piątek, marzec 29, 2024
Follow Us
×

Ostrzeżenie

JFolder::pliki: Ścieżka nie jest folderem. Ścieżka: /home/kur365/domains/kurier365.pl/public_html/images/23793.
×

Uwaga

There was a problem rendering your image gallery. Please make sure that the folder you are using in the Simple Image Gallery Pro plugin tags exists and contains valid image files. The plugin could not locate the folder: images/23793
poniedziałek, 23 maj 2016 00:00

Hradec Králové. Widoki z Białej Wieży Wyróżniony

Napisane przez Cezary Rudziński
Oceń ten artykuł
(0 głosów)
Hradec Králové. Widoki z Białej Wieży Fot.: Cezary Rudziński

Z renesansowej platformy widokowej znajdującej się tuż pod barokowym hełmem Białej Wieży, dominanty blisko stutysięcznego Hradca Králové w północnych Czechach, roztaczają się fascynujące widoki na to piękne stare miasto. Aby się na nią dostać, musiałem jednak, tak jak inni, wejść po 226 schodach niedawno wymienionych podczas trzeciej wielkiej rekonstrukcji tego zabytku w latach 2013-2015, przeprowadzonej przy wsparciu środków unijnych.

Wieża ta, jedna z dziesięciu, na które nie tylko można wchodzić, aby oglądać Hradec z lotu ptaka, ale uczestniczyć w organizowanych na nie wycieczkach, ma, wraz z grotem zakończonym sześcioramienną gwiazdą, 72 metry wysokości.

Potężne fundamenty

Zaś kolejne pod względem wysokości, dwie gotyckie wieże sąsiadującej z nią katedry św. Ducha, tylko 48 m. Pozostałe są jeszcze niższe. Przy czym oprócz kościelnych: p.w. Boskiego Serca Pana, p.w. Wniebowzięcia Marii Panny, św. Antoniego, św. Anny i św. Pawła, punkty widokowe są również na budowlach świeckich. Wieży dworca głównego, wieży ciśnień oraz, najniższej, tylko 31,5 metrowej kopule Muzeum Czech Wschodnich.
Renesansowa Biała Wieża nazwę zawdzięcza białemu piaskowcowi z której ją zbudowano na planie kwadratu o bokach 10 x 10 metrów.
O ścianach, u podstawy, grubości 4 m, wznoszona była od 7 czerwca 1574 r. przez 15 lat przez, i według projektu, Buriana Vlacha. Jako obserwacyjna, a zarazem zegarowa. Przy czym obecny, ostateczny kształt i wysokość, otrzymała dopiero w roku 1729, gdy osadzono na niej nowy hełm z iglicą. W wieżyczce, na której się on opiera, znajdują się cymbały wybijające czas co kwadrans. Wielki zegar, poniżej platformy widokowej, z mechanizmem Josefa Božka z roku 1829 umieszczony jest obecnie w ogromnej przeszklonej gablocie aby można było oglądać jego pracę. Zegar ten pokazuje czas w sposób dosyć niezwykły.

Dzwon Augustyn

Godziny nie małe, lecz duże wskazówki, minuty zaś odwrotnie. Chodziło o to, aby ludzie mogli go odczytywać nawet z dużej odległości. A minuty dla nich miały mniejsze znaczenie. W wieży wisi też słynny dzwon Augustyn, odlany w 1509 r. przez czeskiego ludwisarza Ondřeja Žáčka. Ma on wysokość 169 cm, szerokość 206 cm i waży 8 ton. Jest drugim pod względem wielkości dzwonem w Czechach i trzecim w całej republice. Początkowo wisiał na drewnianej dzwonnicy stojącej obok katedry, a na wieżę wciągnięto go dopiero w 1581 r. Ostatnio wymieniono dębową konstrukcję, na której wisi.

{gallery}23793{/gallery}
Wraz z kapitalnym remontem i umocnieniem całej wieży umożliwiło to znowu jego uruchamianie. Przez wiele lat, od 1967 r., dzwon milczał z obawy, że jego dźwięk może uszkodzić mury. Używany był, i będzie, tylko przy specjalnych okazjach. W przeszłości otwarcia i zakończenia miejskich jarmarków, w przypadkach zagrożenia miasta, zwoływaniu rady miejskiej itp. ważnych wydarzeniach. Współcześnie w terminach ustalanych co roku przez radę miasta. W folderze, jaki otrzymałem w wieży i z którego zaczerpnąłem te informacje, przeczytałem też, że serce dzwonu pękało w latach 1850 i 1903 i trzeba je było wymieniać.

Nad wieżami katedry

W najniższej, wcześniej niedostępnej części wieży, ustawiono podczas ostatniego remontu jej 2,6 – metrowej wysokości szklany, podświetlony na zielono model w skali 1:20 i o wadze jednej tony. Pozwala to zwiedzającym dokładnie zobaczyć konstrukcję i detale jej dziesięciu pięter z dzwonem i zegarem. Model ten wykonali szklarze z Novégo Boru z około 500 elementów, wykorzystując na nie blisko 700 litrów masy szklanej. Na poszczególnych piętrach eksponowane są wykopaliska archeologiczne z okresu niedawnego remontu Białej Wieży. Zbudowano ją bowiem na miejscu średniowiecznej kaplicy św. Klimenta i częściowo przykatedralnego cmentarza.
Wróćmy jednak na platformę widokową. Patrząc z niej, tuż obok, po południowej stronie, widzę dwie identyczne gotyckie, ceglane wieże katedry św. Ducha i jej dach. To jedna z najstarszych świątyń miasta, w przeszłości kościół farny, budowany od roku 1307 z fundacji królowej – wdowy (po Wacławie II), Eliški Rejčkej (Elżbiety Ryksy). Ta trójnawowa bazylika z prezbiterium, przebudowana po pożarze w roku 1339, stoi przy zachodniej pierzei rynku. Od 1664 r., po ustanowieniu w mieście biskupstwa, katedra. Najcenniejsze w jej wnętrzu są dwa ołtarze. Główny, gotycki z końca XV w. i barokowy z obrazem św. Antoniego w nawie południowej.

Duży rynek z lotu ptaka

A także cynowa chrzcielnica z 1406 r. W kościele tym znalazł, w 1424 r., swoje pierwsze miejsce wiecznego spoczynku (później jego szczątki przeniesiono do Czasławia) husycki wódz Jan Žižka. Po lewej stronie Białej Wieży, też na pierzei zachodniej, widzę dwie wieżyczki i dach ratusza. Pierwotnie renesansowego, chociaż ze starszymi korzeniami, gdyż pierwsza wzmianka o nim pochodzi z roku 1418. Przez pewien czas gmach ten służył jako miejskie więzienie. Przebudowany w stylu klasycystycznym w latach 1851-1852 stał się siedzibą sądu ziemskiego i władz administracyjnych.
Główny i najpiękniejszy widok z góry mam na Duży Rynek (Velké náměsti). Tak jak w innych historycznych czeskich miastach, długi plac – ulicę. Zwężający się tak przy jego wschodnim końcu, obok którego położony jest, kilkakrotnie mniejszy, Mały Rynek (Malé náměsti), że wygląda niemal jak trójkątny. To, oraz otaczające Duży Rynek uliczki, są najbardziej zabytkową częścią miasta. Po jego środku stoi barokowa kolumna morowa z figurą Panny Marii na szczycie, wzniesiona przez mieszczan w roku 1717, z wdzięczności za ocalenie miasta przed zarazą, jaka panowała w Czechach w roku poprzednim.

Piękne domy renesansowe i barokowe

A przy południowej i północnej pierzejach stoją stare, niektóre z gotyckim rodowodem, renesansowe z podcieniami, barokowe i późniejsze domy mieszczańskie. Przeważnie dwupiętrowe, znakomicie odnowione. Wyróżniają się wśród nich dawne śliczne renesansowe domy kanoników z ozdobnymi szczytami. A także, oddzielony od nich tylko wąską uliczką Na Kropáče, pojezuicki, barokowy kościół Wniebowzięcia NMP. Zbudowany w latach 1654-1666 według projektu włoskiego architekta Carlo Lurago.
Są w nim najstarsze w mieście organy, stary drewniany ołtarz oraz m.in. obraz Gloryfikacja św, Ignacego Loyoli Petra Brandla. Obok, w gmachu dawnego kolegium jezuitów, a później gimnazjum uczyli się tak wybitni przedstawiciele czeskiej kultury, jak pisarz Alois Jirásek, poeta Josef Kajetán Tyl, czy pisarz i dramaturg Václav Klient Klicpera. To tylko przykłady. Widok tego placu, w oświetleniu tuż przed zachodem słońca, na długo pozostaje w pamięci, chociaż podobnych widziałem w Czechach już sporo. Także „z lotu ptaka" – kościelnych lub ratuszowych wież.

U zbiegu Orlicy i Łaby
Również jednak widoki po zachodniej, północnej i wschodniej stronie Białej Wieży przyciągają uwagę. Czerwonymi dachami, domami przy wąskich ulicach i placykach. Później schodząc, oglądam na fotografiach wystawionych wewnątrz wieży, jak zmieniała się ta centralna część miasta w ciągu stulecia. Jak wyglądała na przełomie XIX i XX wieku oraz współcześnie. Niestety, mam niewiele czasu na poznawanie Hradca Králové. Dziś ważnego ośrodka administracyjnego tej części kraju, gospodarczego oraz akademickiego. Działają w nim m.in. trzy uniwersytety.
Miasta położonego u ujścia Orlicy do Łaby, czy jak określa się też u zbiegu tych rzek, o starej i bogatej przeszłości. Z wykopalisk archeologicznych wiadomo, że tereny te zamieszkane były już w czasach prehistorycznych. Odkryto wiele osad z epoki wpływów rzymskich. Dzieje Hradca rozpoczęły się w X wieku, gdy w tym miejscu, przy drodze z Krakowa do Pragi, ród Sławnikowiców zbudował grodzisko. W 995 r. został on rezydencją księcia i centrum administracyjnym rozległego obszaru północno – wschodnich Czech.

Wiano królowych-wdów

W 1225 roku czeski król Przemysł Otokar I utworzył z niego miasto królewskie z zamkiem i otaczającą go osadą handlowo – rzemieślniczą. Było ono – stąd nazwa – źródłem dochodów czeskich królowych-wdów po zmarłych władcach. Otrzymywało więc przywileje, bogaciło się, rosło jego znaczenie. W XIV w. Hradec był, pod względem liczby domów i mieszkańców, drugim po Pradze miastem Czech. W okresie wojen husyckich stanął po stronie Jana Žižki. Na przestrzeni dziejów przeżywał okresu świetności, ale i upadku. Wielkich zniszczeń podczas wojny trzydziestoletniej spowodowanych przez Szwedów i spalenia połowy miasta przez Prusaków w 1762 r. Później Hradec przebudowano na twierdzę, co pociągnęło za sobą rozebranie na przedmieściach zabytkowych kościołów i klasztorów. To pod nim w 1866 r., w bitwie znanej u nas jako bitwa pod Sadową, jedną z największych w XIX w, Prusacy zadali klęskę Austrii. Po niej zburzono mury miejskie, co umożliwiło terytorialną ekspansję miasta i rozwój w nim przemysłu. Współcześnie jest to, jak już wspomniałem, ważne centrum wojewódzkie, stolica kraju hradeckiego. I naprawdę piękne, zabytkowe miasto, warte poznania.

Autor uczestniczył w międzynarodowej podróży studyjnej dla dziennikarzy (Press Trip) zorganizowanej przez Czeską Narodową Organizację Turystyczną Czech Tourism w Pradze.

a