Pieszych, rowerowych, wodnych, kolejowych i tematycznych. Te ostatnie, chociaż autorzy nie wspominają o tym, przede wszystkim dla turystów zmotoryzowanych, „W Polsce, jak długa i szeroka – czytam na jego tylnej okładce – nie brakuje atrakcyjnych miejsc. Poznacie część z nich przemierzając 77 szlaków turystycznych…” I ich uściślenie: spływy kajakami, czy tratwą, rowerami po leśnych duktach lub ścieżkach poprowadzonych w śladach dawnych linii kolejowych, wędrówki po szlakach pełnych ludzi albo tak opustoszałych, że spotkać na nich można tylko ciszę. Kontakt z przyroda, ale i poszukiwanie śladów przeszłości. Wielokulturowość i zabytki mniejszości etnicznych. Zamki piastowskie, pałace szlacheckie, latarnie morskie. Architektura drewniana i dziedzictwo przemysłowe.
Trasy proponowane przez autorów znajdują się w różnych regionach kraju. I chociaż można, oczywiście, zaproponować wiele innych, uwzględnione są ciekawe, urozmaicone oraz dające turystom szeroką gamę możliwości wyboru w zależności od zainteresowań czy sposobów poruszania się. To ostatnie wzięte zostało pod uwagę w podziale tych szlaków na piesze, rowerowe, wodne i kolejowe oraz tematyczne. Są wśród nich bardzo znane i popularne, niekiedy nadmiernie, jak np. w szczycie sezonu tatrzańska Orla Perć, czy od dawna przyciągające turystów, jak np. Główny Szlak Świętokrzyski, podobnie Sudecki lub Beskidzki albo Orlich Gniazd.
Czy Spływy Dunajcem, szlaki Wielkich Jezior Mazurskich lub kanały Augustowski i Elbląski, albo Żnińska Kolej Powiatowa. Ale również są mniej lub mało znane, a warte popularyzacji i to we wszystkich sposobach poruszania się turystów. To samo można powiedzieć o wyborze szlaków tematycznych. Obok popularnych Chopinowskiego, Kopernikowskiego czy Gotyku Ceglanego lub Zamków Gotyckich – w tym przewodniku nie pokrywających się, autorzy proponują np. Świętokrzyski Szlak Literacki, Renesansu Lubelskiego, Garncarski czy Lubuski Wina i Miodu. Lub Ziemiański Szlak Rowerowy.
Mocną stroną tego przewodnika, czy raczej propozycji wycieczkowych, bo klasycznym przewodnikiem książka ta nie jest, są kolorowe zdjęcia. 280, wśród nich wiele znakomitych, a także ciekawych ujęć „z lotu ptaka”. Szkoda, że nie we wszystkich przypadkach opisanych. Proponowane poszczególne szlaki zawierają schematy ich tras z zaznaczonymi miejscowościami. Informacje o nich są bardzo zwięzłe, z wieloma faktami i ciekawostkami, ale generalnie, poza wyjątkami, bez informacji typowo przewodnikowych o możliwościach noclegowych, obiektach gastronomicznych czy innej bazie turystycznej. Ale i propozycjami wycieczek na poszczególnych szlakach. Z ich długością, przebiegiem, czasem potrzebnym na przejście lub przejechanie rowerem.
Czytelnik znajduje informacje ważne, opisy, w tym mało lub mniej znanych miejscowości i obiektów, ale również, zwłaszcza w rozdziale Szlaki tematyczne, a w nim np. Szlak Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, delikatnie mówiąc banalne. O ponad 800-letnim, zabytkowym Piotrkowie Trybunalskim czytelnik dowiaduje się że „(szlak prowadzi) do bardzo ciekawej miejscowości, jaką jest PIOTRKÓW TRYBUNALSKI. To stare miasto, które zapisało się w historii polskiego parlamentaryzmu, zachęca do obejrzenia ładnego rynku i klimatycznych zaułków oraz obejrzenia cennych zabytków, a także dworca Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej z 1864 r.
Jeszcze bardziej powściągliwi są autorzy w prezentacji polskiej „Mekki Maryjnej” pisząc o niej: „Z Radomska jedziemy do CZĘSTOCHOWY, słynącej z sanktuarium na Jasnej Górze. W mieście znajduje się dworzec kolejowy z lat 90. XX w., który postawiono na miejscu oryginalnego, zbudowanego w połowie XIX stulecia”. Gdybym nie znał od bardzo dawna tego miasta i jego atrakcji, to taka „rekomendacja” na pewno nie zachęciłaby mnie do zobaczenia go. Są jednak również bardzo ciekawe, chociaż krótkie, informacje o wielu innych miejscowościach, miejscach i zabytkach oraz ich, jak wspomniałem, świetne zdjęcia. Ponadto w tekst włamano sporo informacji ciekawostkowych.
M.in. „Znikający kościół” (oczywiście Trzęsacz). „Ruchome wydmy” (chociaż wypadało chyba wspomnieć, że znajdują się one w Słowińskim Parku Narodowym). „Zabytkowa kolejka” (sochaczewska). „Wspinaczka w Parku jurajskim”. „Filmowa warowania” (Zamek w Ogrodzieńcu). „Pałac w Pilicy”. „Opustoszały (i odtwarzany) Książ”. „Opactwo w Krzeszowie”. „Początki Wisły” (chodzi oczywiście o źródła rzeki, a nie historię miasta) Osobno, w innym miejscu jest „U źródeł Wisły”). „Niebezpieczna Orla Perć”. „Półwysep Helski”. „Krynicka latarnia”. „Krzywy Las”. „Więcej niż skansen” (Swołowo w „Krainie w Kratę”). „Na Biłgorajską nutę
„Pani Ziemi Sądeckiej” (oczywiście księżna Kinga, ale bez informacji, że święta). „Rowerowy Szlak Wód Mineralnych” (w gminie Muszyna). „Król Sielaw”. „Staroobrzędowcy” i w innym miejscu „U staroobrzędowców”. „Borowiacy tucholscy”. „Intrygujący Wleń”. „Tronująca Madonna” (Bardo). „Przedsiębiorczy mnisi” (cystersi). „Bieszczadzka szkoła rzemiosła”. „Krynki pełne zabytków”. „Synagoga w Orli”. „Na tropie Galla Anonima”. „Płomienny romans z polskim królem” (hrabina Cosel i August II Mocny). „Wąwóz królowej Jadwigi” (Sandomierz). I sporo innych.
SZLAKI TURYSTYCZNE POLSKI. Autorzy: Beata i Paweł Pomykalscy. Wydawnictwo Bezdroża, Helion wyd. I, Gliwice 2023, str. 367. Cena 69 zł. ISBN 978-83-8322-124-3
