sobota, 19 kwiecień 2014 06:42

Turki wielkanocne Wyróżniony

Napisała
Oceń ten artykuł
(0 głosów)
Fot.: Grzegorz Micuła

Od Wielkiego Piątku w wielu wioskach w Dolinie Sanu pojawiają się dziwni wojacy. Trzymają straż przy Grobie Pańskim, asystują księdzu, a w Niedzielę Wielkanocną całe ich oddziały w pełnym rynsztunku biorą udział w mszy świętej.

W Gniewczynie Łańcuckiej są aż dwa oddziały umundurowanych i uzbrojonych żołnierzy z dowódcami i orkiestrą, jedni ubrani są w granatowe uniformy i uzbrojeni w szable, drudzy w strojach koloru khaki mają drewniane karabiny. Wszyscy przepasani są biało-czerwonymi szarfami, a na głowach mają ułańskie czaka ze srebrnymi orłami.
Malowniczy wojacy po nabożeństwie demonstrują na pobliskiej łące pokaz musztry i rywalizują ze sobą wykonując wymyślne figury w rytm skocznych, wojskowych melodii. Widzowie tej barwnej parady nazywają wojaków "Turkami", chociaż ci wcale nie przypominają tego azjatyckiego ludu.

Turki z Radomyśla nad Sanem umundurowani są w niebieskie dwurzędowe kurtki z efektownymi epoletami oraz czerwone szarawary. Przepasani są biało-czerwonymi szarfami, a na głowie mają okrągłe czapki bez daszków, ozdobione z przodu pękiem kogucich i bażancich piór, poniżej których umieszczono dystynkcje: półksiężyc i gwiazdę. Uzbrojeni są w szable. Na czele oddziału stoi odziany w kapę komendant, zwany Baszą, z przyprawioną długą brodą.
Turki trzymają straż przy Grobie Pańskim i uczestniczą w święceniu jadła, ognia i wody, a w niedzielę odbywają pokaz musztry oraz wędrują przez wieś od domu do domu. Basza składa gospodarzom życzenia, otrzymując w zamian datki w naturze bądź pieniądzach.
Podobne oddziały spotkać można w innych wioskach i miasteczkach Rzeszowszczyzny: w Woli Rzeczyckiej, Majdanie Zbydniowskim, Starej Sarzynie, Giedlarowej, Grodzisku Dolnym, Leżajsku i Pruchniku, a także innych rejonach Polski - w okolicach Łęczycy i w Krakowskiem. Różnią się umundurowaniem i rodzajem musztry. Wszystkie te wojska pojawiają się w Wielki Piątek, aby trzymać straż przy Grobach Chrystusa wystawianych w kościołach. Zwyczaj ten wiąże się z misteriami wielkanocnymi wprowadzonymi w średniowieczu przez rycerzy - zakonników, strażniów Grobu Bożego, tzw. Bożogrobców.