Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak długą historią może poszczycić się kultura koreańska. Wystawa Splendor i finezja. Duch i materia w sztuce Korei jest niepowtarzalną okazją do poznania dzieł sztuki na co dzień niedostępnych dla polskiej widowni.
– Kunszt wykonania, subtelność wzorów i wyrazistość kolorów zachwyci każdego miłośnika piękna, a bogactwo tradycji i religii sprawi, że Korea będzie się jawić jako kraj bogatej historii i sztuki, a nie tylko nowych technologii i popkultury – mówi kuratorka wystawy Joanna Bojarska-Cieślik.
Ekspozycja mająca uczcić trzydziestolecie nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Korei jest odpowiedzią na zorganizowaną w Seulu w 2015 roku wystawę Sztuka polska: niezłomny duch. Ogromna popularność tego pokazu, który dla koreańskiej publiczności był pierwszą okazją do spotkania z Polską i jej kulturą, to dowód na wzajemną fascynację między państwami odległymi geograficznie, ale zaskakująco podobnymi pod względem historii i doświadczeń. – Wystawa sztuki koreańskiej jest wyjątkowym wydarzeniem zarówno w historii Muzeum Narodowego w Warszawie, jak i stosunków kulturalnych między naszymi krajami – podkreśla dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie prof. dr hab. Jerzy Miziołek. Prezentację przygotowywano we współpracy z Koreańskim Muzeum Narodowym w Seulu, z którego pochodzą wszystkie eksponaty. Wystawa ma układ chronologiczny.
Pierwsze świadectwa obecności człowieka na Półwyspie Koreańskim
Wystawę otwierają jedne z najwcześniejszych zachowanych na Półwyspie Koreańskim zabytków działalności człowieka. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują kamienne narzędzia z okresu paleolitu. Ich obecność na terenach Azji Wschodniej – pierwotnie podawana w wątpliwość – świadczy o rozwoju cywilizacyjnym tych terenów. Neolit reprezentują imponujące okazy ceramiki dekorowanej wzorem grzebieniowym, które poświadczają, że już 10 000 lat temu mieszkańcy Półwyspu zdobili tworzone przez siebie naczynia. Z epok brązu i żelaza na szczególną uwagę zasługują narzędzia rytualne oraz wyroby symbolizujące władzę klas rządzących – lustra, broń, nefrytowe ozdoby oraz wykonane z brązu zapinki do pasa w kształcie koni.
Złoto z królewskich grobowców - Zabytki z okresu Trzech Królestw
Zabytki z okresu Trzech Królestw (ok. 57 r. p.n.e. – 668 r.), niezwykle ważnego dla kształtowania się kultury i sztuki koreańskiej, można podziwiać w drugiej części wystawy. Zaprezentowano m.in. obiekty wydobyte z królewskich grobowców Silla: złote ozdoby, ceramikę, broń i elementy końskich uprzęży, stanowiące dowód splendoru i potęgi starożytnych koreańskich władców. Wzrok widza natychmiast przyciąga złota korona z królestwa Silla – jeden z najdobitniejszych symboli potęgi starożytnej Korei. Wraz z licznymi złotymi ozdobami ukazuje majestat i bogactwo ówczesnych władców koreańskich. Okres ten reprezentują również różnorodne płytki dekoracyjne ukazujące rozbudowaną symbolikę oraz mnogość motywów zdobniczych, wśród nich feniksy i bosanghwa – mityczny kwiat przypominający lotos. Urodę koreańskiej architektury pozwalają docenić bogato zdobione dachówki dekorowane motywami roślinnymi i wizerunkami fantastycznych zwierząt.
Zjednoczone Silla i sztuka buddyjska
Na wystawie można podziwiać również zabytki kultury Zjednoczonego Silli (676– 935), pierwszego królestwa panującego na całym Półwyspie Koreańskim. To okres ożywionych kontaktów z innymi państwami, przede wszystkim z Chinami i Japonią, a także utrwalenia się buddyzmu jako oficjalnej religii. Koreańscy twórcy naśladowali konwencje i style rzeźby z Chin. W miarę upływu czasu styl i tematyka rzeźby buddyjskiej dostosowywały się jednak do lokalnych warunków naturalnych i klimatycznych, co doprowadziło do rozwoju stylów specyficznie koreańskich. Na wystawie zaprezentowano błyszczące złotem posągi Buddy i boddhisattwów, kadzielnice, gongi i manuskrypty sutr ukazują artystyczny kunszt przedmiotów rytualnych. Niezwykła maestria wykonania cechuje również inne przedmioty: złote ozdoby, pochwy na noże, dekorowane finezyjnymi przedstawieniami smoków oraz butla w kształcie tykwy całkowicie pokryta kwiatowym ornamentem.
Seladony - koreańska ceramika od dynastii Goryeo
Współczesna Korea wzięła swoją nazwę od dynastii Goryeo (918–1392). Na ekspozycji znajdują się przykłady sztuki z czasów jej panowania. Powstawały wówczas słynne seladony, najbardziej znane przykłady koreańskiej ceramiki, będące do dziś świadectwem doskonałego warsztatu rzemieślników, a także ich niezwykłej wrażliwości na kolor i ornament. Ta ceramika zdobiona szkliwem
o charakterystycznym seledynowym odcieniu jest symbolem finezji i wysublimowania sztuki koreańskiej. Przeznaczona na kwiaty śliwy waza
maebyeong, zdobiona delikatnym motywem żurawi pośród chmur, zdaje się być kwintesencją koreańskiego postrzegania piękna – inspirowanego naturą i zaklętego w subtelnej formie. Po dziś dzień seladony zachwycają najwyższym poziomem artystycznym i stanowią wizytówkę Korei za granicą.
Na dworze władcy i w gabinecie urzędnika - dynastia Joseon
Wystawę wieńczy opowieść o pięćsetletniej historii i kulturze najdłużej rządzącej dynastii w historii całej wschodniej Azji – Joseon (1392–1897). Zaprezentowano symbole władzy królewskiej, świadczące o rozbudowanym dworskim rytuale: naczynia obrzędowe, stroje, zwoje dokumentujące ceremonie i obrzędy, a także liczne obiekty związane z życiem i działalnością koreańskich uczonych urzędników: wyposażenie pracowni, przybory do pisania oraz zwoje malarskie i kaligraficzne. Można podziwiać różne typy porcelany: białą i biało-niebieską oraz typu buncheong. Wśród licznych dzieł na szczególną uwagę zasługuje waza księżycowa – symbol sztuki dworskiej – zachwycająca nieskalaną bielą, czystą formą, prostotą i umiarkowaniem.
Podziwianie rozmaitych waz, butli, talerzy oraz mis pozwala również zgłębić ciekawą symbolikę zdobiących je dekoracji. Kwiaty śliwy stanowią jeden z najczęściej używanych motywów, obejmujących zarówno neokonfucjanizm, buddyzm, jak i taoizm. Feniks, uważany za króla ptaków, jest natomiast często łączony z postacią królowej, a peonie, nietoperze, ryby przynoszą szczęście i powodzenie. Smok, jak w kulturze chińskiej, w Korei także jest symbolem władzy królewskiej. Na wystawie zaprezentowano również przykłady koreańskiego malarstwa – portrety ujmujące realizmem w przedstawianiu postaci. Starano się bowiem uchwycić prawdziwego ducha osoby, a nie stworzyć jej wyidealizowany obraz.
Wystawa Splendor i finezja. Duch i materia w sztuce Korei w Muzeum Narodowym 11 października 2019 – 12 stycznia 2020
Kuratorka ze strony koreańskiej: Yang Seungmee / NMK
Kuratorka ze strony polskiej: Joanna Bojarska-Cieślik / MNW
Współpraca: Lee Byongho / NMK, Hwang Jihyun / NMK, dr Magdalena Pinker / MNW, Joanna Popkowska / MNW
