Warszawa: grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury ^Wyróżniony

Jedna z części tej wystawy „Zrobiłem projekt. Grafika użytkowa Eryka Lipińskiego” prezentuje wybór prac z okresu blisko 60 lat twórczości tego artysty. „Dbał on, czytam w informacji na ścianie sali wystawowej, by możliwie szerokie grono mogło „doświadczać” jego umiejętności dostrzegania zabawnych stron życia. Błyskotliwe poczucie humoru Eryka, niekiedy zabarwione niewielką i zazwyczaj niegroźną dozą złośliwości, przenikało całą jego twórczość – rysunkową, projektową i satyryczną. Najważniejszą dziedzina, w której objawiły się wyjątkowe zdolności Eryka był rysunek prasowy w swej humorystyczno – satyrycznej odmianie.

• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum KarykaturyGrafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum KarykaturyGrafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum KarykaturyGrafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum KarykaturyGrafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum KarykaturyGrafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum KarykaturyGrafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
•  

Jednak oeuvre Lipińskiego jest znacznie bogatsze i zdecydowanie wykracza poza rysunek. Eryk był także wszechstronnym grafikiem użytkowym, o czym świadczą zrealizowane przez niego liczne projekty plakatów, ilustracji, reklam, okładek do książek i czasopism, jak również filmy animowane wykonane na podstawie jego rysunków… Grafika użytkowa Lipińskiego zdecydowanie bardziej niż jego satyra rysunkowa – ujęta w sztywne i precyzyjne ramy konwencji, podporządkowujące formę treści – jest polem łączenia autorskiego stylu z nowymi prądami i kierunkami pojawiającymi się w sztuce XX wieku.”

Natomiast druga część wystawy, „Miej oko” prezentuje twórczość obu artystów, ojca i syna – Teodora i Eryka oraz ich zainteresowania oraz punkty styczne i twórcze powiązania. „…poza więzami rodzinnymi, czytam w poświęconej jej informacji, łączyły zainteresowania artystyczne oraz pasja kolekcjonerska… byli nie tylko utalentowanymi twórcami karykatur i rysunków satyrycznych – obaj interesowali się historią tej dziedziny twórczości… obaj rysowali do prasy, projektowali plakaty, okładki do czasopism i książek, tworzyli scenografie teatralne, a także byli organizatorami życia artystycznego.

• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
•  

Z kolei pasja kolekcjonerska Teodora – zbieranie wycinków prasowych z karykaturami rozmaitych autorów – kontynuowana późnij przez Eryka, stała się zaczątkiem powołanego w 1978 roku Muzeum Karykatury. Działalność artystyczna Teodora stanowiła niewątpliwą inspirację dla Eryka. Dowodzą tego wykonane przez obu artystów poczty królów i książąt polskich, portrety i karykatury polskich pisarzy… Ważnym uzupełnieniem ekspozycji jest także część poświęcona pasji kolekcjonerskiej Teodora: fragmenty gromadzonej od końca XIX wieku kartoteki z portretami sławnych osób oraz rysowany w latach 1900-1015 album „Stulecie 1815-1915 w maskach, karykaturach, portretach, szarżach, typach i szkicach.

Wystawę, podczas wernisażu, otworzył dyrektor Muzeum Karykatury dr Paweł Płoski. Wśród licznych zaproszonych gości, w tym przedstawiciela naszego portalu, byli potomkowie artystów, a także dwoje poprzednich dyrektorów muzeum. Jej kuratorem i autorem scenariusza jest dr Piotr Kułak we współpracy z Zuzanną Lipińską i Tomaszem Lipińskim. Prezentowane na wystawach prace pochodzą ze zbiorów: Archiwum rodzinnego artysty, muzeów: Karykatury, Plakatu w Wilanowie, Kinematografii w Lodzi, a także Biblioteki Narodowej, Filmoteki Narodowej, PAP i Teatru Syrena w Warszawie.

W osobnej informacji przypomniano również sylwetki obu artystów, których prace są wystawione na wystawie. Oto podstawowe fakty z ich biografii:

Teodor Rawicz Lipiński (1872-1932). Urodził się 11 stycznia w Żytomierzu na Ukrainie, gimnazjum klasyczne skończył w Odessie. Uczestniczył w Rewolucji 1905 roku na terenie Imperium Rosyjskiego. W latach 1905-1906 studiował u Józefa Mechoffera na krakowskiej ASP. Życie związał z pracą kulturalną i polityczną. W Polskiej Partii Socjalno – Demokratycznej prowadził sprawy artystyczne, pracował w gazecie i wydawnictwie „Naprzód”. Od 1913 r. przebywał w Moskwie, gdzie w 1917 r po rewolucji został kierownikiem I wydziału Komisji Likwidacyjnej ds. byłego Królestwa Polskiego Komisariatu Polskiego opiekując się zabytkami, dziełami sztuki i pamiątkami narodowymi wywiezionym z Polskie przez władze carskie. Równocześnie prowadził teatr polski. W 1921 r. wrócił do Polski, w Warszawie pracował jako dyrektor rewiowego teatru Polonia, w Urzędzie Emigracyjnym i w Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego. Jako artysta uprawiał głównie karykaturę portretową, obyczajową i polityczną. Rysunki publikował na łamach różnych czasopism.

• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
• Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury Grafiki Teodora i Eryka Lipińskich w Muzeum Karykatury
•  

Eryk Lipiński (1908-1991). Karykaturzysta, grafik, satyryk, felietonista, plakacista, ilustrator, autor książek i tekstów kabaretowych, kolekcjoner, komisarz licznych wystaw, twórca Muzeum Karykatury. Urodził się 12 lipca 1908 r. w Krakowie. W latach 1934-1939 studiował w ASP w Warszawie. Jako karykaturzysta debiutował w 1928 r. w tygodniku „Pobudka”. W 1935 r. wraz ze Zbigniewem Mitznerem założył tygodnik satyryczny „Szpilki”. W latach 1935-1939 był członkiem Warszawskiej Grupy Plastyków „Czapka Frygijska”. W czasie II wojny światowej był więźniem KL Auschwitz, obozu w Pruszkowie i warszawskich więzień. Po wojnie był kierownikiem artystycznym wydawnictwa „Czytelnik”, redaktorem reaktywowanych ”Szpilek”, projektował plakaty filmowe, teatralne, okolicznościowe i polityczne. Jako rysownik, ilustrator i grafik współpracował z wieloma czasopismami oraz wydawnictwami. Był jednym z inicjatorów Międzynarodowego Biennale Plakatu w Warszawie.

Cezary Rudziński

Zdjęcia autora