Tego dnia w 1935 roku zmarł Marszałek Józef Piłsudski. 9 lat wcześniej przeprowadził zamach przeciwko ówczesnym władzom Rzeczypospolitej.
W 1943 roku dnia 12 maja popełnił samobójstwo Szmul Zygielbojm, przedstawiciel Bundu we władzach Rzeczpospolitej na Uchodźstwie.
W roku 1948 dnia 12 maja komuniści zamordowali po farsie sądowej Stanisława Kasznicę, ostatniego dowódcę Narodowych Sił Zbrojnych.
W 1970 roku tego dnia zmarł generał Władysław Anders, dowódca II Korpusu Polskiego, zwycięzca bitwy o Monte Cassino.
W roku 2008 tego dnia zmarła Irena Sendlerowa, która uratowała dwa i pół tysiąca żydowskich dzieci z getta w Warszawie.
Józef Klemens Piłsudski
Jedna z najważniejszych postaci w historii Polski XX wieku. Działalność rozpoczął w 1892 w Polskiej Partii Socjalistycznej i stał się jej przywódcą w kraju, twórca wielu organizacji zasłużonych w odzyskaniu niepodległości, takich jak Organizacja Bojowa PPS czy Polska Organizacja Wojskowa. Od 11 listopada 1918 naczelny wódz Armii Polskiej, w latach 1918–1922 Naczelnik Państwa, pierwszy marszałek Polski. przywódca obozu sanacji po przewrocie majowym, którego dokonał na 9 lat przed śmiercią. To wydarzenie miało uratować Polskę przed chaosem „sejmokracji”. O to czy mu się to udało do dzisiaj spierają się historycy i ale i zwykli Polacy. Dwukrotny premier Polski (1926–1928 i 1930); wywarł decydujący wpływ na kształt polityki wewnętrznej i zagranicznej II RP.
Szmul Mordechaj Zygielbojm, ps. Artur
polsko-żydowski polityk lewicowy, członek Bundu (Powszechnego Żydowskiego Związku Robotniczego na Litwie, w Polsce i Rosji), podczas II wojny światowej brał udział w obronie Warszawy, organizował podziemny żydowski ruch oporu. W 1940 roku udało mu się wydostać z okupowanej Polski, w 1942 roku został Członkiem Rady Narodowej RP (polskiego parlamentu na wychodźstwie) w Londynie. Działając tam starał się przekazywać informacje o Holokauście za pomocą raportów otrzymanych od polskich organizacji podziemnych. Napisał szereg publikacji na ten temat, min. Książkę „Stop Them Now. German Mass Murder of Jews in Poland”, jednak wobec spotkania się z oficjalnym brakiem wiary Aliantów w doniesienia na ten temat, po upadku Powstania w gettcie w Warszawie 12 maja 1943 popełnił w Londynie samobójstwo w proteście przeciw bezczynności aliantów wobec ludobójstwa Żydów.
Stanisław Józef Bronisław Kasznica
posługujący się pseudonimami: „Stanisław Wąsacz”, „Wąsowski”, „Przepona”, „Służa”, „Maszkowski”, „Borowski”, „Stanisław Piotrowski” – ostatni komendant główny Narodowych Sił Zbrojnych. W latach 1939-1945 brał udział w wojnnie obronnej we wrześniu 1939, gdzie walczył min. w bitwie nad Bzurą, oraz w obronie Warszawy, za co został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Podczas okupacji niemieckiej aktywnie działał w konspiracji. Między innymi był jednym z założycieli Związku Jaszczurczego, był także członkiem – założycielem Tymczasowej Narodowej Rady Politycznej. Walczył w Powstaniu Warszawskim, a wraz z końcem wojny nie porzucił działalności konspiracyjnej. W 1946 pełnił obowiązki komendanta głównego Narodowych Sił Zbrojnych. Aresztowany przez UB 15 lutego 1947 roku, torturowany, „wyrokiem” komunistycznego sądu z 2 marca 1948 roku skazany na śmierć. Został zamordowany 12 maja 1948 roku w więzieniu mokotowskim. 30 września 1992 roku Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego uznał wyrok za nieważny.
Władysław Albert Anders
polski wojskowy i polityk, generał dywizji Wojska Polskiego, odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Wojennego Virtuti Militari, jeden z najbardziej zasłużonych polskich bohaterów podczas II wojny światowej, walczył w wojnie obronnej 1939 roku, jemu zawdzięczamy wyprowadzenie tysięcy polskich obywateli z ZSRS. Pod jego rozkazami żołnierz polski dawał dowody męstwa, a szlak przemarszu armii Andersa znaczony jest śladami zwycięstw takich jak zdobycie Monte Cassino. Ostry krytyk konferencji jałtańskiej, wobec wzięcia do niewoli gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego od 26 lutego do 27 maja 1945 pełnił obowiązki Naczelnego Wodza. Po zakończeniu II wojny światowej pozostał na emigracji, 26 września 1946 Prezydent RP Władysław Raczkiewicz mianował go Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych i Naczelnym Wodzem. Postrzegany jako wróg i zagrożenie dla komunistycznych uzurpatorów którzy rozpoczęli swe rządy w Kraju. Dnia 26 września 1946 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej – czyli komunistyczny „rząd lubelski”, na podstawie ustawy z 1920 o obywatelstwie Państwa Polskiego, pozbawił Andersa obywatelstwa polskiego i stopnia generała w związku z „przyjęciem bez zgody właściwych władz polskich, urzędu publicznego w państwie obcym, a to podejmując się funkcji współorganizowania Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczeń, będącego formacją paramilitarną stanowiącą część armii brytyjskiej”. Do końca życia pozostał na emigracji. Zmarł dokładnie w 26. rocznicę bitwy o Monte Cassino, Zgodnie ze swoją wolą gen. Anders został pochowany wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino, we Włoszech.
Irena Stanisława Sendlerowa ps. „Jolanta”
polska działaczka społeczna i charytatywna, członek PPS, w czasie II wojny światowej kierowniczka referatu dziecięcego Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu na Kraj („Żegoty”). Od początku okupacji niemieckiej pomagała Żydom, poprzez dostarczanie jedzenia, leków, szczepień przeciwko tyfusowi i innych niezbędnych do przetrwania artykułów do Getta w Warszawie. Koordynowała akcję objęcia żydowskich dzieci działaniami prowadzonymi przez Referat Opieki Zamkniętej nad Dziećmi i Młodzieżą Wydziału Opieki i Zdrowia, przygotowując dzieciom fałszywe życiorysy, co umożliwiało skierowanie ich do zakładów opiekuńczych jako polskie sieroty. Wyprowadzała z getta dzieci na najróżniejsze sposoby, przemycano je w skrzynkach karetkami sanitarnymi bądź tramwajami przejeżdżającymi przez getto, piwnicami połączonymi podziemnymi tunelami na „aryjską” stronę, czy kanałami. Ponad 1000 dzieci było objętych stałą opieką „Żegoty” której referatowi dziecięcemu przewodziła od 1943 roku. 21 października 1943 roku została aresztowana przez Gestapo. Przesłuchiwana i bita w siedzibie Gestapo przy alei Szucha, uratowania przez „Żegotę”, która opłaciła wysoką łapówką gestapowca, który ją wypuścił. Sanitariuszka w Powstaniu Warszawskim. Według powojennych relacji, w wyniku działań „Żegoty” i współpracujących z nią organizacji podjęto próbę uratowania ok. 2500 żydowskich dzieci (nie wszystkie przeżyły wojnę). Około 1300 znalazło pomoc w polskich rodzinach, ok. 500 w zakładach prowadzonych przez zgromadzenia zakonne, ok. 500 w zakładach Rady Głównej Opiekuńczej, ok. 200 w Pogotowiu Opiekuńczym Miejskim w Domu ks. Boduena, a ok. 100 nastolatków w wieku 15–16 lat trafiło do partyzantki. Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, dama Orderu Orła Białego i Orderu Uśmiechu. Zmarła 12 maja 2008 roku, pochowana została na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Żródło: RDI
