Książka wydana w nowej serii „KARTY HISTORII” to zapiski Nikołaja Nikulina - żołnierza, który trafił na front w wieku 18 lat i jako jeden z nielicznych przetrwał cały szlak bojowy od Leningradu, gdzie brał udział w przerwaniu blokady miasta, przez Warszawę i Gdańsk aż do Berlina. Opisał doświadczenia wojny z perspektywy zwykłego chłopaka, „który czołga się na brzuchu po błocie frontowym, a czasem w to błoto pada na twarz”. „Sołdat” odsłania nieznany obraz wojny. To zapis przeżyć młodego człowieka, przerażonego otaczającym go okrucieństwem. Wojna wybuchła, gdy skończył szkołę - zaciągnięcie do wojska było dla niego szokiem, zburzyło marzenia o studiach historii sztuki. Nikulin walczył na pierwszej linii frontu, był kilkakrotnie ranny. Został odznaczony za bohaterstwo, awansowany, a później zdegradowany. Jego wspomnienia odzierają frontowe przeżycia z heroizmu, burzą mit wielkiej wojny ojczyźnianej. To obrazy wycieńczonych, głodujących i marznących żołnierzy, którzy walczą między sobą o mundury i buty poległych. Nikulin opisuje wojenne trudy, beznadzieję, brak perspektyw. Sceny desperacji przeplatają się z dowodami człowieczeństwa i solidarności wśród żołnierzy. Ale wspomnienia „Sołdata” stanowią także świadectwo bezrefleksyjności, a nawet zezwierzęcenie wielu z nich. Nikulin demaskuje bezwzględność, cynizm i głupotę radzieckich dowodzących, którzy nie wahali się posyłać żołnierzy na śmierć: „Jest im znana tylko jedna taktyka – napierać masą ciał. Ktoś w końcu zabije Niemca”. Nikulin spisywał wojenne przeżycia na gorąco, gdy w 1943 r. znalazł się w szpitalu polowym. Główną część opowieści dopisał w latach 70. XX wieku, próbując poradzić sobie z ciążącą mu przez lata traumą. Książka ukazała się w Rosji po raz pierwszy w 2007 r. pod tytułem „Wspomnienia wojenne”. Jej wcześniejsza publikacja nie była możliwa ze względu na prawdopodobieństwo ingerencji cenzury.                                     Seria „KARTY HISTORII” przygotowana przez Ośrodek KARTA i Dom Wydawniczy PWN to cykl publikacji dokumentujący historyczne fakty poprzez sprawozdania uczestników wojennych wydarzeń. Ich poruszające relacje składają się na panoramę losów narodów uwikłanych w bezwzględną machinę wojny. Stanowią ważny głos w dyskusji o konsekwencjach i tragizmie wojennych losów. Serię otworzyła wydana 6 lutego 2013 r. książka „Wypędzone. Historie Niemek ze Śląska, z Pomorza i Prus Wschodnich” autorstwa Helene Plüschke, Ursuli Pless-Damm i Esther Gräfin von Schwerin.
„Sołdat. Od Leningradu do Berlina. Frontowa prawda w opowieści szeregowego żołnierza Armii Czerwonej”
Autor: Nikołaj Nikulin
Przekład z języka rosyjskiego: Agnieszka Knyt
Konsultacja historyczna: prof. nadzw.dr hab. Zbigniew Wawer
Tytuł oryginału: „Wospominanija o wojnie”
Premiera: 6 marca 2013
{jumi [*7]}