Wszyscy kojarzymy ten symbol w kształcie kotwicy. „P" symbolizuje Polskę, a ramiona – literę „W", czyli „walkę" lub „kotwicę". Kotwica, tak jak i o rok starszy żółw, rysowana była na murach i chodnikach.
"V" jak „Przegrany"
Początków znaku „PW" można doszukiwać się w nieustającej propagandowej walce między stronami walczącymi w II wojnie światowej. W 1940 roku w ramach budowania oporu przeciwko Niemcom, powstało w Anglii hasło "Victory" (ang. „zwycięstwo"). Było ono krzepiące dla aliantów, obserwujących z przerażeniem pasmo ówczesnych zwycięstw faszystowskich Niemiec. Jednakże aliancki znak "V" został przez niemiecką propagandę wykorzystany na potrzeby III Rzeszy, która używała go do promowania symbolu "Sieg" (niem. zwycięstwo).
W wyniku działań niemieckiej propagandy hasło "V" zaczęło pojawiać się w krajach podbitej Europy. Polska konspiracja starała się dezorganizować te działania poprzez dopisywanie do "V" liter "erloren", co razem oznaczało niemieckie słowo „Verloren"
(przegrany, stracony, zgubiony).
„PW" wygrało konkurs
"Kotwica" została wybrana z 27 propozycji zgłoszonych na konspiracyjny konkurs ogłoszony przez Biuro Informacji i Propagandy KG AK. Spośród znaków zgłoszonych na konkurs, w ciągu dwóch miesięcy za najlepsze uznano dwie propozycje: "Kotwicy" oraz "Skrzyżowanych mieczy grunwaldzkich". Przy wyborze brano pod uwagę m.in. łatwość wykonania oraz patriotyczną wymowę.
Zwyciężył projekt "kotwicy", którego autorką (współtwórczynią) była najprawdopodobniej instruktorka harcerska Anna Smoleńska, ps. "Hania", studentka historii sztuki na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.
Samemu albo w grupie harcerzy
Na murach „kotwicę" malowali harcerze z organizacji konspiracyjnej „Wawer". Podlegała ona pod Biuro Informacji i Propagandy (ps. "Filharmonia") KG AK. W związku z tym jej zadania były dosyć rozległe. Konspiracyjne Szare Szeregi zrealizowały wiele programów inicjowanych przez "Wawer", jak np. podtrzymywanie na duchu społeczeństwa i dywersję psychologiczną wobec okupanta (w tym akcję malowania "Kotwic") oraz całą akcję zwaną Małym Sabotażem.
"Wawer" malował znaki "Polski Walczącej", czyli "Kotwicy" w miejscach dobrze widocznych dla Polaków i okupantów: na murach, tablicach ogłoszeniowych, słupach elektrycznych i na przystankach tramwajowych. Znak malowano zwykle trudno usuwalną farbą smołową, różnymi malarskimi pędzlami do malowania mieszkań. Akcję zapoczątkowano w Warszawie w 1942 roku.
Czasem „kotwicę" malowano w pojedynkę, czasem we dwóch, w nocy. Ale bywało i tak, że liczba malujących "Wawerczyków" przekraczała 100 osób. Malowano także w dzień, co stanowiło ówcześnie rodzaj indywidualnego wykazywania się własną odwagą i patriotyzmem, ale było i zakazywaną brawurą.
Ważną osobą propagującą znak kotwicy był Jan Bytnar, twórca szablonu i pieczątek ze znakiem kotwicy. To on opracował urządzenie do malowania znaku, zwane "wiecznym piórem". W całej Warszawie stał się znany jego wyczyn, polegający na namalowaniu znaku "Kotwicy" wysoko, na cokole pomnika Lotnika, stojącego wtedy na placu Unii Lubelskiej. Był to czyn niesłychanej wprost odwagi, ponieważ mieściła się tam w czasie okupacji główna siedziba warszawskiego Gestapo.
Polska Walcząca" na Koszykowej i Bartyckiej
Dziś, w Warszawie przy ulicy Koszykowej 75 (nieopodal wejścia na teren Politechniki warszawskiej) znajduje się wmurowana granitowa tablica, upamiętniająca działalność konspiracyjną Szarych Szeregów i głównych twórców znaku "kotwicy". Wymieniono tam Annę Smoleńską (jako współautorkę znaku) oraz Tadeusza Zawadzkiego, ps. "Zośka", wyróżnionego wawerskim tytułem "Kotwicki".
Duży pomnik ze znakiem „kotwicy" znajduje się też na kopcu Powstania Warszawskiego po południowej stronie ul. Bartyckiej w Warszawie. Pewnie niejeden raz przechodziliśmy obok niego lub widzieliśmy go z daleka. Dziś przypomina nam on o świecie, w którym patriotyczne symbole miały kolosalne znaczenie. Dla wszystkich.
{jumi [*8]}
