Marek A. Koprowski
Pisarz, dziennikarz, historyk, zajmujący się przede wszystkim tematyką wschodnią i losami Polaków na Wschodzie. Plonem jego wypraw i poszukiwań, oprócz tysięcy artykułów, jest też ponad dwadzieścia książek, z czego sześć ukazało się nakładem Wydawnictwa Replika. Za książki serii ,,Wołyń. Epopeja polskich losów 1939-2013" otrzymał nagrodę im. Oskara Haleckiego w kategorii ,,Najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku, w wyniku plebiscytu czytelników w 2013 r.; nagroda przyznawana jest przez Instytut Pamięci Narodowej, TVP i Polskie Radio. Marek A. Koprowski jest też laureatem nagrody ,,Polcul – Jerzy Bonicki Fundation" za działalność na rzecz utrzymania kultury polskiej na Wschodzie.
{gallery}19039{/gallery}
Żołnierze wyklęci. Termin ten od niedawna obecny jest w naszej publicystyce i historiografii. W 1993 roku Liga Republikańska zorganizowała na Uniwersytecie Warszawskim wystawę pt. „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944". W druku zwartym po raz pierwszy użył go Jerzy Ślaski (1926- 2002) w książce wydanej w roku 1996 przez warszawski RYTM. Książka „Żołnierze wykleci" nie była naukową monografią, na syntezy nadchodził dopiero odpowiedniejszy czas, miała jednak pięć wydań, co świadczy o dużym zainteresowaniu czytelników. Historia działającego na Lubelszczyźnie oddziału „Orlika" walczącego o wolność i niepodległość już po zakończeniu wojny z Niemcami, zgrupowania starającego się przywróć samodzielność, niezależność i bezwzględną wolność swojej ojczyźnie, narracja rzucona na szersze tło walki partyzanckiej z koryfeuszami wschodniego, komunistycznego porządku, z dyktatorami sowieckimi i polskimi przypomniała opinii publicznej fakty skrzętnie skrywane w okresie PRL. Autor związany z PAX, twórca wielu ważnych skądinąd publikacji o czasach okupacji niemieckiej, Armii Krajowej czy Polskim Wrześniu 1939 wydawanych w okresie Polski komunistycznej nie budził jednak powszechnej sympatii w pierwszych latach transformacji ustrojowej. W czasopiśmie Muzeum Niepodległości pt. „Niepodległość i Pamięć" ukazał się artykuł nie tyle polemiczny co uzupełniający i rozszerzający tło historiograficzne i faktograficzne Wiesława Jana Wysockiego pt. Wojny domowej" między „utrwalaczami" a „zaplutymi karłami" ciąg dalszy...: glosa do książki Jerzego Ślaskiego ps. Nieczuja „Żołnierze wyklęci". Potem pojawiły się następne publikacje, widowiska teatralne, filmy... (...) Dopiero po prawie 50 latach można było otwarcie mówić o ofiarach tej walki, często bratobójczej. Encyklopedie podają, że w latach 1945-1960 zginęło około 300 tysięcy Polaków: w więzieniach Urzędów Bezpieczeństwa, w łagrach Syberii, w kopalniach. Szacuje się, że nierówną walkę podjęło od 120 do 180 tysięcy żołnierzy (Atlas Polskiego Podziemia Niepodległościowego 1944-1956, Warszawa-Lublin 2007). Przyjmuje się, że ostatni partyzant został zabity przez „władzę ludową" 21 października 1963 roku. Był to Józef Franczak zastrzelony w obławie pod Piaskami w województwie lubelskim. Od 2011 roku istnieje, ustanowione przez polski parlament (marszałkiem Sejmu był Grzegorz Schetyna), święto państwowe: Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.(...) W sukurs badaniom historycznym powinny iść relacje bohaterów tych wyklętych czasów. Nieubłagany czas może zatrzeć żywe ślady i relacje uczestników owego zbrojnego kolejnego podziemia. Książka Marka Koprowskiego wypełnia lukę w tej materii. [Tadeusz Skoczek, fragment wstępu do książki].
Żołnierze wyklęci. Przecież to dziecko bandyty!
15 października 2014 r., godz. 17
Muzeum Niepodległości
Pałac Przebendowskich/Radziwiłłów w Warszawie
al. Solidarności 62
Po spotkaniu zapraszamy na poczęstunek.
