Trzydziestotysięczny dziś, rejonowy (powiatowy) Nowogródek, w I i II Rzeczypospolitej stolica jednego z większych obszarowo województw, dla naszych rodaków to przede wszystkim miejsce dzieciństwa i młodości Adama Mickiewicza oraz zachowanych tam po nim pamiątek.

Na rozległym, pustym od południowej strony placu, który w przeszłości był dosyć szczelnie zabudowany, wznosi się surowa, klasycystyczna bryła wileńskiej archikatedry, z potężnym frontonem o sześciu kolumnach, dwiema kopułami nad kaplicą św. Kazimierza i zakrystią.