Pomnik ten jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków w stolicy. Każdy łatwo skojarzy odlaną w brązie postać kompozytora siedzącą pod stylizowaną mazowiecką wierzbą. I choć nie wyobrażamy sobie dzisiejszej Warszawy bez tego monumentu, to jednak pomnik nie miał łatwego życia. Przeciwko niemu była najpierw Rosja, a potem zniszczyli go Niemcy.
Pomysł upamiętnienia dokonań Fryderyka Chopina zaistniał w warszawskim środowisku muzycznym w drugiej połowie XIX wieku. Projekt nie miał jednak szans na realizację ze względu na politykę Rosji, jednego z zaborców.
Sytuacja uległa zmianie w 1901 roku, gdy polska śpiewaczka operowa Adela Bolska uzyskała zgodę cara Mikołaja II na utworzenie komitetu budowy pomnika. Stało się to po tym, jak car zapragnął nagrodzić artystkę za jej występy w Rosji. Bolska, z domu Skąpska, nie chciała jednak niczego dla siebie. Pragnęła natomiast uhonorować Chopina i wraz z mężem, Aleksandrem Dienheim-Szczawińskim-Brochockim utworzyła komitet budowy pomnika i przeznaczyła na ten cel dochody z koncertów.
Konkurs na wykonanie pomnika rozpisano w 1908 roku. W jury konkursowym zasiadały takie postaci kultury i sztuki jak: Antoine Bourdelle, Józef Pius Dziekoński czy Leopold Meyet. Konkurs wygrał Wacław Szymanowski. Planowano, że pomnik powstanie w setną rocznicę urodzin pianisty, czyli w 1910 roku. Jednak pojawiło się wiele kontrowersji wokół projektu przedstawiającego kompozytora siedzącego w natchnieniu pod wierzbą.
Dopiero w 1912 roku udało się osiągnąć porozumienie i model pomnika został wykonany. Odlew postanowiono zrobić w Paryżu. Jednak potem realizację pomnika przerwała I Wojna Światowa. Kiedy już burzliwe czasy pozowliły na to, przywieziono do Polski gipsowy model i zmontowano go w warszawskich Łazienkach. Pomnik został uroczyście odsłonięty 14 listopada 1926 roku. Cokół monumentu i basen przed nim zaprojektował architekt Oskar Sosnowski z Politechniki Warszawskiej. Prace kamieniarskie wykonała łódzka firma Urbanowskiego.
Pomnik szybko doczekał się wielu kopii. Wkrótce okazało się, że mogą one być bardzo przydatne dla następnych pokoleń. Przyszedł bowiem czas, kiedy Niemcy postanowili zniszczyć wszelkie ślady po rzeźbie Szymanowskiego. 31 maja 1940 roku pomnik Chopina wysadzono w powietrze i pocięto palnikami na mniejsze części. Złom powstały w wyniku tej dewastacji wywieziono koleją na zachód, gdzie jego fragmenty zostały użyte jako surowiec przeznaczony do przetopienia w niemieckiej hucie.
Niemcy starali się zniszczyć także wszystkie kopie pomnika przechowywane w polskich muzeach. Jednemu z pracowników Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu udało się ukryć w piwnicy kopię głowy pomnika. Niemcy zniszczyli jednak wszystkie gipsowe repliki oraz drewnianą kopię rzeźby w skali 1:2, którą do poznańskiego muzeum przekazał sam autor.
Nie było łatwo odtworzyć pomnik po wojnie. Poszukiwano kopii pomnika, ale okazało się, że to trudne zadanie. W 1945 roku pracownicy Zakładów Rafineryjno-Przetwórczych we Wrocławiu znaleźli pośród zalegających na terenie fabryki hałd złomu głowę Chopina. Jednak nie była to oryginalna głowa pomnika, ale tylko jeden z próbnych odlewów w znacznie pomniejszonej skali. Kompletną kopię całego pomnika udało się znaleźć dopiero podczas odgruzowywania zniszczonego domu Szymanowskiego na Mokotowie. Na podstawie tej kopii podjęto próbę wykonania wiernej repliki zniszczonego oryginału.
Pomnik został zrekonstruowany według projektu prof. Władysława Wasiewicza i odsłonięty ponownie w 1958 roku. Na cokole umieszcono napis: „Posąg Fryderyka Chopina zburzony i zagrabiony przez Niemców w dniu 31 maja 1940 roku odbuduje Naród. 17-X-1946 r." Wyryto tam również cytat z Adama Mickiewicza: „Płomień rozgryzie malowane dzieje,/ Skarby mieczowi spustoszą złodzieje,/ Pieśń ujdzie cało..." Rok po ponownym odsłonięciu pomnika po raz pierwszy zorganizowano przy nim cykl koncertów Chopinowskich.
Obecnie odbywają się dwa recitale chopinowskie w każdą niedzielę od maja do września. Na koncerty przyjeżdżają pianiści z całego świata, by grać w parkowej scenerii polonezy, mazurki, scherza i preludia.
Powstało też wiele nowych kopii pomnika. Najbardziej znana znajduje się dość daleko. Odsłonięto ją w roku 1994 w japońskim mieście Hamamatsu. Kopię pomnika przekazano temu miastu na podstawie umowy o wymianie kulturalnej między miastami partnerskimi.
{jumi [*8]}
