Peru: 40 rocznica odkrycia przez Polaków Kanionu Colca ^Wyróżniony

Wyprawa zorganizowana przez krakowski klub kajakowy „Bystrze” przez blisko trzy lata przemierzała górskie rzeki Ameryki. Jeden z jego uczestników, kapitan pontonu, mieszkający w USA Jerzy „Yurek” Majcherczyk, odznaczony w 2018 roku przez prezydenta Peru wysokim orderem za działalność na rzecz Regionu Colca, przypomina dla nas tamto wydarzenie.

– Aby nie dopuścić do zapomnienia go – pisze, przypominam dotyczące go najważniejsze informacje.

Uczestnikami wyprawy i spływu Kanionem Colca byli:

• Jacek Bogucki - filmowiec płynął w pontonie,

• Zbigniew Bzdak - fotograf płynął w pontonie,

• Piotr Chmieliński - kajakarz,

• Stefan Danielski - płynął w pontonie,

• Krzysztof Kraśniewski – płynął w pontonie.

• Jerzy Majcherczyk- kapitan pontonu,

• Andrzej Piętowski – kajakarz oraz płynął w pontonie.

Eksploracja kanionu rozpoczęła się w dniu 12 maja 1981 roku wyjazdem z Arequipy do miasteczka (wówczas wioski) Chivay (3 650m n,p,m,). Po rozpoznaniu terenu w dniu 18 maja rozpoczął się spływ Rio Colca - od oazy zwanej Sangalle (2 200m n.p.m.) do wioski Andamayo leżącej przy wyjściu z kanionu. Spływ zakończył się po 17 dniach, w trakcie których pokonano 100 km walcząc o każdy metr tej dzikiej, dziewiczej rzeki płynącej w wąskim korycie u stóp wznoszących się na ponad trzy i cztery tysiące metrów ścian, gdzie spadek rzeki wynosił średnio 40m/km a miejscami dochodził do 65m/km. Świadkami epopei uczestników były tylko Królewskie Kondory i przepiękne geologiczne formacje. Eksploracja kanionu zakończyła się 14 czerwca powrotem do Arequipy.

Zaraz po zakończeniu wyprawy wyczyn polskich kajakarzy trafił na pierwsze strony gazet w Peru. Pisały o nich również największe światowe agencje prasowe. Zostali przyjęci na specjalnej audiencji przez Prezydenta Peru Arq. Fernando Bellaunde Terry, po której przez kilka tygodni byli gośćmi peruwiańskiego rządu.

Rezultatem tego pobytu było napisanie przez uczestników wyprawy książki - przewodnika po górskich rzekach Peru wydanej 13 grudnia 1981 roku w języku hiszpańskim i angielskim. Była to pierwsza tego typu publikacja w Ameryce Łacińskiej. Opracowano również materiał filmowy z wyprawy, z którego powstały dwa filmy; 12’ i 28’. Do ich premiery planowanej na 15 grudnia w Limie jednak nie doszło! Filmy te przez następne kilka lat obiegły jednak cały świat.

• Kanion Colca Kanion Colca
• Kanion Colca Kanion Colca
• Kanion Colca Kanion Colca
• Kanion Colca Kanion Colca
• Kanion Colca Kanion Colca
•  

Reakcją polskich kajakarzy na wprowadzenie w Polsce 13.12.1981 r. „stanu wojennego”, było założenie w Limie przedstawicielstwa „Solidarności”, do którego dołączyli znani Peruwiańczycy - jak pisarz Mario Vargas Llosa (noblista 2010 w dziedzinie literatury) czy Fernando Szyszlo – wybitny malarz i rzeźbiarz polskiego pochodzenia. Największą akcją komitetu było zorganizowanie marszu „SOLIDARIDA PERUANA CON SOLIDARNOSC”, który przeszedł ulicami Limy 28 grudnia 1981 roku.

W czasie eksploracji, będąc pierwszymi, Polacy skorzystali z prawa nadawania nazw i pozostawili takie jak; Wodospady Jana Pawła II, Kanion Reparaza i Kanion Polaków. Przebieg całej wyprawy opisał w książce wydanej w 1998 r. „Zdobycie Rio Colca” Jerzy Majcherczyk, a w roku 2001 amerykański miesięcznik kajakowy „Paddler” zaliczył spływ przez Kanion Colca do dziesięciu największych eksploracji rzek wszechczasów.

Na świecie jest wiele kanionów, które pretendują do tytułu najgłębszego kanionu świata, ale tylko Kanion Colca został uznany za najgłębszy na Ziemi przez Księgę Guinnessa i znalazł się na okładce wydania z 1984, oraz Magazyn National Geographic (styczeń 1993).

Odkrycie, zdobycie i wypromowanie przez polskich kajakarzy kanionu Colca, sprawiło, że stał się on drugą atrakcją turystyczną Peru, za Machu Picchu. Obecnie każdego roku nad kanion przybywa blisko 400 tysięcy turystów z całego świata. Turystyka związana z Kanionem Colca wygenerowała co najmniej 14 tysięcy miejsc pracy w całym Peru. Można więc wyczyn Polaków nazwać „żywym odkryciem”.

Polscy odkrywcy zdali sobie sprawę, iż jest to bardzo dobre miejsce do promocji Polski, kraju, z którego pochodzą! W wioskach leżących w dolinie Rio Colca oraz na krawędzi kanionu przy wsparciu organizacyjnym i finansowym Polonijnego Klubu Podróżnika, doprowadzili do nadania ulicom polskich nazw; „Avenida Polonia” czy „Avenida de los Polacos”. Znajdują się one w miasteczku Chivay, wioskach Cabanaconde i Huambo i oazie Canco.

W miasteczku Chivay, wiosce Cabanaconde i oazie Sangalle znajdują się również tablice upamiętniające polską eksplorację kanionu, a w wiosce Huambo szkoła podstawowa nosi od 2006 roku imię „Juan Pablo II” i jest otoczona opieką Polonijnego Klubu Podróżnika.

Cała ta promocja została zrobiona za fundusze własne odkrywców i Polonijnego Klubu Podróżnika.

Natomiast w Polsce, przez ostatnie 10-15 lat, informacja o tym wyczynie polskich kajakarzy, zaczęła znacząco zanikać w przestrzeni informacyjnej, szczególnie wśród młodego pokolenia. Być może przyczyną jest fakt, iż uczestnicy wyprawy mieszkają poza Polską. Dlatego jej 40 rocznica jest dobra okazją, aby ten stan chociaż częściowo zmienić!

Zdjęcia i ilustracje z archiwum „Yurka”