologiczny widzimy oryginalne XIII-wieczne fortyfikacje z czasów dynastii Arpadów. Interaktywna, wizualna wystawa historyczna z wykorzystaniem hologramów pozwala uzmysłowić sobie jak to miejsce wyglądało w przeszłości.
Najpiękniejszym przykładem koszyckich fortyfikacji i największą basztą na Słowacji jest Baszta Kata, która broniła dostępu do jednego z wejść do miasta – Malowanej Bramy. Co roku w czerwcu koło Baszty Kata odbywają się Koszyckie Festiwale Smakoszy.
Tutaj także znajduje się Rodosto, kopia domu w którym przebywał na wygnaniu w Turcji węgierski bohater narodowy Franciszek II Rakoczy, przywódca powstania antyhabsburskiego. Przed budynkiem stoi pomnik Rakoczego, a on sam pochowany jest w krypcie w podziemiach bazyliki świętej Elżbiety.
Motyle i kawa z tokajem
Uniwersytecki Ogród Botaniczny w Koszycach jest jednym z najważniejszych ogrodów tego typu w Europie Środkowej. Można spacerować po rozległym, arboretum porośniętym różnorodnymi drzewami, wzdłuż systemu sadzawek, bagien i strumieni z roslinami wodnymi lub też zajrzeć do szklarni. Panuje w nich tropikalny klimat - wysoka temperatura i wilgotność, w którym rosną palmy, bambusy, paprocie i liany oraz owadożerne rośliny. Są tropikalne drzewa owocowe: figi, akacje, owoce kaki a także różne rodzaje cytrusów. Interesujące są kolekcje pięknich orchidei i kaktusów. Jedną z najciekawszych ekspozycji jest motylarnia, gdzie wśród tropikalnej roślinności latają różnokolorowe motyle.
Jedną z miejscowych atrakcji jest degustacja kawy w prażarni Doraz Cafe, ktorą założyli dwaj wspólnicy: Radovan Sidor i Samuel Kotrik, którzy założyli palarnię kawy sprowadzanej z Afryki, Azji oraz z Ameryki Południowej i Środkowej. Miesięcznie przerabiają 800 kg. kawy, która eksportowana jest m.in. do Polski. Produkują też kawy smakowe m.in. z Tokajem. www.doraz.sk
W miejskiej informacji turystycznej – Visit Koice Infopoint, Hlavna 59 www.visitkosice.org można otrzymać informację turystyczną o zabytkach i atrakcjach Koszyc, noclegach i gastronomii, ciakawych wycieczkach po mieście i okolicy czy wydarzeniach można też dodtać Koszycki Paszport Dziecięcy (także w języku polskim) - przewodnik dla dzieci, który pomoże i ułatwi zwiedzanie miasta i pokaże 29 miejsc rozrywki dla najmłodszych. Po najciekawszych miejscach Koszyc poprowadzi dzieci przygoduch Buki. www.kosickydetskypas.sk
Z Polski do Koszyc najlepiej dolecieć samolotem, lot z Warszawy trwa niecałą godzinę. Międzynarodowe lotnisko Koszyce położone jest 6 km na południe od centrum miasta dokąd dojechać można autobusem nr. 23. Przejazd autobusem z Krakowa (248 km) trwa ok. 5 godzin.
Wyjazd prasowy “Koszyce wszystkimi zmysłami” do Koszyc i regionu Słowackiego tokaju zorganizowało Narodowe Przedstawicielstwo Turystyki Słowackiej oraz Visit Koszyce www.visitkosice.sk
