Serock: miasto nad Narwią starsze od Warszawy

Poza połączeniami autobusowymi, w sezonie letnim ze stolicy dociera do niego również, w weekendy, aktualnie przez Kanał Żerański, stateczek wiślany nazywany też tramwajem wodnym. Podróż nim trwa dosyć długo, ale stanowi atrakcję samą w sobie, a postój w serockiej przystani przed rejsem powrotnym jest na tyle długi, że czasu wystarcza na zwiedzenie miejscowych atrakcji oraz skorzystanie z miejskiej plaży i kąpieli w Zalewie Zegrzyńskim. Serock leży bowiem nad nim, a ściślej u ujścia do niego Bugu z Narwią.

    Zaś dwie trzecie jego terenu i okolic stanowią tereny Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu z trzema rezerwatami przyrody. Przedmiotem dumy mieszkańców i władz miasteczka – złośliwi przesadnie twierdzą nawet, nie mając oczywiście racji – że jedynym jest fakt, że Serock jest starszy od Warszawy. Rzeczywiście ten gród nad Narwią istniał już w 1065 roku, a w 1417 roku otrzymał prawo chełmińskie. Praw miejskich pozbawiony został na 54 lata, do 1923 roku, w 1869 r. ramach carskich represji po Powstaniu Styczniowym. Ale to już niedawna historią. Znacznie wcześniej w grodzie istniał kościół, chociaż pierwsza wzmianka o tutejszym proboszczu pochodzi „dopiero” z roku 1279.

NEOGOTYCKI KOŚCIÓŁ

    Natomiast zachowany do naszych czasów, najstarszy w Serocku poza grodziskiem Barbarka – miejscem średniowiecznego grodu z XI-XIII w., ceglany kościół p.w. Zwiastowania NMP wzniósł w latach 1512-1535 ks. Wojciech Popielski z fundacji ostatnich książąt mazowieckich, Janusza III i Stanisława. Jest to świątynia z ciekawą historią, o której można przeczytać na tablicy informacyjnej umieszczonej na jej murze. Kościół zaprojektowany w stylu gotyckim, pierwotnie p.w. św. Wojciecha, nie został jednak zbudowany dokładnie według projektu, a późniejsze przeróbki oraz barokowe wnętrza z XVIII w. stworzyły ciekawą i wartą zobaczenia całość.

    W 1618 r. w nieznanych bliżej okolicznościach zmieniono temu kościołowi patrona na obecne Zwiastowanie NMP. Tę ceglaną budowlę otaczają stare i wysokie drzewa tak dokładnie, że od strony wody widać tylko fragmenty jej dachu. A fronton i boki zewnętrzne nawy tylko najlepiej z bliska, z ulicy przy której stoi i odchodzącej od niej uliczki. Dodam, że świątynia, a zwłaszcza jej dach, witraże i niektóre obrazy, zniszczone zostały w 1944 r. podczas walk na przyczółku pułtusko – serockim. Gruntowna renowacja elewacji, wieżyczek i częściowo dachówki w latach 2000-2004 przyniosła obecny widok kościoła. Ze Zwiastowaniem NMP i kopią obrazu MB Częstochowskiej w ołtarzu głównym oraz bocznymi św. Anny i św. Barbary.

ATRAKCJE NA MIEJSCU I W OKOLICY

    Z kronik historycznych miasta wymienia się jeszcze budowę w 1807 r. fortyfikacji napoleońskich. A wśród atrakcji także brukowany rynek z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym oraz zajazd pocztowy z I połowy XIX w. Na okolicy jest jeszcze kilka innych zabytków. M.in. ruiny dworku Szaniawskich w Jadwisinie, neobarokowy kościół św. Antoniego w Woli Kiełpińskiej, zaś w Zegrzu dawny pałac Krasińskich z połowy XIX w i neoklasycystyczne kasyno oficerskie z 1895 r. Niewątpliwą, wartą poznania atrakcją w samym Serocku, jest także tutejsze muzeum nazywane skromie Izbą Pamięci i Tradycji Rybackich. Dosyć ubogą w oryginalne eksponaty, za to z ciekawie przedstawioną historią miasta i regionu od czasów średniowiecza.

    Amatorzy prymitywnej rzeźby w drewnie powinni też zajrzeć do miejscowego Centrum Kultury i Czytelnictwa, w ogrodzie którego stoją rzeźby artysty – samouka Janusza Dłużniewskiego. M.in. „Drzewo katyńskie”, „Zesłaniec”, „Więzień hitlerowski”, „Głód” (scena z Czarnej Afryki), „Oświęcim”, „Anioł”, „Zapominasz o miłości” czy „Rybak”. W sezonie letnim, kiedy miejscowości nad Zalewem Zegrzyńskim są popularnym miejscem wypoczynku, zwłaszcza weekendowego, warszawiaków, Serock przeżywa niekiedy oblężenie. Oferuje bowiem nieźle zagospodarowaną plażę przy przystani, wypożyczalnię jednostek pływających, także niewielkich i inne atrakcje.

NIE TYLKO W LECIE

    Np. Bulwar Nadnarwiański, wspomniane rezerwaty przyrody, m.in. Wąwóz Szaniawskiego, piesze ścieżki dydaktyczne, pieszo – rowerowe w najbliższych okolicach oraz cztery, oznaczone różnymi kolorami, także trochę dalsze szlaki rowerowe o łącznej długości ponad 88 km. Poza plażowaniem, z większości tych atrakcji korzystać można przez większość miesięcy w roku i znajdują się tego amatorzy. Zwłaszcza, że tutejsza baza noclegowa jest coraz lepsza. Do dyspozycji gości jest ponad 20 ośrodków wypoczynkowych, szkoleniowych i hoteli. Bliskość stolicy i niezły dojazd zapewniają, pomimo korków na drogach w szczycie sezonu, szybkie docieranie do celu.

    Warte uwagi są również inne miejscowości oraz miejsca w bliższych i dalszych okolicach Serocka, w Krainie Zalewu Zegrzyńskiego. Zwłaszcza szlaki wodne. Sporo i dosyć szczegółowo można się o nich dowiedzieć z obszernej, blisko 100-stronicowej książki – przewodnika dla turystów i wędkarzy „Szlaki wodne Krainy Dolnego Bugu i Jeziora Zegrzyńskiego” napisanej przez Dominikę Borówkę – Sitnik, z wieloma ciekawymi zdjęciami oraz mapami i planami. Wydanej właśnie, we wrześniu 2018 r. przez Stowarzyszenie na Rzecz Promocji i Rozwoju Zalewu Zegrzyńskiego. A także mapek wzbogaconych informacjami: turystycznej i osobno atrakcji przyrodniczych, pod identycznym tytułem: „Kraina Dolnego Bugu i Jeziora Zegrzyńskiego”.

Cezary Rudziński

Zdjęcia autora