Zgodnie z regułami obowiązującymi w tej serii przewodników, które „pokazują to, co inne tylko opisują", przewodnik ten składa się z czterech podstawowych części. Kilkudziesięciostronicowe „Wprowadzenie" zawiera prezentację „w pigułce" kraju. Następnie znajdziemy tu mapę z krótkim opisem. Może nas ona zdziwić, gdyż jeden ze znajdujących się na niej, chociaż nie sąsiadujący z Wietnamem krajów, określony jest tylko starą nazwą Birma, chociaż już ponad 20 lat temu zmienił ją na Myanmar. Wypadałoby to uwzględnić chociażby w nawiasie. W części wstępnej przewodnika znajduje się również „Panorama Wietnamu" – podstawowe informacje o nim, tamtejszych ludach, kulturze, religiach, języku i literaturze, gospodarce, przyrodzie i turystyce.
„Rok w Wietnamie" uwzględnia najważniejsze stałe święta i wydarzenia oraz tamtejszy kalendarz. Natomiast „Historia Wietnamu" stanowi bardzo skrótową prezentację dziejów tego obszaru i kraju od okresu neolitycznego oraz prehistorycznego po początek XXI wieku. Mamy tu też kalendarium najważniejszych wydarzeń oraz wyodrębnienie i nieco szersze omówienie, głównie w formie informacji obok zdjęć, wojny wietnamskiej z 1954-1975 roku.
Podstawowa i najobszerniejsza część przewodnika „Wietnam krok po kroku" przedstawia kraj, jego zabytki, ciekawe obiekty i miejsca oraz atrakcje turystyczne w podziale na sześć regionów - Miasto Ho Chi Minha, czyli dawny Sajgon, Delta Mekongu i Wietnam południowy, Południe Wietnamu środkowego, Wietnam środkowy, Hanoi i Wietnam północny. W tej części znajduje się również wspomniana już „Wycieczka do Angkoru". Poszczególne miejscowości i zabytki omawiane są bardzo zwięźle.
W przypadku Miasta Ho Chi Minha czy Hanoi autorzy proponują zwiedzanie ich „krok po kroku", z widokami zabytkowych części „z lotu ptaka", zaś najważniejszych zabytków z ich przekrojami, uwzględnieniem szczególnie ciekawych detali itp. Daje to więc w miarę pełny, chociaż bardzo skrótowy obraz kraju i jego atrakcji turystycznych. Dwie pozostałe części tego przewodnika mają charakter tylko informacyjny.
„Informacje turystyczne" sugerują, gdzie najlepiej zatrzymać się i jeść – z nazwami hoteli i restauracji, ich adresami, telefonami i charakterystyką. Autorzy przewodnika podpowiadają też, gdzie robić zakupy – i jakie, z jakich korzystać rozrywek i jakie wybrać formy aktywnego wypoczynku. Natomiast „Informacje praktyczne" zawierają chyba wszystko to, co zagranicznemu turyście jest potrzebne. Znajdziemy tu informacje, kiedy i czym jechać do Wietnamu, co ze sobą zabrać. Są też teksty o wizach, przepisach celnych, szczepieniach, kosztach wstępu do muzeów i innych obiektów, fotografowaniu i miejscowych obyczajach.
W tekście przewodnika znajdują się również monotematyczne wstawki informacyjne wzbogacające jego treść. Ich tytuły mówią same za siebie – np. „Rafy koralowe i fauna morska Wietnamu"; „Flora i fauna Wietnamu Północnego"; „Zatoka Halong"; „Świątynia Literatury"; „Cytadela w Hue: Miasto Cesarskie"; „Style architektoniczne w Hoi An"; „Domy w delcie Mekongu"; „Uprawa ryżu"; „Kompleksy tuneli". Na końcu przewodnika jest krótki słowniczek polsko-wietnamski.
Rozdział „Wycieczka do Angkoru" prezentuje najważniejsze informacje o tej perle architektury oraz wybrane tamtejsze obiekty architektoniczne bądź ich zespoły. Czyni to bardzo zwięźle. Cały rozdział zajmuje zaledwie 20 stron. Dla porównania: najlepszy znany mi przewodnik „Angkor" Marilii Albanese wydany przez National Geographic to prawie 300 stron.
Podobnie jak w podstawowej części wietnamskiej, również „Wycieczka do Angkoru" zawiera krótkie „Wprowadzenie", prezentację tamtejszych świątyń oraz informacje praktyczne. Z zabytków uwzględniono tylko kilkanaście na 52 znajdujące się w tym zespole rozrzuconym na powierzchni niemal 200 km². Przy czym nieco dokładniej, na dwustronicowych rozkładówkach, omówione są tylko Angkor Wat i Angkor Thom. Pozostałe zespoły świątyń „skwitowano" kilkoma lub kilkunastoma wierszami informacji. Wiele cennych i szalenie ciekawych budowli całkowicie pominięto.
Przykładowo tylko wspomnę o rozległym zespole świątyni Bantenay Kdei z 1181 roku zbudowanym przez króla Jayavamana VII na ruinach wcześniejszej świątyni buddyjskiej oraz znajdujący się obok niego Srah Srang z X w. z dużym zbiornikiem wodnym o kamiennych brzegach z tamtych czasów. Pominięto również miejsce kultu Kbal Spean położone nad rzeczką i wodospadem w górach odległych o około 30 kilometrów od centrum Angkor, w których rozpoczęła się wielkość średniowiecznego Imperium Khmerów. A to tylko najważniejsze, z pominiętych w przewodniku zabytków i miejsc.
Nawet jednak w tym, co zostało uwzględnione, znalazłem parę nieścisłości. Największa i najsłynniejsza świątynia w zespole Wielkiego Miasta – Angkor Thom we wszystkich znanych mi źródłach, a także na tablicach informacyjnych na miejscu nazywana jest Bayon, ew. spolszczone Bajon, nie zaś Bayoan. Przeniesienie przez króla Jaśowarmana I stolicy z Roulos do Angkoru miało miejsce nie w roku 900, lecz trwało od 889 do 908 roku. Wśród wymienionych najważniejszych wydarzeń historycznych pominięto to, co działo się w Angkorze po najazdach syjamskich, tj. po 1431 roku aż do 1863 r., gdy Kambodża stała się protektoratem francuskim. A przecież to wówczas, w 1432 r., król Ponhea Jat opuścił mającą już ponad 500 lat wspaniałą, chociaż spustoszoną stolicę, przenosząc ją na południe kraju do Lowek.
Są to jednak drobiazgi łatwe do poprawienia w następnych wydaniach. Przewodnik ten jest bowiem w sumie dobry. Nie ustępuje pod względem bogactwa informacji i ilustracji innym z tej serii. Wystarczy także na krótką wycieczkę z Wietnamu do Angkoru. A kto zechce dokładniej poznać zabytki dawnego Imperium Khmerów oraz współczesną Kambodżę, i tak sięgnie po dokładniejszy po niej przewodnik.
Wydanie już drugiego przewodnika po Wietnamie przez to wydawnictwo być może spowoduje wzrost zainteresowania polskich turystów podróżami do tego ciekawego kraju. U nas ciągle bowiem kojarzy się on przede wszystkim z wojną wietnamską znaną z amerykańskich filmów oraz wietnamskimi handlarzami na bazarach.
„Wietnam i Angkor Wat. Przewodnik Wiedzy i Życia", praca zbiorowa, wydawnictwo Hachette Polska, wyd. I, Warszawa 2012, str. 312.
{jumi [*6]}
