Czeskie szopki betlejemskie są znane na całym świecie. Tutejsze tradycje ich wykonywania sięgają XVI wieku i są nadal żywe. Największą na świecie ruchomą szopkę ludową Krýzovy jesličky, monumentalne dzieło mistrza pończoszniczego Tomasza Krýzy (1838-1918), wpisaną do Księgi Rekordów Guinnessa, znajdziemy w mieście Jindřichův Hradec (137 km na południe od Pragi). Szopka, składająca się z prawie 1400 figurek, była tworzona przez ponad 60 lat! Miasto Jindřichův Hradec i cały region południowych Czech szczyci się bogatą tradycją wykonywania szopek betlejemskich. Pierwsze pisemne wzmianki o nich pochodzą już z roku 1579. Produkcją zajmowali się głównie miejscowi rzemieślnicy. Najczęściej szopki wykonywano z drewna, papieru i wosku. Tradycje ręcznego wyrobu szopek w tym regionie udało się utrzymać do dziś. Piękne eksponaty prezentuje wystawa „Południowoczeskie szopki", którą możemy oglądać w Muzeum Ziemi Jindřichohradeckiej. W tym samym budynku, w seminarium jezuitów, znajdziemy szopkę Krýzy. Raz na pięć lat w kościele Jana Chrzciciela i przyległym klasztorze minorytów odbywa się międzynarodowa wystawa konkursowa „O nożyk Tomasza Krýzy". Prace rzeźbiarzy są następnie prezentowane w tutejszym muzeum (www.mjh.cz).
W Muzeum Szopek w Třebechovicach pod Orebem (39 km od Kudowy Zdrój) znajdziemy ponad 400 eksponatów, wykonanych z najróżniejszych materiałów, pochodzących ze wszystkich regionów Czech. Najcenniejszym z nich jest tak zwana Szopka Probošta, unikatowa ruchoma szopka wykonana przez rzeźbiarzy ludowych Josefa Probošta, Josefa Kapuciána i autora mechanizmu Josefa Frimla. Jest to jedyna szopka w Czechach uznana za narodowy zabytek kultury. Dzieło, łącznie z mechanizmem, zostało wykonane z drewna ponad sto lat temu. Na powierzchni 7 x 3 x 2 metry znajduje się ponad 2000 drewnianych elementów (www.trebechovice.cz, www.betlem.cz).
Ekspozycję szklanych szopek zobaczymy w Muzeum Mostu Karola w Pradze. Tradycyjnie nie zabraknie tu także słomianej szopki z postaciami Świętej Rodziny i zwierząt nadnaturalnej wielkości. Tę unikatową szopkę, wpisaną do Księgi Rekordów Guinessa, specjalnie dla Muzeum Mostu Karola wykonał polski artysta Andrzej Wrzecionek. Szopka każdego roku wzbogacana jest o nowe postacie świadków narodzin Pana. W tym roku wystawiana jest już po raz siódmy. Wystawa trwa zwykle do początku lutego (www.muzeumkarlovamostu.cz).
Warto odwiedzić także Muzeum Szopek w Karlsztejnie (41 km od Pragi). Znajdziemy tu zabytkowe drewniane szopki, a także szopki z wosku, cukru czy chleba. Ciekawostką jest największa w Czechach szopka kukiełkowa, Karlsztejnska Szopka Królewska. Na powierzchni 80 m2 umieszczona jest makieta zamku Karlsztejn i okolicy oraz półmetrowe kukiełki w historycznych strojach. Od początku adwentu, aż do Trzech Króli, muzeum zaprasza na wystawę szopek z piernika, apetycznie pachnących świeżo upieczonym ciastem (www.muzeumbetlemu.cz).
Do października 2016 roku w pałacu w Pardubicach (73 km od Kudowy Zdroju) prezentowana jest niezwykła kryształowa szopka. Monumentalną płaskorzeźbę stworzył w latach 2004-2006 znany na całym świecie artysta szkła Jaromír Rybák. Szopka waży trzy i pół tony, jej wysokość wynosi 245 cm, szerokość 180 cm Jest wykonana z brązu i kryształu brazylijskiego (www.vcm.cz).
