Druskienniki: Litewska Stolica Kultury 2025 ^Wyróżniony

Przejmując symbol tegorocznej stolicy kultury – drzewo bursztynowe – od mera ubiegłorocznej – Kaišiadorių (9,7 tys. miasta Koszedary w okręgu kowieńskim) , burmistrz Druskiennik Ričardas Malinauskas powiedział, że prestiżowy status Stolicy Kultury da Druskiennikom nie tylko szansę pokazania swojego potencjału kulturalnego, ale także jeszcze bardziej wzmocni sektor kultury i turystyki.

„Kaišiadorys zapraszał na kulturalne ścieżki i podróże, a Druskieniki wszystkich do poznania geniuszu Mikalojausa Konstantinasa Čiurlionisa, dotknięcia jego twórczości i wspólnego świętowania 150 rocznicy jego urodzin. W ciągu roku planujemy zorganizować ponad 350 wydarzeń. Będziemy dążyć do poszerzenia spektrum wydarzeń kulturalnych, wykorzystując unikalne otoczenie naszego miasta i wyjątkowość kurortu, aby kultura stała się jeszcze bardziej dostępna dla naszej społeczności i wszystkich gości” – powiedział Ričardas Malinauskas. 

„Dotknięcie Čiurlionisa“

„Dotknięcie Čiurlionisa“ – to główny temat Druskiennik – Stolicy Kultury Litwy 2025 roku. Jak mówi dyrektor Centrum Kultury Druskiennik, Raimonda Varaškaitė, uzdrowisko  z wielkim zapałem przygotowywało się, aby stać się Litewską Stolicą Kultury – wspólnie z krajowymi ekspertami kultury, instytucjami, artystami i przedstawicielami społeczności intensywnie pracujemy nad organizacją wydarzeń, które przyciągną zarówno lokalnych mieszkańców, jak i gości z całej Litwy oraz zagranicy. Druskienniki dążą nie tylko do ukazania wieloaspektowości twórczości Čiurlionisa, ale także do zainspirowania młodego pokolenia do innowacyjnych projektów artystycznych.

„Dotknięcie Čiurlionisa“ obejmuje wszystkie dziedziny sztuki – od malarstwa i literatury, po taniec i teatr. Staraliśmy się zaangażować jak najbardziej różnorodne społeczności, aby wydarzenia odzwierciedlały unikalny charakter miasta oraz jego kulturową różnorodność. Poświęcimy szczególną uwagę nie tylko wydarzeniom na dużą skalę, takim jak koncerty, wystawy i obchody 150-lecia urodzin Čiurlionisa, ale także mniejszym inicjatywom, które zjednoczą mieszkańców, gości kurortu i będą stymulować ich kreatywność” – powiedziała R. Varaškaitė.

Według kierownika Wydziału Turystyki, Komunikacji i Kultury Gminy Druskieniki, Vaivy Žagunienė, logo Druskiennik jako Litewskiej Stolicy Kultury na 2025 rok zostało stworzone w celu wyrażenia tożsamości miasta, które łączy piękno przyrody, dziedzictwo kulturowe oraz unikalny klimat uzdrowiska.

„Logo łączy kilka ważnych elementów: lecznicze źródła mineralne, które odzwierciedlają historię uzdrowiska oraz tradycje zdrowotne, a także motyw „ścieżki słońca”, symbolizujący zdrowotny klimat Druskiennik. Lasy są przedstawione przez zielone tonacje, które oddają spokój i inspirację naturą, a terapia tlenowa, jako symbol czystego powietrza i zdrowia, wspiera również kreatywność i dobrostan. Wszystkie te elementy łączą się w harmonijny język wizualny, który podkreśla Druskieniki jako miasto, gdzie sztuka, kultura i wypoczynek w harmonijnej równowadze tworzą unikalne doświadczenie” – powiedziała V. Žagunienė.

Imponujące otwarcie

Rok Litewskiej Stolicy Kultury 2025 Druskienniki zamierzają rozpocząć wspaniale, 11 stycznia. Choreografię otwarcia przygotowuje światowej sławy francuski choreograf Sadek Berrabah, znany z pracy z gwiazdami takimi jak Shakira, Chris Brown czy „Black Eyed Peas”. Reżyserem będzie Aurimas Kamantauskas, wpisany na listę stu najwpływowszych osobistości dziedziny wydarzeń na świecie, obiecujący spektakl pełen niespodziewanych efektów.

• Druskienniki Druskienniki
• Budynek w którym przebywał Konstantinas Čiurlionis. Marki-Pustelnik Budynek w którym przebywał Konstantinas Čiurlionis. Marki-Pustelnik
• Tablica upamiętniająca Konstantinasa Čiurlionisa Tablica upamiętniająca Konstantinasa Čiurlionisa
• Tablica upamiętniająca Konstantinasa Čiurlionisa Tablica upamiętniająca Konstantinasa Čiurlionisa
• Pomnik Konstantinasa Čiurlionisa Pomnik Konstantinasa Čiurlionisa
• Pomnik Konstantinasa Čiurlionisa Pomnik Konstantinasa Čiurlionisa
• Logo - Druskienniki Litewskia Stolica Kultury Logo - Druskienniki Litewskia Stolica Kultury
• Przedstawienie. Druskienniki Litewskia Stolica Kultury Przedstawienie. Druskienniki Litewskia Stolica Kultury
• Przedstawienie. Druskienniki Litewskia Stolica Kultury Przedstawienie. Druskienniki Litewskia Stolica Kultury
•  

Podczas otwarcia szczególna uwaga poświęcona zostanie twórczości Mikalojausa Konstantinasa Čiurlionisa. Elektroniczne interpretacje przygotuje druskiennicki artysta Liudas Lazauskas-Roe Deers, starając się połączyć różne pokolenia. To wydarzenie będzie wstępem do rocznego programu kulturalnego, który jeszcze bardziej umocni Druskienniki jako unikalne miasto kultury i twórczości.

Uroczystość Otwarcia Druskiennik jako Litewskiej Stolicy Kultury 2025 roku odbędzie się 11 stycznia o 19:30 na Placu Rozrywki w Druskiennikach. Będzie ona transmitowana na żywo przez telewizję LRT.

Od redaktora „Globtroter Info”:

Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (Używał polskich imion, gdyż litewska wersja Mikalojus powstała dopiero po jego śmierci, i polskiej wersji nazwiska: Mikołaj Konstanty Czurlanis) urodził się 22 września 1875 w Starych Oranach (lit. Senoji Varèna) na Litwie jako najstarszy syn z 9-rga dzieci kościelnego organisty, od 1878 r. w Druskiennikach, Konstantinasa Čiurlionisa i Adelė Radmanaitė, zmarł 10 kwietnia 1911 w Pustelniku, obecnie części Marek na obrzeżach Warszawy.

Był litewskim kompozytorem, malarzem i grafikiem, najwybitniejszą postacią kultury litewskiej przełomu XIX i XX wieku, przez większą część życia związanym z Polską. Jego dorobek artystyczny, który powstał w przeciągu zaledwie dekady, wywarł ogromny wpływ na sztukę i kulturę Litwy. Jako artysta epoki fin de siècle’u był czołowym przedstawicielem środkowoeuropejskiego symbolizmu, uznawanym również za jednego z prekursorów abstrakcjonizmu i surrealizmu^.  Nowatorskim zarówno kompozytorem, jak i malarzem. Skomponował ok. 400 utworów muzycznych (w tym dwa poematy symfoniczne i kwartety smyczkowe) i namalował ok. 300 obrazów. Poza tym pisał też wiersze i poematy prozą, pozostawił po sobie ponad 250 listów.

Rodzina Čiurlionisów posługiwała się na co dzień językiem polskim. Mikołaj rozpoczął naukę języka litewskiego dopiero w 1907 r., na 4 lata przed śmiercią, pod wpływem narzeczonej, później żony, Litwinki, szlachcianki z rodziny o polskich tradycjach, absolwentki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Sofiji Kymantaitė (1886-1958), później Kymantaitė-Čiurlionienė (pol. Zofia Kimunt-Czurlanisowa), litewskiej pisarki, poetki i działaczki społecznej. Już we wczesnym dzieciństwie ujawnił swoje muzyczne uzdolnienia. Jego muzyczny talent odkrył polski hrabia Michał Mikołaj Ogiński (1849-1902), który ściągnął go na swój dwór w Płungianach i zatrudnił w książęcej orkiestrze jako flecistę. Dzięki pomocy finansowej Ogińskiego zdolny chłopiec wyjechał do Warszawy, gdzie kształcił się w klasie fortepianu i kompozycji w Instytucie Muzycznym (1894–1899) pod kierunkiem m.in. Antoniego Sygietyńskiego i Zygmunta Noskowskiego. W latach 1901–1902 kontynuował studia muzyczne w konserwatorium w Lipsku w Saksonii.

W 1902 wrócił do Warszawy i rozpoczął naukę rysunku. W latach 1904–1906 studiował na Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem m.in. Ferdynanda Ruszczyca i Konrada Krzyżanowskiego. Mikołaj Czurlanis nie znał wówczas języka litewskiego, a jego rodzinnym, jak już wspomniałem, był polski. W nim przez całe życie prowadził dzienniki, podobnie jak całą twórczość literacką oraz pisał większość listów. Dopiero po rewolucji 1905 roku zaczął identyfikować się jako Litwin. W 1907 wyjechał na 2 lata do Wilna, gdzie współorganizował pierwszą Wystawę Sztuki Litewskiej i był jednym z 19 współzałożycieli Litewskiego Towarzystwa Artystycznego – założył w nim sekcję muzyczną.

Pod koniec 1909 r. wyjechał do Petersburga, gdzie wystawił swoje prace i zdobył rozgłos w kręgu artystów. Tam też nastąpiło nagłe załamanie jego stanu zdrowia: przestał reagować na otoczenie, całymi godzinami siedział nieruchomo i odczuwał silny ból głowy. Lekarz stwierdził załamanie nerwowe w wyniku stresu i przepracowania oraz zalecił pobyt w zakładzie dla nerwowo chorych. W 1910 r. został umieszczony w szpitalu psychiatrycznym „Czerwony Dwór” w podwarszawskim Pustelniku, gdzie zdiagnozowano u niego schizofrenię. Zmarł tam na zapalenie płuc w wieku niespełna 36 lat.

Pochowany został na cmentarzu na Rossie w Wilnie. Po jego śmierci żona Sofija przekazała całą jego spuściznę organizacji „Rota Čiurlionisa”. Już po trzech latach od uzyskania w 1918 roku niepodległości przez Litwę utworzono w Kownie Galerię Čiurlionisa, którą z czasem przekształcono w Narodowe Muzeum Sztuki. Znajdują się w nim niemal wszystkie obrazy artysty. W Druskiennikach Muzeum Pamięci Čiurlionisa otwarto w 1963 w domu, w którym artysta mieszkał niegdyś wraz z rodziną. Można w nim zobaczyć informacje biograficzne, zdjęcia i reprodukcje obrazów Čiurlionisa. Jego  nazwisko nosi też główna ulica w uzdrowisku, stoi tam również jego pomnik.

Pamięć wielkiego Litwina upamiętniono również w Polsce. Na budynku dawnego szpitala w Markach – Pustelniku, w którym był leczony i zmarł, obecnie nieczynnym, czekającym na kapitalny remont, znajduje się tablica z podobizną (lewym profilem) M.K. Čiurlionisa – metalowym medalionie i tekstem: „W tym domu przebywał i tu umarł Mikalojus Konstantinas Čiurlionis sławny artysta malarz i kompozytor litewski. 1875 – 1911”. Budynek ten znajduje się obecnie w rozległym parku katolickiej Szkoły Podstawowej i niepublicznego przedszkola Rodziny Maryi w Markach koło Warszawy przy ul. Kasztanowej 21. Druga poświęcona artyście tablica, z podobnym medalionem z prawym profilem oraz tekstem: „Tu mieszkał w latach 1905-1905 Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, artysta malarz i kompozytor litewski” znajduje się na ścianie kamienicy przy ul. Żurawiem 45 w Warszawie.

Tekst: Cezary Rudziński na podstawie Wikipedii i innych źródeł oraz informacji własnych. Zdjęcia: prasowe DRUSKININKŲ TURIZMO IR VERSLO INFORMACIJOS CENTRAS. Pomnika Čiurlionisa w Druskiennikach, obecnego stanu budynku w Markach - Pustelniku, w którym był leczony, upamiętniającej go na nim tablicy oraz podobnej na domu przy ul. Żurawiej 45 w Warszawie, w którym mieszkał © Cezary Rudziński