{jumi [*4]}W Związku Sowieckim pod koniec lat 30. XX w. miało miejsce ludobójstwo Polaków. Ofiary wyselekcjonowano na podstawie kryteriów narodowościowych i politycznych, w obu wypadkach podkreślając ich etniczność jako funkcję determinującą ich rzekomą „winę". Decyzja o przeprowadzeniu ludobójstwa zapadła na szczycie sowieckiej władzy.
Dr Tomasz Sommer, wiceprezes Instytutu Globalizacji, opracował w ramach realizowanego przez Instytut programu „Zapomniane ludobójstwo", pierwszą w polskiej historiografii książkę poświęconą tej tragedii.
„11 sierpnia 1937 roku Nikołaj Jeżow, po otrzymaniu zatwierdzenia przez Biuro Polityczne KC WKP(b), którego sekretarzem był Józef Stalin, wydał rozkaz operacyjny nr 00485, który przewidywał aresztowanie określonych grup Polaków zamieszkujących ówczesny ZSRS i ukaranie ich „w dwóch kategoriach". Pierwsza z tych kategorii, obejmująca zdecydowaną większość, tj. niemal 80 proc. objętych akcją, została zamordowana; druga została wysłana do więzień i łagrów. W sumie, wg najbardziej rozpowszechnionego szacunku, represjonowano 143.810 osób, 139.835 z nich skazano, a 111.091 rozstrzelano. Nieznana część represjonowanych, których skazano, ale nie rozstrzelano, tylko wysłano do łagrów, zmarła wkrótce w wyniku przepracowania, głodu, chorób, tortur, złego traktowania" – pisze Tomasz Sommer.
„Rozstrzelać Polaków – ludobójstwo Polaków w Związku Sowieckim w latach 1937-1938" to zbiór dokumentów precyzyjnie opisujących mechanizm tej zbrodni. Zawarte w tomie dokumenty niemal w całości przeszły przez ręce Józefa Stalina, który doprowadził do tego masowego mordu.
– Jest to książka imponująca. Nareszcie pojawiło się coś na ten temat. Szkoda, że o dwadzieścia lat za późno – ocenia prof. Marek Jan Chodakiewicz, wybitny historyk z Institute of World Politics w Waszyngtonie.
Instytut Globalizacji, we współpracy z członkami rosyjskiego „Memoriału" rozpoczyna obecnie prace nad monografią tych tragicznych wydarzeń, których ofiarą padło być może nawet ćwierć miliona naszych Rodaków.
{jumi [*7]}
