Jednym z dwu najcenniejszych zabytków miasta jest zespół zamkowy na wzgórzu oraz kościół św. Jana w jego pobliżu. Ten pierwszy, to ruiny dawnego gotyckiego zamku Zakonu Kawalerów Mieczowych i siedziba ich Wielkiego Mistrza, później zaś polskich starostów.
Do stołecznej Rygi jest stąd zaledwie kilkadziesiąt kilometrów. A obecnie to około 17-tysięczne gminne miasto Kieś – łotewskie Cēsis nad rzeką Gauja (Gauia), w sercu Parku Narodowego Gauji, swoją burzliwą historią mogłoby obdzielić kilka metropolii.
Z platformy widokowej zamku Sigulda, o którym niedawno pisałem, a także z drogi do niego, widać po drugiej stronie wąwozu rzeki Gauja ceglaną, krytą dachówką wieżę zamku Turaida.
Ratusz z wysoką na 53 metry wieżą nazywany „Białym łabędziem" ze względu na barwę jego ścian oraz elegancję sylwetki, stoi pośrodku dużego placu Ratuszowego. W samym sercu kowieńskiej Starówki.
Kilka kilometrów od centrum Kowna, w Pietraszunach, współcześnie jego dzielnicy, stoi największy na Litwie i jeden z najcenniejszych w niej sakralnych zabytków barokowych, dawny klasztor kamedułów – Pažaislio vienuolinas.
Do estońskiej stolicy przyjeżdżamy wieczorem. Poprzedni raz byłem tu, krótko, ponad pól wieku temu, niewiele więc z niej pamiętam. Najbardziej moment, gdy wraz z kolegą wysiedliśmy w nieco mglisty, wrześniowy poranek z nocnego pociągu z ówczesnego Leningradu, dziś Petersburga, na tutejszym dworcu.
Vecriga – Stara Ryga, czyli najstarsza część łotewskiej stolicy, w roku 1997 wpisana została na Listę Dziedzictwa UNESCO. Ma ona powierzchnię 438 ha, ograniczoną od południowego zachodu prawym brzegiem Dźwiny, po łotewsku Daugavy, zaś od północy ulicą K.Valdemāra – jedną z dwu arterii łączących Starówkę i główną, prawobrzeżną część miasta z lewą przez most drogowy Vanšu. Drugi z mostów – Akmens, również z komunikacją tramwajową, wprowadza ruch na nadbrzeżny bulwar 11. novembra i do ścisłego centrum Starego Miasta.
Z kawiarni na górze kilkunastopiętrowego hotelu Radisson Blu stojącego w centrum Rygi w pobliżu jej umownej granicy z Vecrīga – tutejszą Starówką, którą stanowi kanał Pilsětas, roztacza się najładniejszy widok „z lotu ptaka" na łotewską stolicę i jej okolice.
To tu, w widłach jakie tworzy ujście Wilii do Niemna, narodziło się Kowno. Obecnie drugie pod względem wielkości i liczby mieszkańców, ponad 300-tysięczne miasto Litwy. Cypel ten, na końcu którego znajduje się niewielki teren spacerowy i park Santakos, zamieszkany był już przed wiekami. Od kiedy jednak, dokładnie nie wiadomo.
Sławni badacze Syberii: Benedykt Dybowski i Aleksander Czekanowski, światowej sławy etnograf Bronisław Malinowski, „odkrywca" Zakopanego dr Tytus Chałubiński, badacz języków słowiańskich Ignacy Baudouin de Curtenay, powieściopisarz Józef Weyssenhoff, przyszły profesor i prezydent RP Ignacy Mościcki oraz ostatni prezydent II RP Władysław Raczkiewicz, to tylko najbardziej znani absolwenci spośród około 2,5 tysiąca naszych rodaków, którzy studiowali na tutejszym uniwersytecie Academia Gustaviana. Był wśród nich też, chociaż ze względów rodzinnych studiów tu nie ukończył, historyk, socjolog, polityk i działacz socjalistyczny oraz niepodległościowy Bronisław Limanowski.
a