Obie są ważnymi punktami także na turystycznej mapie kraju i udostępniane zwiedzającym. Historia huty szkła Moser rozpoczęła się w 1857 roku, a więc w przyszłym będzie ona obchodzić 160-lecie działalności. Wówczas to Ludwig Moser (1833-1916), rytownik i kupiec, a później jedna z najwybitniejszych osobowości europejskiego szklarstwa, założył w Karlowych Warach, ówczesnym Karlsbadzie w C.K. Austrii, pracownię zdobniczą i sklep ze szkłem.
Sukcesy na wystawach światowych
W wyroby do swojego warsztatu zaopatrywał się w hutach szkła, a kupione szklane wyroby dekorował i sprzedawał. Interes okazał się tak intratny, że już w roku następnym otworzył drugi sklep. A właściwie galerię w centrum uzdrowiska, w domu „Pod Złotym Kluczem". Bardzo szybko jego zdobione szkło uzyskało rozgłos i uznanie, do czego walnie przyczyniły się sukcesy oraz medale zdobyte na światowych wystawach w Wiedniu w 1873 r., w Paryżu w 1878 za szkło grawerowane, później także w 1889 i 1900 r. Jak również w Chicago w 1873 r. i w San Francisco w 1894 r .
– W 1870 r. – czytam na tablicy z chronologią jego życia i działalności w przyzakładowym muzeum, uzyskał tytuł dostawcy dworu cesarza Franciszka Józefa I i otworzył swoje przedstawicielstwa w Nowym Jorku, Londynie, Paryżu oraz Sankt Petersburgu. W 1872 roku rozpoczął budowę, a w roku następnym produkcję, własnej huty szkła w Dworach koło Karlowych Warów – obecnie w ich dzielnicy przemysłowej. Specjalizuje się ona w produkcji szkła według własnej technologii. Nazywane jest ono kryształem bezołowiowym lub czeskim.
Dostawca cesarza, szacha i króla Anglii
Wśród sukcesów twórcy firmy warto wymienić też tytuły dostawcy dworów otrzymane: w 1893 r. szacha perskiego Mussafereddina i w 1901 r. królewskiego Anglii Edwarda VII. W roku 1909 huta rozpoczyna produkcję charakterystycznego wyrobu marki Ludwig Moser & Sőhne, pod którą działała w świecie – kolorowego, szlifowanego szkła kryształowego zdobionego złotem. W tymże roku zapoczątkowuje i kończy w następnym tworzenie królewskiej kolekcji szkła dla dworu hiszpańskiego, z herbami Alfonsa XIII.
Po I wojnie światowej, podczas której ludzie mieli ważniejsze sprawy niż kupowanie artystycznego szkła, huta rozwija się już pod kierownictwem spadkobierców założyciela. Stając się od roku 1922 największym producentem luksusowego szkła już w Republice Czechosłowackiej. Warto w tym miejscu wspomnieć, że tradycje hutnictwa szkła sięgają w Czechach XI wieku. Zaś największy jego rozwój w średniowieczu miał miejsce w wiekach XIII-XIV, kiedy to założono najbardziej znaczące fabryki. Słynęło ono z doskonałej jakości przede wszystkim dzięki używaniu do jego produkcji świetnego piasku.
Z piachu powstałeś, w kryształ się obrócisz
Szkło bowiem, trzeba przypomnieć, powstaje w procesie topienia w wysokich temperaturach piasku z dodatkami. Także współcześnie, chociaż moda na kryształy dawno minęła, fabryka ma się dobrze. Istnieje bowiem zapotrzebowanie na artykuły luksusowe.
Firma Moser nadal jest dostawcą niektórych dworów europejskich. W 2001 roku po raz pierwszy, z sukcesem, wzięła udział w międzynarodowej wystawie Maison Objet w Paryżu. A następnie w międzynarodowych wystawach nowoczesnego wzornictwa (designu) także w Paryżu, Frankfurcie nad Menem, Mediolanie, Nowym Jorku i Atlancie.
{gallery}24262{/gallery}
W 2008 roku przyjęta została do ekskluzywnego stowarzyszenia francuskich producentów artykułów luksusowych Comite Colbert. Program zwiedzania Centrum Sklárny Moser (Moser Visitors Centre) składa się z trzech części, po których chętni mogą jeszcze spędzić trochę czasu w miejscowej kawiarni. Już po wejściu na teren Centrum ma się przedsmak tego, co czeka zwiedzających. Szklany drogowskaz kierujący do poszczególnych obiektów, figury zmontowane ze szklanych kul, a przed wejściem do części muzealnej wspaniałe...
Piękne rzeźby Jiřho Šuhájka
A przede wszystkim wielkie szklane rzeźby wykonane przez jednego z najwybitniejszych czeskich artystów tworzących w tym tworzywie, urodzonego w 1943 roku Jiřiho Šuhájka. Są to „Jesień" i „Zima" z cyklu „Pory roku" wykonane w 1998 r. na Międzynarodowe Biennale Szkła w Wenecji. Dzieła tego autora były wielokrotnie nagradzane, znajdują się też w zbiorach muzealnych m.in. Wiktorii i Alberta w Londynie, Muzeum Szkła w Corning w USA, Muzeum Sztuki Współczesnej Hokkaido w Sapporo w Japonii i, oczywiście, w Pradze.
Zwiedzanie Centrum rozpoczyna się w hucie szkła. W ogromnej sali z kilkunastoma stanowiskami przy piecach, w których piasek z dodatkami nabierany na końce długich dmuchaw – piszczeli – zamienia się w płynną masę szklaną. To z niej hutnicy wydmuchują, a następnie formują szklane bańki, z nich zaś różne naczynia. Pomocnicy odbierają je i przenoszą do dalszej obróbki. To, oczywiście, tylko fragment fabryki udostępniany zwiedzającym w celach pokazowych. Chociaż nie jest to produkcja na niby.
Spod hutniczych pieców do galerii sztuki
Można jednak dokładnie oglądać i fotografować cały początkowy proces ręcznego formowania i wyrabiania przedmiotów ze szkła. Pozostałe, także ręczne: szlifowanie, grawerowanie, malowanie, pokrywanie niektórych części złotem itd., odbywa się już w innych miejscach. Po tej „wizji lokalnej" następuje zwiedzanie muzeum z historią fabryki oraz niezliczonymi, przyciągającymi uwagę, eksponatami w gablotach. Poczynając od wielkich brył kolorowego kryształowego szkła, poprzez różnorodne wyroby, także sprzed dziesięcioleci, po najciekawsze, wyselekcjonowane okazy.
Nie tylko różnorodne naczynia, zwłaszcza patery, puchary, kieliszki, szklanki, ale także płaskorzeźby czy rysunki grawerowane na płytach bądź naczyniach, żyrandole itp. Również kryształową biżuterię. Oglądanie tego wszystkiego, z objaśnieniami przewodnika, ma pozwolić nie tylko na poznanie rzeczywiście ciekawych dziejów fabryki i jej wspaniałych wyrobów, ale również nabrać apetytu na zakupy. Bo trzecim etapem zwiedzania jest wizyta w przyfabrycznym salonie sprzedaży. Wybór tego, co można najpierw obejrzeć w gablotach, a następnie kupić, jest ogromny.
Galerie z Karlowych Warach i w Pradze
Chociaż nie umywa się do tego, co zwiedzający wcześniej obejrzeli w muzeum. Ale eksponaty do niego powstawały jednak na przestrzeni już ponad 1,5 wieku i wybierano z nich najciekawsze. Fabryczny salon sprzedaży jest jednym z dwu w Karlowych Warach. Drugi mieści się w centrum uzdrowiska, obok tzw. Drewnianej Kolumnady – jednej z pięciu tu pijalni wody mineralnej. Dwie inne galerie Mosera, bo nie są to zwykłe sklepy fabryczne, znajdują się w Pradze. W bardzo „prestiżowych", eksponowanych miejscach.
Jedna w średniowiecznym domu z XI wieku „Pod Białym Jednorożcem" na placu Staromiejskim. Druga w zabytkowym pałacu „Czarna Róża", przy jednej z reprezentacyjnych ulic stolicy, Na Přikopé, w pobliżu słynnej gotyckiej Bramy Prochowej. Sprzedawane są w nich nie tylko luksusowe, ale też seryjne wyroby szklane, jak również unikatowe, wyrabiane w pojedynczych egzemplarzach przez znakomitych i uznanych twórców. Bo karlowarska fabryka Mosera współpracuje z wieloma, rzeczywiście najlepszymi. Dodam, że robi ona również Kryształowe Kule – nagrody Międzynarodowych Festiwali Filmowych w Karlowych Warach.
Autor uczestniczył w międzynarodowym wyjeździe prasowym zorganizowanym przez warszawskie przedstawicielstwo Czech Tourism i kraj karlowarski.
