Pomimo znacznej objętości przewodnika, musiało się to odbyć kosztem nieuniknionych pominięć i skrótów. W podstawowej części przedstawiającej regiony, a w nich miejscowości, zabytki i inne obiekty oraz atrakcje turystyczne, rozpoczyna się on nietypowo - od Wenecji, a nie jak to zwykle bywa w innych przewodnikach, od stołecznego Rzymu. Chociaż temu ostatniemu autorzy „Włoch" poświęcili najwięcej – 65 stron. Wspomnianej Wenecji - 50, a Florencji już tylko 32 strony. Z innych miast i regionów nieco szerzej potraktowano jeszcze Sycylię, Neapol i Mediolan. Dla innych pozostało i to bardzo rzadko po 1-2 strony. Najczęściej natomiast poświęcono różnym miejscom tylko po kilkanaście lub kilkadziesiąt wierszy wąskich szpalt.
Czołówkowa Wenecja omówiona została, jak na tę serię przewodników, relatywnie dokładnie. Podobnie ma się sprawa z Rzymem i jeszcze kilkoma największymi włoskimi miastami z planem, schematem linii transportu wodnego – vaporetto, przekrojami najważniejszych zabytków, propozycjami zwiedzania „ulica po ulicy" itp.
Nie można jednak tego samego napisać o prezentacji innych ciekawych miejscowości regionu. Wiele z nich, m.in. „Małą Wenecję" – Chioggię praktycznie pominięto, ograniczając informacje do wzmianki, że pod nią w 1380 r. flota genueńska poddała się Wenecji. Podobnie potraktowano zabytkową i ciekawą Akwileję, omawiając ją w paru słowach obok zdjęcia. To generalnie dotyczy i innych regionów. Na przedstawienie Neapolu znalazło się 10 stron, ale już w omawianej w tej części Kampanii tylko 2 strony poświęcono na Pompeje, zaś Herkulanum pominięte zostało już praktycznie całkowicie, nie licząc 7-wierszowej wzmianki o nim w opisie mapy. Paru innym miejscowościom tej krainy poświęcono niewiele więcej. Prezentacja w tej samej części całej Abruzji, Molise i Apulii zajęła zaledwie14 stron. Poza przedstawieniem Lecce i Parku Narodowego Abruzji, które zajęły po ok. 1,5 strony, na pozostałe 15 wymienionych miejscowości znalazło się po kilka, kilkanaście lub wyjątkowo kilkadziesiąt wierszy tekstu. Tak samo potraktawano tak ciekawe miejsca, jak L'Aquila, Bari, Tarent, czy Półwysep Gargano. A przecież znajdujące się na tym ostatnim Foresta Umbra – rozległe lasy bukowe, dębowe, cisowe i piniowe - uważane są, po Puszczy Białowieskiej, za największy i najcenniejszy kompleks leśny Europy. O tym w przewodniku nie ma ani słowa.
Niespodzianką okazało się dla mnie San Marino. Nie wchodzi ono, oczywiście, w skład Włoch, ale jest z nim ściśle związane. Indeks odsyła do informacji o nim na strony 355 i 358. Na pierwszej znajduje się jednak tylko wzmianka o kaplicy San Martino w bazylice św. Franciszka w Asyżu. Na drugiej umieszczono natomiast informacje o Orvieto położonym daleko od tej republiki.
Z 20 stron, na których zaprezentowano atrakcje Sycylii, po dwie zajęły Palermo i Montreale i po około jednej Dolina Świątyń i Syrakuzy. Tak przepiękne, o bogatej przeszłości i wspaniałych zabytkach miejscowości jak Katania, Taormina, Piazza Armerina, Agrigento czy Cefalù, „odfajkowano" kilkoma wierszami informacji. Dla porównania: przewodnik tej samej serii i tego samego wydawnictwa „Sycylia" wydany w 2009 roku liczy 256 stron.
Za zupełne nieporozumienie uważam mini rozdzialik – zaledwie 7 stron – poświęcony drugiej pod względem wielkości włoskiej wyspie – Sardynii. Poza paroma informacjami ogólnymi, rozkładową mapką z zaznaczonymi 9 miejscowościami sugerowanymi do odwiedzenia, a następnie bardzo krótko omówionymi na kolejnych stronach obok zdjęć, nie ma nic więcej.
Pomimo tych krytycznych uwag, sądzę, że przewodnik ten będzie cieszyć się zainteresowaniem. Ukazał się bowiem w popularnej serii, znajdują się w nim ponad 2 tysiące kolorowych ilustracji. Ponadto mamy tu mapy, plany, trójwymiarowe rysunki i przekroje zabytków oraz mnóstwo ciekawych i rzetelnych informacji. Podobnie, jak inne przewodniki tej serii, książka zawiera we „Wprowadzeniu" sporo informacji o Włoszech i jego historii od czasów prehistorycznych po niemal dzień dzisiejszy. Rubryka „Rok we Włoszech" informuje o najważniejszych stałych imprezach i wydarzeniach.
Natomiast część ściśle przewodnikowa prezentuje kraj w podziale na 5 jego głównych części: Włochy północno-wschodnie: Wenecja, Veneto i Friuli oraz Trydent – Górna Adyga; Włochy północno-zachodnie: Lombardia, Valle d'Aosta i Piemont oraz Liguria; Włochy środkowe: Emilia–Romania, Florencja, Toskania, Umbria oraz Marche; Rzym i Lacjum; Włochy południowe: Neapol i Kampania, Abruzja, Molise i Apulia, Basilicata i Kalabria oraz wyspy Sycylia i Sardynia.
Rozdział „Informacje turystyczne" zawiera mnóstwo danych na temat noclegów, wyżywienia, zakupów oraz rozrywek. Mocną stroną przewodnika jest Skorowidz pozwalający szybko odszukać to, co jest nam potrzebne. Uwzględniono w nim nie tylko miejscowości, ale i ważniejsze zabytki, świątynie, zamki, pałace, parki narodowe itd. Dzięki niemu możemy też szybko zorientować się, co zostało pominięte.
„Włochy. Przewodnik Wiedzy i Życia", praca zbiorowa, wydawnictwo Hachette Polska, Warszawa 2012, str. 720.
{jumi [*6]}
