Nie tyle dlatego, że mieszkańcy obu należą do tej samej, ugrofińskiej grupy językowej, do której należy również węgierski, bo nie jest to podobieństwo ich języków pozwalające na łatwe zrozumienie i kontakty. Ale przede wszystkim ze względu na stosunkowo niewielką odległość stolic Estonii i Finlandii: Tallina i Helsinek oddzielonych tylko wodami Zatoki Fińskiej i dobre połączenia promowe między nimi. Zaś z Polski do Finlandii najwygodniejsza trasa samochodowa prowadzi właśnie przez Litwę, Łotwę i Estonię.
Nowe wydanie przewodnika Bezdroży w serii travelbooków napisanego przez dwójkę polskich autorów, który właśnie ukazało się, prezentuje przede wszystkim ten ostatni kraj i jego turystyczne atrakcje. Z paru w języku polskim, kilku różnych wydawnictw, jakie mam na temat Estonii w bibliotece, zarówno poświęconych tylko temu krajowi, jak i wszystkim trzem „po radzieckim” krajom nadbałtyckim – także Litwie i Łotwie, jest chyba najpełniejszy, przejrzysty, dobrze napisany oraz bogato ilustrowany ponad 150 kolorowymi zdjęciami. Zawiera też 10 planów i mapek, 4 duże wkładki monotematyczne oraz ponad 40 krótkich informacji i ciekawostek w ramkach włamanych w tekst.
Do lektury, a przede wszystkim zwiedzania i poznawania Estonii oraz stolicy Finlandii zachęcają, jak w pozostałych przewodnikach tej serii wydawniczej, zaprezentowane na wstępie ich główne atrakcje. Po pięć: Najpiękniejszych zamków, dworów i pałaców; Najpiękniejszych świątyń; Najciekawszych miast; Dziedzictwo ludowe i Cuda natury. I chociaż można by dodać do nich jeszcze co najmniej kilka kolejnych, chociażby Zamek Toompea i kościół Pűhavaimu w Tallinie, budownictwo wiejskie na wyspie Muhu, czy zamek Paide (Biały Kamień) w Estonii środkowej, to skreślić z proponowanych na pewno żadnej atrakcji nie można.
Informacje praktyczne – pierwszy z rozdziałów wstępnych – słusznie skrócono do niezbędnego minimum, bo nie ma tam ani żadnych istotniejszych zagrożeń, ani problemów, na które warto uczulić turystów. A to, co piszą autorzy na temat dojazdu, komunikacji lokalnej, noclegów, wyżywienia i zakupów, jest dla turysty wystarczające. Podobnie zresztą w drugim rozdziale: Informacje krajoznawcze, z Krajoznawczym ABC, zawierające „w pigułce” to, co należy wiedzieć o położeniu, tamtejszym klimacie, przyrodzie, gospodarce, historii, społeczeństwie i jego języku, religii, kulturze, czy kuchni.
Prezentację turystycznych atrakcji Estonii podzielono na Tallin oraz cztery części kraju zgodne z kierunkami świata. W przypadku stolicy, poza krótką prezentacją jej historii, autorzy proponują zwiedzanie jej ośmioma trasami, z zatrzymywaniem się, lub wchodzeniem do muzeów i innych obiektów. I, oczywiście, krótkimi, ale chyba wystarczającymi informacjami o nich. Z wyróżnionymi czerwoną czcionką dniami i godzinami otwarcia, cenami biletów itp. Na końcu części poświeconej Tallinowi znajdują się, w ramce, informacje turystyczne z przykładowymi hotelami i innymi miejscami noclegowymi oraz podobne o wyżywieniu.
Na tej samej zasadzie omówione są chyba wszystkie warte poznania miasta, miejscowości, obiekty i miejsca – m.in. parki narodowe, w poszczególnych częściach Estonii. A także Helsinki, którym poświęcono w przewodniku zaledwie 30 stron, ale mieszcząc na nich zarówno Zarys dziejów Finlandii w formie kalendarium, podstawowe fakty z przeszłości i współczesności jej stolicy, jak i poznawanie Helsinek oraz ich atrakcji siedmioma różnymi trasami. Do wyboru, lub raczej „zaliczania” kolejno, gdyż nakładają się ono na siebie tylko wyjątkowo, a każda, nawet wytyczona dalej od centrum, warta jest poznania. I, oczywiście, tak jak w przypadku Tallina i poszczególnych części Estonii, również na końcu prezentacji Helsinek znajdują się informacje o noclegach i tamtejszej gastronomii z konkretnymi, polecanymi obiektami.
Wspomniane cztery większe, 2-stronicowe wkładki, omawiają: trasę „W drodze do Parku Narodowego Lahemaa”, „Jezioro na granicy” (Pejpus), „Fiński Gibraltar” (Twierdza Suomenlinna) oraz „Kulinarną Finlandię”. Natomiast wśród krótkich informacji i ciekawostek w ramkach włamanych w tekst, obok takich jak: „Placówki dyplomatyczne”, „Tallińska ( i Helsińska) Karta Miejska”, „Dni wolne od pracy”, czy „Lista Światowego dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO” są m.in.: „Bezpaństwowcy” (ludzie – ok. 85 tys. – urodzeni w Estonii w czasach ZSRR, głównie Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini i innych narodowości, którzy nie chcą lub nie potrafią nauczyć się języka państwowego i zdać egzaminu z niego oraz historii kraju, bo bez tego nie można otrzymać obywatelstwa i paszportu).
„Estowie według Tacyta”. „Bractwo Czarnogłowych”. „Polski „Orzeł” (historia sławnej ucieczki w nocy z 18/19 września 1939 r., bez map i narzędzi nawigacyjnych, internowanego w porcie w Tallinie polskiego okrętu podwodnego). „Atrakcje przyrodnicze Saremy”. „Bagna Soomaa”. „Słynni mieszkańcy Paide”. „Polacy w Tartu” (w latach 1802-1918 na uczelniach ówczesnego Dorpatu). „Estońskie Alpy” (park przyrody na wysoczyźnie Otepää). „Sauna w Estonii”. „Epos Kalevala”. „Marszałek Mannerheim”. „Kompozytor Jean Sibelius”. „Matka Muminków” Tove Jansson”. „Finlandyzacja”. „Najstarszy drewniany dom” (mieszczański, z 1818 r. w Helsinkach) i wiele innych.
Cezary Rudziński
ESTONIA I HELSINKI. Przewodnik Bezdroży z serii travelbooków. Autorzy: Joanna Felicja Bilska i Andrzej Kłopotowski. Wydawnictwo Helion, wyd. II, Gliwice 2018. ISBN 978-83-283-4620-8
