Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2024-2025: bogaty program i wspólne dziedzictwo ^Wyróżniony

Trochę o wspólnej historii

Zanim go zrelacjonuję, przypomnę, że w przeszłości Polska graniczyła z ziemiami ówczesnych, istniejących od XIV wieku, księstw (hospodarstw) Mołdawskiego (w latach 1387-1497 lenna Korony Królestwa Polskiego, później Imperium Osmańskiego) i Wołoszczyzny, które w 1861 r. zjednoczyły się – szczegóły ich historii, bo mieliśmy z nimi zarówno okresy dobrych stosunków, jak i wojny pomijam – początkowo unią personalną, a w 1881 r. w Królestwo Rumunii. 346,4 kilometrową granicę mieliśmy z nią w latach 1919-1939. Oraz znakomite wzajemne stosunki polityczne i wojskowe.

Order Orła Białego dla królowej Marii i 6 –tygodniowy urlop Marszałka w Rumunii

Na tyle bliskie, że w roku 1923 w Polsce wizytę złożyła para królewska: król Ferdynand I (1865-1927) i królowa Maria Aleksandra Wiktoria Sachchsen – Coburg – Gotha (1875-1938). Dodam, że była ona szczególnie silnie zaangażowana w tworzenie i umacnianie jak najsilniejszych rumuńsko – polskich związków politycznych oraz wojskowych, uczestniczyła nawet w wielkich manewrach wojskowych w Polsce i została odznaczona Orderem Orła Białego. W roku 1928 marszałek Józef Piłsudski wypoczywał przez 6 tygodni w Rumunii.

• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
• Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025 Sezon Kulturalny Polska – Rumunia 2025
•  

Zaś w1937 roku wizytę w Warszawie złożył król Karol II (1873-1953). Poczta Polska wydał wówczas, po raz pierwszy i ostatni z takiej okazji, serię okolicznościowych bloków znaczków pocztowych. Bardzo dobrze zachowała się Rumunia w latach wojny 1939–1945 w stosunku do Polaków, i warto o tym pamiętać. To do niej ewakuował się przecież prezydent Ignacy Mościcki, rząd, naczelny dowódca i wielu ministrów. W sumie Rumunia przyjęła w 1939 r. i pomagała im, około 100 tysięcy polskich uchodźców.

Zapowiedź sezonu 2025…

W trakcie prezentacji programu Sezonu Kulturalnego przypomniały mi się moje skromne związki z Rumunią, poza kilkoma bardzo ciekawymi oraz owocnymi we wrażenia podróżami po niej. Na wystawie filatelistycznej „Centrom Bucuresti” w 1958 roku za zbiór „Piękno Polski” otrzymałem dyplom, zaś za „Literatury słowiańskie” srebrny medal z gratulacjami jury i nagrodą. Natomiast w 1973 roku na Międzynarodowej Wystawie Filatelistycznej „Socfilex III” byłem członkiem jury. Ale pora wrócić do głównego tematu.

„Rozpoczyna się kolejny rok Sezonu Kulturalnego Polska – Rumunia i Rumunia Polska 2024-2025 – usłyszeliśmy na konferencji, a następnie przeczytaliśmy w materiałach prasowych – pierwszej w historii współpracy kulturalnej między naszymi krajami o takim zasięgu”. Jest ona naprawdę bogata, obejmuje tematycznie wiele dziedzin kultury od muzyki klasycznej, przez współczesne interpretacje tradycji, scenę preformatywną, teatr, sztuki wizualne, fotografię i design, po literaturę polską i rumuńską. Sezon organizowany jest wspólnie przez nasze Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Instytut Adama Mickiewicza, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Bukareszcie.

… i echa ubiegłorocznego

A z drugiej strony przez rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytut Kultury w Polsce. W ub. roku w ramach Sezonu Instytut Mickiewicza zorganizował w Rumunii 11 wydarzeń, w których udział wzięło blisko 60 tys. osób. Program zainaugurowano w czerwcu wystawą „Tatry. Wróblewski, Karłowicz, Wyczółkowski” w Narodowym Muzeum Brukenthal w Sybinie i zainteresował on niemal 40 tys. zwiedzających. Mocnymi akcentami były również polskie spektakle prezentowane na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym, również w Sybinie: „The Employess” Łukasza Twarkowskiego na spektaklu plenerowym „Arcadia” Teatru KTO.

W muzyce dominował polski jazz i folk oraz wstawa fotograficzna Justyny Mielnikiewicz w Bukareszcie. W rumuńskiej stolicy jeszcze do 9 marca br. można oglądać wystawę „Tadeusz Kantor – artysta zawsze i wszędzie”. W Narodowym Muzeum Sztuki prezentowanych jest kilkadziesiąt prac i fotografii artysty ze zbiorów Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. Bardzo ciekawy jest również tegoroczny program, koncentrujący się na wydarzeniach w Bukareszcie, Jassach, Sybinie i Suczawie. Rozpocznie go polska obecność na Classix Festival 2025 w Jassach. Już obecnie można w jego ramach oglądać instalację dźwiękową „Apparatum” zespołów Krzysztofa Grudzińskiego.

W Bukareszcie i Łodzi

1 marca orkiestra Arte dei Suanatori specjalizująca się w muzyce barokowej i klasycznej zagra koncert „Harmonia Królów: na polskim dworze królewskim”. 4 marca, w ramach obchodów Dnia Solidarności Polsko – Rumuńskiej 2025 oraz Prezydencji Polski w Radzie Unii Europejskiej, w Bukareszcie wystąpi polski zespół „VOŁOSI uznawany za fenomen na światowej scenie muzycznej. Łączy on tradycyjne i współczesne inspiracje polskich gór. Polsko – rumuńska wymiana kulturalna obejmie w tym roku także design. Na Romanian Design Week w Bukareszcie i Łódź Design Festival zainspirowane zostaną dwa wspólne projekty inspirowane hasłem przewodnim Sezonu: „Mamy wspólny język”.

16-25 maja w Bukareszcie i Łodzi powstaną instalacje w postaci elementów użytkowych aby wzbogacić miejskie przestrzenie spotkań i wypoczynku. W dniach 5-15 maja na Festiwalu News from Polska w Bukareszcie zaprezentowane zostaną polskie sztuki preformatywne. A 20-21 czerwca na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Sybinie zaprezentowany zostanie „Toaca”, wspólny i pierwszy zorganizowany na taką skalę projekt rumuńskich choreografów oraz poznańskiego Polskiego Teatru Tańca. W różnorodny sposób zinterpretuje on spuściznę teatralną i kulturową Rumunii, łącząc muzykę, taniec i grę na instrumentach.