Wystawa jest okazją do pokazania polskiej publiczności przykładów współczesnej sztuki irańskiej w dziedzinie malarstwa. Prezentuje dwa kierunki: jeden całkowicie irański w formie i technice wykonania, drugi zaś irański w formie przy zastosowaniu takich popularnych w świecie technik jak akwarela czy olej.
Wyraźnie odczuwalna jest nieobecność niektórych aktywnie uprawianych sztuk plastycznych w Iranie, jak choćby kaligrafii i kaligramów. Uwzględniając różnorodność i bogactwo twórczości artystycznej, organizatorzy doszli do wniosku, że dla prezentacji dzisiejszej sztuki irańskiej konieczne jest zaplanowanie i organizacja wielu różnych wystaw. Obecna ekspozycja jest pierwszą z serii, którą zaplanowano w Polsce.
Wystawa „Wiosenny powiew" obejmuje dzieła grupy współczesnych artystów irańskich, które były prezentowane i doceniane w trakcie dziesiątków wystaw w Iranie i za granicą. Przykładowo, w dziedzinie miniatury Chosrawi tworzy za pomocą tradycyjnych irańskich narzędzi typowych dla mistrzów epoki Safawidów i Kadżarów (od połowy XVI do początków XX wieku) zupełnie nowe dzieła. Z drugiej strony, artyści tacy jak Arwin, Nuri oraz Zinuri, starają się powiązać formę oraz narzędzia i techniki irańskie z nieirańskimi. Kontynuują w ten sposób tendencję zapoczątkowaną w Iranie pod koniec XVIII w przez takich mistrzów jak Kamalolmolk, Sedighi, Heidarian, Jarwand i wielu innych.
Wystawa „Wiosenny powiew" stanowi pierwszy etap prezentacji współczesnej sztuki irańskiej. Sztuki, która w każdym gatunku i dziedzinie jest zjawiskiem nowym. Zakorzenionej jednak w wielowiekowej tradycji. Czerpiącej ze specyficznej formy i swoistej filozofii. Jakkolwiek sztuka posługuje się językiem powszechnie zrozumiałym dla całej ludzkości, stwarza kapitalną sposobność dla wzajemnego poznania się i nawiązania dialogu pomiędzy ludźmi różnych kultur, pochodzenia i narodowości, to jednak jest oczywiste, że wytwory artystyczne powstałe w łonie kultury posiadającej za sobą długą tradycję i zasoby intelektualne podlegają właściwej percepcji i mogą zostać prawidłowo ocenione tylko wówczas, gdy odbiorca posiada wiedzę o ich kulturowym rodowodzie. Stąd, organizatorzy „Wiosennego powiewu" starali się dokonać takiego doboru prac i artystów, aby umożliwić wzajemne poznanie się najpierw artystów i ludzi kultury, potem zaś wszystkich miłośników sztuki.
To pierwsza od lat kompleksowa wystawa aktualnego malarstwa z Iranu. Perscy artyści zaprezentowali polskiej publiczności obrazy, które obejmują wszystkie obecnie uprawiane szkoły. Od tradycyjnej miniatury po nowoczesne eksperymenty formalne. Od maleńkich perełek wykonanych techniką akwarelowa z jubilerską precyzją po wielometrowe kompozycje spontanicznie nanoszonej farby.
W starożytności malarstwo było w Iranie dosyć popularne. W III w n.e. sam prorok Mani twórca manicheizmu był czynnym malarzem. Od pojawienia się islamu historia sztuki malarskiej w Iranie związana jest ze stosunkiem religii muzułmańskiej do sztuki w ogóle. Biblia zabrania oddawania bałwochwalczej czci tkaninom, drewnu i kamieniom. Najpiękniej wykuty posąg, czy namalowany obraz pozostaje nadal kamieniem lub kartką papieru. Skłonność ludu do identyfikowania tych materialnych przedmiotów z metafizycznym, transcendentalnym Bogiem kazała autorytetom religijnym zabraniać jakichkolwiek praktyk malarskich z przedstawieniem postaci. Dopuszczalne były ornamenty i z natury abstrakcyjna kaligrafia
Sztuka Perska tradycyjnie poszukiwała kompromisu pomiędzy niechęcią kultury muzułmańskiej do przedstawiania postaci ludzkiej, a umiłowaniem malowania portretu i sylwetki.
Dopiero inwazja Mongołów w XIII w zmieniła sytuację. Najeźdźcy co prawda przyjęli wiarę islamską, nie wyrzekli się jednak artystycznej tradycji o korzeniach wschodnioazjatyckich. Szczególnie Timurydzi w XV i XVI w rozwinęli malarstwo. Lubowali się w obrazach z życia dworu, choć zdarzały się przedstawienia scen batalistycznych
Sztuka miniatury rozkwitła podczas panowania dynastii Safawidów 1501–1722. Malarze analizowali sceny rodzajowe z życia dworu, polowania, sceny militarne i życie polityczne. Kanon nakazywał ukazywać władcę jako postać centralną kompozycji. Ciepła i wyrazista kolorystyka powstawała poprzez użycie żółci jaspisowej, żółci w odcieniu ambry, barwinkowego błękitu i różu. Pod koniec panowania dynastii malarstwo rozpowszechniło się w Persji i nie było już wyłącznie elitarnym luksusem dworu. Umożliwiło to popularyzację sztuki portretowej z naciskiem na rozpoznawalne podobieństwo zleceniodawcy.
Obecnie twórcy swobodnie czerpią inspiracje z dorobku sztuki światowej. Artyści wiedzą, że pewnych tematów nie należy malować. Unikają pornografii i motywów obrażających poczucie przyzwoitości. Cechą charakterystyczną malarstwa z Iranu jest wyrazisty kolor. Ostre jak słońce południa zestawienia kolorów. Nie sposób odmówić im jednak osobliwej harmonii.
Na wystawie w Galerii OW ZPAP reprezentowane są praktycznie wszystkie tworzone obecnie style. Każdy zwiedzający znajdzie coś interesującego.
Wernisaz wystawy Sztuka Iranu - Wiosenny powiew
Galeria Lufcik
czwartek, 2 kwietnia 2015, godz. 18
Związek Polskich Artystów Plastyków
ul. Mazowiecka 11 A, Warszawa
