W sporej już biblioteczce przewodników i książek w języku polskim na temat Ziemi Świętej, przybył kolejny, wydawnictwa Pascal, jaki ukazał się w „Złotej serii”. Bogato ilustrowany prawie 270 kolorowymi zdjęciami, z mapkami i planami oraz, nie skatalogowanymi niestety, krótkimi informacjami i ciekawostkami w ramkach włamanych w tekst.

Odległe o 450 km na zachód od brzegów Afryki, położone na Atlantyku Wyspy Zielonego Przylądka, a ściślej Republika Zielonego Przylądka – Republica de Cabo Verde, to archipelag o łącznej powierzchni nieco ponad 4 tys. km² zamieszkany przez 538 tys. ludzi.

Przewodnik Bezdroża: Japonia. Manga, sushi i onseny jest wydany w serii „Bezdroża Classic”, a więc przeznaczony przede wszystkim dla tych, którzy zamierzają poznawać Japonię samodzielnie, a nie w ramach wycieczek organizowanych przez biura podróży.

Tytuł tej książki jest świetny. Każdy z jego obu członów przyciąga uwagę, zachęca do lektury. A kto ją już rozpocznie, ten na pewno dotrwa do końca i odłoży z zadowoleniem, że nie stracił czasu. Obchodząca w br. 870-lecie istnienia Moskwa – za początek założenia grodu przyjęto rok 1147 – ma bowiem, podobnie jak wiele innych starych miast, mnóstwo tajemnic. Nie tylko podziemnych. A nazwa jej najstarszej części, Kreml, jedno ze światowych centrów polityki, należy do powszechnie znanych na wszystkich kontynentach.

Przewodnik Neapol i Pompeje wydany przez Helion w nowej serii Michelina różni się nieco od pozostałych, które dotychczas przeczytałem i zrecenzowałem. Mimo iż stanowi także kompilację tekstów wybranych z przewodników: „Naples et Pompei. Week-end” i „Włochy. Zielony Przewodnik”. Generalnie ma te same plusy i minusy, co poświęcone europejskim stolicom oraz innym dużym miastom.

Oszałamiające piękno mauzoleum Tadż Mahal w Agrze. Pałac Wiatrów (Hawa Mahal) w Dżajpurze. Erotyczne rzeźby świątyń w Kadżuraho. Ghaty nad Gangesem w Waranasi (Benares), na których przez całą dobę płoną stosy pogrzebowe. Niezliczone perły architektury sakralnej buddyzmu, hinduizmu, islamu, a także pałace maharadżów w różnych zakątkach kraju. Plaże Goa i barwne święta religijne. To tylko przykładowe magnesy, które przyciągają do Indii miliony turystów z całego świata.

Była to jedna z najbardziej niezwykłych, wręcz niesamowitych historii w trwających już ponad wiek dziejach wchodzenia, i ponad pół wieku od pierwszego osiągnięcia tego celu, ludzi na najwyższą górę świata, Mount Everest. Warto przypomnieć, że po raz pierwszy zgodę na brytyjską wyprawę w Himalaje dał w 1904 r. Dalajlama. I od tego czasu liczą się próby jej zdobywania. W 1921 r. odbyła się pierwsza – badanie drogi wejścia na ten szczyt. Udało się to dopiero 29 maja 1953 r., gdy stanęli na nim Nowozelandczyk Edmund Hillary i Szerpa Tenzing Norgay. Po nich powtórzyło to dotychczas kilka tysięcy wspinaczy, w tym kilkudziesięcioro polskich. W 1978 r., jako pierwsza Europejka, Wanda Rutkiewicz.

Urlop na Krymie, możliwy od końca lat 50. XX w., chociaż tylko dla nielicznych obywateli PRL ze względu na niewielkie „limity miejsc" na wycieczkach organizowanych przez polskie biura podroży, był spełnieniem marzeń o wyjeździe w „egzotyczne strony". Obok wprowadzonych w tym samym czasie wycieczek do Soczi i na czarnomorskie wybrzeże Kaukazu oraz do Jugosławii. Ciepłe i egzotyczne (nie tylko) kraje „za żelazną kurtyną" były wówczas dla nas niedostępne.

Trzy państwa nadbałtyckie: Litwa, Łotwa i Estonia nie po raz pierwszy połączono w jednym przewodniku turystycznym. Mimo, iż poza okresami podporządkowania ich Rosji i ZSRR, miały inną historię, tradycje, a w przypadku Estonii nawet przynależność do innej grupy językowej i kręgu kultury.

Najdalej wysunięty na zachód kontynentu afrykańskiego kraj arabskiego Maghrebu, Maroko, słynie z bogactwa krajobrazów – od atlantyckich i śródziemnomorskich wybrzeży po pasma górskie Rifu, Atlasu Średniego i Wysokiego oraz Antyatlasu i pustynie. A przede wszystkim z ciekawej historii oraz mnóstwa wysokiej klasy zabytków od czasów antycznych, poprzez bogactwo islamu, po budowle z czasów kolonialnych i nam bliższych. Ponadto interesujących ludzi i ich obyczajów, barwnych bazarów oraz z wielu innych atrakcji turystycznych.

Kraj ten dosyć chętnie odwiedzany jest więc przez Polaków, czemu sprzyja brak obowiązku wizowego dla turystów, gościnność, niezła baza wypoczynkowa oraz umiarkowane ceny. Można oczekiwać, że w najbliższych latach zainteresowanie to wzrośnie, gdyż Maroko realizuje obecnie ambitny program VISION 2020, w którym gospodarka turystyczna uznana została za główne narzędzie rozwoju kraju. Powstają więc nowe ośrodki wypoczynkowe, hotele i całe zaplecze oraz infrastruktura. M.in. nowe mariny, pola golfowe itp.
A wiele starych obiektów poddanych zostanie remontom i modernizacji, co podniesie ich, niekiedy jeszcze słaby standard. Popularyzacji tego kraju u nas dobrze służy też udział jego przedstawicieli w targach turystycznych w Polsce. No i publikacje na jego temat, także w postaci przewodników. Ukazało się właśnie „Maroko" w nowej serii Travelbooków Bezdroży, wydawanej przez gliwicki Helion. Ten sam co i „dużego" autor przewodnika Bezdroży w serii pomarańczowo-czarnej (jak bywa ona nazywana od koloru okładek) gwarantuje ciekawą i kompetentną treść.
Wspomnę tylko, że tamten przewodnik, którego I wydanie w 2010 roku też recenzowałem na tych łamach, był jedną z kolejnych udanych publikacji Krzysztofa Bzowskiego. Obecny travelbook, zgodnie z przyjętym układem tej serii, obejmuje najważniejsze atrakcje Maroka oraz mnóstwo przydatnych i ciekawych informacji na jego temat. Do plusów tego przewodnika zaliczam sporą dawkę dobrych, kolorowych zdjęć, a także 17 mapek i planów kraju oraz głównych lub najważniejszych zabytkowych miast.
Ponadto 12 informacji monotematycznych w ramkach włamanych w tekst oraz dwie duże wkładki „Wyprawa na Jebel Toubkal" i „Hiszpania w Maroku" (enklawy: Ceuta i Melilla). Przewodnik pomija praktycznie rzadko odwiedzane przez turystów wybrzeże śródziemnomorskie na wschód od Tetuanu – rozwój tamtejszej bazy turystycznej o europejskim standardzie dopiero jest w planach - jak również większość obszarów gór Rif, obu Atlasów i Antyatlasu. Podobnie tereny na południe od Agadiru, chociaż i tam - poza pustynią - jest parę miejscowości wartych zobaczenia. Chociażby miasteczko Massa.
Zbyt ubogi jest znajdujący się na końcu Indeks, nie uwzględniający praktycznie żadnych obiektów w poszczególnych miejscowościach. Jest to jednak seria przewodników kieszonkowych dla turystów, którzy przede wszystkim chcą dowiedzieć się o sprawach, zabytkach i atrakcjach w danym kraju najważniejszych. A to zadanie najnowsze „Maroko" spełnia doskonale. W otwierających ten przewodnik „Atrakcjach Maroka" autor wypunktowuje, z krótkimi informacjami, to co w kraju tym poleca szczególnie. A więc przede wszystkim osiem zabytków z Listy UNESCO oraz dziewięc innych, szczególnie ciekawych.
Ich dobór jest dla mnie oczywisty, bo znam ten kraj nieźle z paru po nim podróży. Chociaż brak mi w tym wykazie jeszcze chociażby „Małego Marrakeszu" – miasta Taroudant. Zaprezentowane zostało ono skrótowo w dalszej części, przy okazji prezentacji odległego od niego o 80 km Agadiru. Wśród największych atrakcji autor wymienia także osiem wydarzeń kulturalnych wartych uwagi polskiego turysty oraz cztery tamtejsze cuda natury. Ponadto osiem "niezapomnianych przeżyć" rzeczywiście wartych polecenia, chociaż można by dodać do nich co najmniej drugie tyle innych, niemniej ciekawych. Chociażby spacery po medynie Marrakeszu, czy dawnej dzielnicy żydowskiej w Rabacie. Mnóstwo ważnych informacji znalazło się w rozdziale „Informacje praktyczne", m.in. ostrzeżenie kobiet przed samotnymi spacerami ze względu na narażenie na nachalne nagabywanie przez mężczyzn. Podobnie przed kontaktami w jakiejkolwiek formie z narkotykami, które są tam łatwo dostępne, ale kary za posiadani ich nawet w minimalnych ilościach są bardzo surowe czy ostrzeżenie przed fałszywymi przewodnikami – naciągaczami, nierzadko młodymi i sympatycznymi „studentami", którzy nawet za krótką przyjacielską rozmowę domagają się później zapłaty. Ponadto informacja o tym, że fotografowanie kobiet bez zezwolenia ich opiekunów może mieć niemiłe konsekwencje. A w ogóle ktokolwiek tam fotografowany, lub komu wydaje się, że jest fotografowany, przeważnie żąda za to zapłaty. Co – dodam – jest tamtejszą plagą, z którą wielokrotnie miałem do czynienia.
Warto też wiedzieć, o czym również pisze autor, że w Maroku, poza dwoma wyjątkami, nie-muzułmanów obowiązuje bezwzględny zakaz wstępu do meczetów, nawet na ich dziedzińce. Zaś na bazarach czy w sklepie nie należy rozpoczynać targowania się, o ile nie ma się zamiaru kupienia danego towaru. Bo bywa to traktowane jako obraza sprzedającego. Bardzo ciekawe są „Informacje krajoznawcze". Z „Krajoznawczym ABC" i „Kalendarium historycznym" od XII w p.n.e. do 1999 roku – objęcia tronu przez obecnego króla. A także mnóstwem danych na temat krajobrazów, klimatu, przyrody oraz polityki i gospodarki.
Podobnie jak o społeczeństwie (ludność, języki, religia), kulturze i sztuce (architektura, rzemiosło artystyczne, literatura, muzyka) oraz kuchni. Część czysto przewodnikowa prowadzi czytelnika przez główne i najciekawsze miasta: Rabat, Casablankę, Fez, Meknes, Tazę i Marrakesz. A następnie przez: Skarby Wybrzeża Atlantyku, Na południe od Cieśniny Gibraltarskiej i Na pustyni. W każdym przypadku z krótką historią danego miasta czy obszaru oraz sugestiami co tam warto zobaczyć i w jakiej kolejności. Z krótkimi, ale kompetentnymi opisami najciekawszych miejsc i obiektów.
Z informacjami kiedy są one dostępne i ile ewentualnie kosztuje wstęp. Na końcu zaś umieszczono informacje turystyczne: jak tam dojechać i orientować się, poruszać na miejscu (komunikacja lokalna), gdzie nocować, żywić się, jakie wydarzenia są tam warte szczególnej uwagi turysty itp. W sumie w niewielkim objętościowo i poręcznym przewodniku czytelnik i turysta otrzymuje mnóstwo potrzebnych mu, często wręcz niezbędnych, a przynajmniej przydatnych informacji o kraju i jego atrakcjach.

{gallery}19877{/gallery}

MAROKO. Przewodnik Bezdroży z serii Travelbook. Autor: Krzysztof Bzowski. Wydawnictwo Helion, wyd. I, Gliwice 2014, str. 215, cena 24,90 zł, ISBN 978-83-246-8566-0.