Co dalej z unijnym rynkiem cukru? ^Wyróżniony

Ważne, żeby nowe rozwiązania przyniosły dobre rezultaty - twierdzi Zbigniew Sulewski z Centrum im. Adama Smitha. A przez takie rozumiem spadek cen cukru na unijnym (a więc i polskim) rynku i wzrost produkcji polskich cukrowni. Aby tak się stało, wszyscy uczestnicy rynku powinni jak najszybciej poznać ostatecznie przyjęte szczegółowe rozwiązania oraz pewną (a nie przypuszczalną - 30 września 2015 r.) datę ich wprowadzenia. W Polsce z tą branżą związanych jest ok. 40 tys. ludzi - pracowników cukrowni, firm nasiennych, plantatorów. Przedstawienie szczegółów nowych rozwiązań powinno nastąpić z kilkuletnim wyprzedzeniem, co jest istotne zwłaszcza dla plantatorów, gdyż ze specyfiki produkcji rolnej wynika, że musi ona być zaplanowana odpowiednio wcześnie.

Odejście od ustalania kwot oraz ceny minimalnej zaostrzy konkurencję - zarówno w skali całej Unii Europejskiej, jak i na rynkach poszczególnych krajów, w tym także w Polsce. Istotne jest, żeby proces ten nie doprowadził do dominacji kilku największych europejskich graczy, co w dłuższej perspektywie grozi eliminacją efektywnych, ale mniejszych producentów i przyniosłoby wszystkie negatywne konsekwencje nadmiernej koncentracji (m.in. wzrost cen). Dlatego niezwykle ważny jest sprawny monitoring i - w razie potrzeby - odpowiednia reakcja Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.  

Pojawia się też problem kształtowania relacji rynku unijnego z innymi czołowymi producentami cukru na świecie. Trudno dziś jednak znaleźć na świecie państwo, które - w takiej czy innej formie - nie wspierałoby produkcji cukru. Jej światowy lider - Brazylia - dotuje rewitalizację plantacji trzciny cukrowej. Rynek amerykański jest regulowany za pomocą kontyngentów i cen minimalnych. Przykłady można mnożyć. Zdrowy rozsądek nakazuje, aby w kwestii otwarcia unijnego rynku cukru na zewnątrz działać na zasadzie wzajemności. Wszak nie na tym polega uczciwa konkurencja, żeby wpuszczać na własny uwolniony rynek producentów z krajów chroniących swoje rynki lub dotujących eksport.

Sprawnie przeprowadzone uwolnienie rynku cukru prawdopodobnie doprowadzi do obniżenia cen. Wcale nie oznacza to jednak, że w ślad za tańszym cukrem spadną też ceny wyrobów, do produkcji których jest on używany. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika bowiem, że w latach 2006-2010, kiedy cukier staniał o ponad 20 proc., szereg wyrobów, w których jest on istotnym składnikiem (batony, napoje gazowane) podrożało o kilkanaście procent. Wzrosły zwłaszcza ceny wyrobów wielkich międzynarodowych koncernów, mających znaczące udziały w rynku. Warto o tym pamiętać zmieniając zasady produkcji i obrotu cukrem, bo tam gdzie pojawia się koncentracja największych graczy, prędzej czy później pojawią się też wyższe ceny.

Zbigniew Sulewski, Centrum im. Adama Smitha

{jumi [*9]}