Przewodniki „Mazowsze", „Warmia i Mazury", „Gdańsk", Świętokrzyskie" czy „Wielkopolska" różnią się od innych nie tylko wieloma szczegółami, ale przede wszystkim układem. Poza niewielkimi wyjątkami zawarte w nich informacje są w układzie tematycznym, a nie terytorialnym.
{gallery}7665{/gallery}
W przypadku „Mazowsza" autorzy zaczynają od krótkiego rozdziału, co o nim warto wiedzieć. Zwracają uwagę, że obecne granice województwa mazowieckiego różnią się znacznie od historycznych granic tego regionu Polski. Znajduje się w nich bowiem także fragment Podlasia oraz niemal cała ziemia radomska. Z dawnego Księstwa Mazowieckiego do województwa łódzkiego przyłączono natomiast ziemie: rawską i łowicką, zaś do podlaskiego ziemie: łomżyńską i wiską.
Mazowsze, będąc największym z polskich województw, jest krainą niespójną cywilizacyjnie i kulturowo. Większa jego część jest słabo rozwinięta gospodarczo co dla turysty nie musi być wadą, lecz atutem.
Konsekwencją tematycznego układu przewodnika są rozdziały merytoryczne. Poza wyodrębnioną Warszawą z zarysem jej dziejów i kultury oraz prezentacją najważniejszych zespołów zabytkowych stolicy, placów i ulic, najpiękniejszych parków i ogrodów, inne uwzględnione miejscowości, miejsca, zabytki i obiekty w większości przedstawione zostały w rozdziałach tematycznych. Znajdziemy tu takie rozdziały, jak: „To znajdziesz tylko na Mazowszu"; „Miasta, miasteczka i wsie"; „Sanktuaria Mazowsza"; „Zamki, pałace, dwory"; „Miejsca wielkich bitew"; „Sławni ludzie Mazowsza"; „Szlak Fryderyka Chopina"; „Bliżej natury" oraz „Pieszo i konno, rowerem, kajakiem".
W pierwszym z rozdziałów autorzy przedstawili m.in. Teatr Stanisławowski w Łazienkach, Puszczę na granicy Warszawy, Szlak cudu nad Wisłą, Redutę Napoleona w Modlinie, Skarby tysiącletniego Pułtuska, Szarżę konną nad Narwią, dawną stolicę Mazowsza, czyli Płock i osobno legendarne Drzwi Płockie, Lustro Twardowskiego w Węgrowie, a także Muzeum Instrumentów Ludowych w Szydłowcu. W „Miastach, miasteczkach i wsiach" przedstawiono ciekawe miejsca dookoła stolicy oraz w poszczególnych częściach województwach.
„Zamki, pałace i dwory" to rozdział, w którym omówiono najpierw książęce, następnie magnackie, wreszcie ciekawe według stylów architektonicznych dwory. „Sławni ludzie Mazowsza" to przybliżenie czytelnikowi miejsc związanych ze znanymi osobistościami. Są tu Reymontowskie Chlewiska, Czarnolas, Lipków pana Zagłoby, Kościuszkowskie Maciejowice, Przysucha Oskara Kolberga, Warka Kazimierza Pułaskiego, Sulejówek twórcy legionów, ulica Krochmalnej w twórczości Izaaka Bashevisa Singera, Gombrowiczowska Wsola i wiele innych.
Informacje są zwięzłe, a poszczególnym miejscowościom, poza stolicą, autorzy poświęcili 1-2 strony. Mocną stroną przewodnika, jak i całej tej serii są kolorowe zdjęcia, mapy i plany, informacje praktyczne oraz, oczywiście, informacje merytoryczne. Znajdziemy tu też kalendarium dziejów Mazowsza od V wieku n.e. do utworzenia w 1999 r. województwa w obecnych granicach. Autorzy nie poskąpili także niezliczonych ciekawostek i faktów mało znanych. Przykładów można przytoczyć wiele, ograniczę się do paru.
Zygmunt III Waza, przenosząc siedzibę królewską do Warszawy, nie podniósł jej formalnie do rangi stolicy kraju. Zrobił to dopiero car Rosji, Aleksander I. Albo: Kapela Praska, czyli brązowy pomnik w prawobrzeżnej części stolicy zaczyna grać wybraną, ulubioną melodię, gdy na określony adres wyśle się SMS.
Mnóstwo krótkich ciekawostek znajduje się też w rozmieszczonych w różnych częściach przewodnika kolorowych ramkach.
Niemal od razu widać, że jest to książka ciekawa. Przewodnik „Mazowsze" może służyć więc nie tylko podczas zwiedzania, ale również jako dobra lektura do poduszki.
Kazimierz Kunicki, Tomasz Ławecki, Liliana Olchowik–Adamowska, „Mazowsze. Przewodnik.", wyd. BOSZ, wyd. I, Olszanica 2010, str. 272, cena 49,90 zł.
{jumi [*6]}
