Ponadto cieka{jumi [*4]}we krajobrazy, przyrodę, a przede wszystkim życzliwych gościom mieszkańców. I ich zwyczaje, kulturę, kuchnię itp.
Kraj ten przeżywa obecnie wielki kryzys gospodarczy, grożący mu bankructwem i zmuszający do nadzwyczajnych oszczędności oraz rezygnacji z wielu przywilejów socjalnych ludności. Co budzi protesty społeczeństwa i jest przyczyną zamieszek – zwłaszcza w stołecznych Atenach oraz strajków i niezadowolenia wyrażanego w innych formach. Co zniechęca cudzoziemców do przyjazdu.
A turystyka jest przecież ważną dziedziną tamtejszej gospodarki. Na niektórych wyspach wręcz podstawową. Dobrze więc, że na progu letniego sezonu wydawnictwo Bezdroża dostarczyło czytelnikom – potencjalnym turystom aż dwa przewodniki po tym kraju. Udowadniające, jaki jest on piękny i ciekawy, wart zarówno poznania, jak i wypoczynku w nim.
Jeden z tych przewodników omówię teraz, drugi w najbliższym czasie. „Grecja. Sztuka, bogowie i ludzie" jest przewodnikiem bardzo dobrym, kolejnym udanym w podstawowej serii krakowskiej oficyny. Napisanym ze znawstwem, zauważalną, jakże dla mnie zrozumiałą, fascynacją tym krajem. Z mnóstwem niezbędnych i przydatnych informacji, rad i sugestii. Wzbogaconym o ponad 40 barwnych zdjęć, mapek, planów oraz informacji dodatkowych. W tym wielu ciekawostek włamanych w tekst. Co nie znaczy, że jest wolny od pominięć, niekiedy istotnych faktów i informacji, czy drobnych potknięć.
„Przewodnik „Grecja. Sztuka, bogowie i ludzie" pozwoli dokładnie zwiedzić kraj Homera i pewnie poruszać się nawet po jego najtrudniej dostępnych zakamarkach – zapewnia wydawnictwo na tylniej stronie jego okładki. W publikacji czytelnicy odnajdą wyczerpujące opisy zabytków, szczegółowe i sprawdzone informacje praktyczne, dokładne mapy i plany miast i stanowisk archeologicznych, a także obszerny rozdział krajoznawczy. Propozycje tras zwiedzania pozwolą dobrze zaplanować podróż, a minirozmówki polsko – greckie ułatwią kontakt z życzliwymi mieszkańcami Hellady.". I te obietnice spełnia.
W rozdziale wstępnym „Zaproszenie do Grecji" autorzy proponują 8 atrakcyjnych tras: „Muśnięcie Attyki", „Gratka dla ornitologów", „Podziemne skarby Peloponezu", „Szlakiem igrzysk", „Szlakiem fortec Peloponezu", „Szlakiem wyroczni", „Skarby kultury bizantyjskiej" i „Szlakiem miłośników gór". Obejmują one niemal wszystko, co w tym kraju jest rzeczywiście najważniejsze.
Niemal, gdyż brak mi w tych propozycjach Salonik, drugiego pod względem wielkości greckiego miasta, pełnego zabytków. A np. w Atenach zachęty do zwiedzenia jednego z najważniejszych tego typu muzeów nie tylko w Europie: Narodowego Muzeum Archeologicznego. Zamiast którego autorzy proponują inne. Też ciekawe, ale jednak nie aż tak – Benaki. No i trochę niezrozumiałe jest ograniczenie tych propozycji zwiedzania wyłącznie do kontynentu, z pominięciem wysp.
Oczywiście w tekście przewodnika nie brak dokładnych informacji zarówno na ich temat, jak i tysięcy innych. Rozdział „Informacje praktyczne" zawiera chyba wszystko, co turyście jest potrzebne aby przygotować się do wyjazdu do Hellady, wybrać właściwy środek transportu oraz poruszać się na miejscu, znaleźć nocleg, wyżywienie itp. Podobnie „Informacje krajoznawcze" zawierające charakterystykę geograficzną kraju oraz informacje o jego, przyrodzie, dosyć obszernie przedstawionej historii, polityce i gospodarce, religii, języku i kulturze.
Podstawowa – ponad 550 stron druku – część przewodnika prezentuje 5 jego regionów kontynentalnych: Ateny i Attykę, Peloponez, Tesalię i Grecję środkową, Epir i Grecję zachodnią oraz Macedonię i Trację. A także 7 regionów wyspiarskich: Kretę, Dodekanez, Cyklady, Północne Wyspy Egejskie, Eubeę i Sporady Północne, Wyspy Sarońskie oraz Wyspy Jońskie. W każdej z tych części przedstawione zostały najważniejsze – i sporo mniej ważnych – miejscowości, miejsc i obiektów. Z podkreśleniem tych, które przede wszystkim warto zobaczyć. W tym zabytków, muzeów i wykopalisk. Z dokładnymi informacjami o ich lokalizacji, dojeździe, godzinach otwarcia, cenach biletów – i zniżkach nie tylko dla młodzieży i studentów, ale również emerytów. Bądź dniach, w które wstęp jest bezpłatny. Na końcu zaś informacje praktyczne o placówkach Informacji Turystycznej, noclegach, wyżywieniu itp.
Mocną stroną tego przewodnika są, wspomniane już informacje w ramkach. M.in. „Grecja na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO", „Tragedia antyczna", „Bitwa pod Maratonem", „Społeczeństwo starożytnej Sparty", „Bitwa pod Termopilami", „Dwie Macedonie", „Zamordowanie Filipa Macedońskiego", „Święta i wierzenia wyspiarzy", „Ikony i El Greco", „Minojczycy", „Kolos Rodyjski". „Czy Santorini to Atlantyda ?" i kilkadziesiąt innych. Na końcu przewodnika znalazły się: mini słowniczek polsko – grecki oraz mini rozmówki, słowniczek trudniejszych terminów z zakresu kultury i sztuki, obyczajów i kuchni – z uwzględnieniem osobno alkoholi. Zaś odszukanie tego, co aktualnie jest potrzebne, ułatwia Indeks nazw geograficznych i obiektów turystycznych.
Wspomniałem o, nielicznych, pominięciach i potknięciach. Spore są np. różnice w oznaczeniach na mapach najważniejszych atrakcji kraju. Na zamieszczonej na wewnętrznych stronach przedniej okładki doliczyłem się ich 56, w tym ponad 20 na wyspach. Natomiast na str. 16 – 17 tylko 10, w tym zaledwie 2 na wyspach. W propozycji „Szlaku igrzysk" ( Ateny – Delfy – Nemea – Olimpia ) powinien, moim zdaniem, znaleźć się również odległy o 40 km od Aten Maraton. W którym nie odbywały się, co prawda, żadne igrzyska antyczne, ale długość trasy sławnego biegu żołnierza Filippidesa 12 września 490 roku p.n.e. z pola tej bitwy do Aten z wiadomością o zwycięstwie nad Persami, stała się jedną z ważnych dyscyplin nowożytnych Igrzysk Olimpijskich.
W Atenach do najważniejszych miejsc dodałbym też wzgórze Likavitos, z którego – a nie z Akropolu – roztacza się najpiękniejszy widok na miasto. Skoro o greckiej stolicy mowa, to w przypadku metra w niej, warto sprostować, że większość linii nie jest, jak napisali autorzy, napowietrzna, lecz, oczywiście, naziemna. W opisie ciekawych obiektów i miejsc w Salonikach zabrakło mi informacji, że – w dosyć obszernie omówionym – tamtejszym Muzeum Archeologicznym jednym z najważniejszych eksponatów jest szkielet Filipa II Macedońskiego – ojca Aleksandra Wielkiego oraz tarcza, hełm, miecz i inne przedmioty wydobyte z jego grobowca.
A także – i lokalizacji go na planie miasta – o znajdującym się w nim polsko – greckiego bohatera II wojny światowej, Jerzego Iwanowa – Szajnowicza i w ogóle o antyhitlerowskim ruchu oporu nie tylko w Salonikach. W ogóle historia Grecji XX wieku przedstawiona została, bardzo delikatnie to ujmując, nad wyraz skromnie. Są to jednak drobiazgi – dorzucę do nich jeszcze brak chociażby wzmianki w obszernej ( str. 32 – 34 ) informacji o greckich alkoholach i ich historii, o sławnym słodkim winie – muszkacie z Samos. Warto chyba uwzględnić te, a zapewne i inne, informacje w następnym wydaniu tego przewodnika.
GRECJA. SZTUKA, BOGOWIE I LUDZIE. Przewodnik. Autorzy: Mateusz Gędźba i Peter Zralek. Wydawnictwo Bezdroża, wyd. I, Kraków 2010, str. 663, cena 54,90 zł.
{jumi [*6]}
