Morfina jest jednocześnie błogosławieństwem i przekleństwem ludzkości. Pozyskiwana z makówek substancja jest obecnie najsilniejszym środkiem przeciwbólowym znanym lekarzom i od czasu pierwszej syntezy na początku XIX w. złagodziła cierpienia tysięcy cierpiących. Ma jednak swoją ciemną stronę: powoduje uzależnienie tak silne, że potrafi zrujnować życie, które uratowała.
Dzięki wysiłkom francuskich uczonych być może będziemy mogli zamienić ją na znacznie bezpieczniejszy substytut. Zespół z Instytutu Farmakologii Molekularnej i Komórkowej z Valbonne wpadł na trop potencjalnie cudownego środka, który podobnie jak morfina działa bezpośrednio na ośrodkowy układ nerwowy. Materiału do badań dostarczyło zwierzę, którego nigdy byśmy o to nie podejrzewali – afrykańska czarna mamba.
Czarna mamba należy do drapieżników budzących w ludziach największy lęk. Przekraczająca często 3 metry długość, niespotykana u innych węży prędkość poruszania się oraz „histeryczne” zachowanie na pewno nie przysporzyły jej popularności. Najgroźniejszy jest jednak jad – przed wynalezieniem odtrutki, śmiertelność po ukąszeniach czarnej mamby wynosiła 100 procent, a pierwsze efekty ukąszony odczuwa już po ok. 10 minutach. Toksyny zawarte w jadzie mamby błyskawicznie rozprzestrzeniają się wewnątrz tkanek, paraliżując ciało ofiary. Przed śmiercią przez uduszenie ukąszony może stracić przytomność, dostać zawrotów głowy, kaszlu, nieregularnego bicia serca lub ostrego bólu brzucha.
Tym bardziej zaskakujące, że zawarte w jadzie węża białka zdają się przynosić podobne efekty, co zastrzyk z morfiny. Znalezione związki blokują wrażliwe na kwasy kanały jonowe w nerwach, które stanowią ważny element przekaźnictwa bólu w ciele. Co więcej, w przeciwieństwie do morfiny i innych pochodnych opium, mambalginy (jak nazwali nowe substancje naukowcy) nie działają na receptory opioidowe, a tym samym nie powodują uzależnienia.
Opracowanie tak skutecznego leku przeciwbólowego może mieć kolosalne znaczenie dla medycyny i przybliżyć nas do rozwiązania kolejnej zagadki funkcjonowania ludzkiego ciała. Być może nawet czarna mamba będzie się w stanie zrehabilitować w oczach ludzkości.
{jumi [*7]}
