Kolory prawosławia na Cyprze

A równocześnie promocja albumu pod tym samym tytułem. Wystawa, na którą wstęp jest wolny, potrwa do 7 lutego br.

    Przygotowana została przez serwis OrthPhoto prezentujący piękno prawosławia na świecie, we współpracy z ambasadą Cypru w Warszawie. Jest to już siódmy album Wydawnictwa Warszawskiej Metropolii Prawosławnej z serii książek poświęconych wielobarwności prawosławia w rozmaitych zakątkach świata. Chrześcijaństwo na Cyprze posiada wielowiekową historię. Od dwóch tysięcy lat jest nierozerwalnie związane w głównej mierze z prawosławnymi Grekami zamieszkującymi wyspę. Cerkiew na Cyprze została założona już w czasach apostolskich. Posiada ona status autokefalii, która została zatwierdzona na III Soborze Powszechnym w Efezie (431 r.).

    Zarówno album, jak i wystawa prezentują zdjęcia wybrane spośród ponad 3000, które zostały zgromadzone w ramach międzynarodowego konkursu fotograficznego i w trakcie wizyt przygotowujących projekt. Warszawska prapremiera albumu i wystawy jest zapowiedzią wydarzeń zaplanowanych na najbliższe miesiące na Cyprze – m.in. wspólnej wystawy o Polsce i Cyprze. W otwarciu wystawy i wernisażu, które wzbudziły tak duże zainteresowanie, że daleko nie dla wszystkich starczyło miejsc siedzących, uczestniczyli m.in. J.E. Wielce Błogosławiony Prawosławny Metropolita Warszawski i Całej Polski Sawa z gronem duchowieństwa, ambasador Republiki Cypryjskiej w Polsce J.E. Pan Petros Kestoras, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, autorzy zdjęć i organizatorzy wystawy, a także zaproszony przedstawiciel naszego portalu.

    Imprezę otworzył występ zespołu wokalnego muzyki cerkiewnej, śpiewając kilka hymnów i pieśni. Zabierając głos J.E. Metropolita podziękował autorom zdjęć, albumu oraz organizatorom wystawy za ich wysiłek. Mówił również o bliskiej współpracy Cerkwi polskiej i cypryjskiej. Przypomnę, że w listopadzie 2017 roku w Państwowym Muzeum Etnograficznym odbyła się duża wystawa i prezentacja “Zwyczajów Dodekameronu –Świętych dwanaście dni na Cyprze”, zorganizowana we współpracy obu Cerkwi, o której też pisaliśmy. Metropolita Sawa mówił również o najbliższych prawosławnych świętach i wydarzeniach. Przyjął też życzenia z okazji przypadającego następnego dnia jego Dnia Anioła, czyli imienin.

    Ambasador Kestoras dziękując autorom zdjęć, albumu i organizatorom wystawy podkreślił, że pozwolą one Polakom, a w szczególności wiernym prawosławnym, zaznajomić się bliżej z prawosławiem na Cyprze, umacniając i pogłebiając braterskie relacje łączące nasze narody. Podkreślił, że wydarzenie to odzwierciedla głęboką religijność Cypru i jego mieszkańców, a także bogate chrześcijaństkie dziedzictwo. Jest on znany również na świecie jako “Wyspa Świętych”, gdyż chrześcijaństwo dotarło na Cypr w 45 r.n.e. wraz z apostołami Pawłem i Barnabą oraz ewagelistą Markiem i zaczęło dominować ostatecznie na wyspie pod koniec IV wieku.

    Sporą część przemówienia  poświęcił problemowi okupacji północnej części wyspy przez Turcję oraz niszczeniu przez nią jej greckiego i chrześcijańskiego dziedzictwa. “Cypr – mówił – ponownie walczy, jak to dotychczas miało miejsce w ciągu jego długiej historii, o zachowanie swojej suwerenności i niepodległości z powodu tureckiej inwazji z 1974 r. i okupacji północnej części wyspy.” Podkreślił, że zamiarem Turcji jest przekształcenie Cypru w jej protektorat, czego dowodem jest konsekwentne turczenie tego obszaru oraz wysiłki na rzecz wykorzenienia na nim cypryjskiego dziedzictwa kulturowego.

    Z pogwałceniem prawa międzynarodowego okupanci zmienili greckie nazwy obszarów, miast, wiosek oraz ulic na tureckie. Splądrowali i zdemolowali ponad 550 prawosławnych, katolickich i ormiańskich świątyń, kaplic i monasterów. Niektóre z nich zburzono lub przekształcono w koszary tureckiego wojska, magazyny i stodoły. Zginęły tysiące przedmiotów sakralnych, a dziesiątki tysięcy kulturowych artefaktów oraz bezcennych ikon i mozaik nielegalnie usunięto i sprzedano na aukcjach. Zdewastowano i zbeszczeszczono wiele cmentarzy.

    Pomimo takiej bezkompromisowej polityki Turcji – podkreślił na zakończenie wystąpienia – Cypr jest gotów ponownie zaangażować się w dobrej wierze oraz okazując polityczną wolę i determinację, w negocjacje zmierzające do znalezienia rozwiązania kwestii cypryjskiej w możliwie najkrótszym czasie. Podczas wystąpienia ambasadora, a także ihumeni (przeoryszy) Katarzyny (Niczyporuk) z domu zakonnego w Zaleszanach, która przybliżyła uczestnikom wieczoru dzieje prawosławia na Cyprze, wyświetlane były na ekranie przeźrocza prezentujące bogactwo kultury sakralnej na wyspie, ale także ich zniszczenia w okupowanej północnej części.

    Na wystawie prezentowanych jest na kilkudziesięciu dużych planszach wiele, przeważnie pięknych zdjęć. Przedstawiają one zabytki architektury i sztuki cypryjskiej cerkwi oraz ich detale, sceny z życia duchownego itp. A także na kilku planszach zajmujących jedną ze ścian spustoszenia, jakie w tej dziedzinie dokonali Turcy w północnej, okupowanej przez nich części wyspy. Chociaż mnie zaskoczył brak wśród tych zdjęć chociażby paru wspaniałych fresków wypełniających ściany i stropy średniowiecznych świątyń bizantyjskich w górach Troodos, wpisanych na Listę Dziedzictwa UNESCO.

    O których pisałem i które opublikowałem w ub. roku po kolejnym pobycie studyjnym na Cyprze. Uczestnicy spotkania mogli nabyć w cenie promocyjnej prezentowany album „Kolory Prawosławia. Cypr”, ewentualnie także w pakiecie wraz z książką „Cypryjscy święci”. Wydawnictwa te mają być dostępne również przez cały okres trwania wystawy. Jej otwarcie i wernisaż zakończył się degustacją cypryjskich win oraz gorących przekąsek i suszonych owoców, zorganizowaną przez Ambasadę Republiki Cypryjskiej w Warszawie. Był to kolejny, bardzo udany wieczór poświęcony “Wyspie świętych” lub “Wyspie Afrodyty”, jak nazywany jest też Cypr.

Cezary Rudziński

Zdjęcia autora