Nie tylko cudów natury, takich jak jeziora, których jest tu około trzech tysięcy, albo jak leniwe, meandrujące rzeki czy też przepastne puszcze z dzikimi ostępami. Znajdują się tu również prawdziwe cuda techniki i inżynierii: kanał, którym statki płyną… po lądzie, mosty kolejowe przypominające rzymskie akwedukty… Miłośników historii zachwycą skarby w postaci krzyżackich i biskupich zamków, majestatycznej pruskiej twierdzy czy pozostałości imponujących bunkrów z czasów II wojny światowej. A są tu jeszcze niezwykłe zwierzęta, na przykład koniki polskie – potomkowie dzikich tarpanów. Podczas pieszych, rowerowych albo kajakowych wycieczek można zobaczyć żyjące na wolności żubry, jedną z największych w Europie kolonii łabędzi, czy też bociania wioskę, gdzie mieszka więcej ptaków niż ludzi”.
Przewodnik ten, chociaż podobnie jak inne w tej serii autorski, dostosowany jest do jej koncepcji i schematu. Zawiera mapy na wewnętrznych, rozkładanych stronach okładek i bardziej szczegółowe wewnątrz, mnóstwo dobrych zdjęć, ikonki informujące o parametrach proponowanych tras (typ – pętla czy tranzyt, długość, suma przewyższeń, czas trwania wycieczki i stopień trudności) oraz ich charakterze (co na niej jest najciekawszego: obserwacje botaniczne, ornitologiczne i zwierząt, rozlegle widoki, historia, zabytki i osobno techniki, geologia, kultura i sztuka, etnografia i folklor). Ponadto schematy tras. Autorzy proponują 15 pieszych, 16 rowerowych, 15 kajakowych oraz 13 „spróbuj czegoś nowego”.
Podkreślają, że jest to ich subiektywny wybór i można oczywiście w opisywanych regionach zaproponować inne, ale zawarty w przewodniku uważam za bardzo ciekawy. Zawiera bowiem zarówno miejsca dosyć powszechnie znane, jak i raczej nowe, warte dopiero poznania. Obok tych trzech wspomnianych rodzajów tras ze względu na sposób przemieszczania się po nich, również spróbowanie czegoś nowego. Chociaż nie do końca, bo trudno nowością nazwać Szlak Kanału Elbląskiego, Szlak Green Velo, pływanie pod żaglami, łowienie ryb czy poznawanie Mazur z wysokości siodła na końskim grzbiecie. Ale wybór w każdym z tych czterech rozdziałów poświęconych różnym rodzajom turystyki, jest spory.
Opisy tego, co szczególnie warto na każdej trasie zobaczyć, lub na co zwrócić szczególną uwagę, są „w pigułce” – mają przeważnie objętość od kilku do kilkunastu wierszy tekstu. Ale treściwego, przy czym z wytłuszczeniami np. kościołów i innych zabytkowych budowli, cmentarzysk czy punktów widokowych. Dodatkowe informacje praktyczne wydrukowano na kolorowym tle, co ułatwia ich odszukiwanie. Zawierają uwagi do trasy („Liczne kamienie i płycizny na rzece”, „Dwie śluzy, czy miejscami sporo powalonych drzew, brak przenosek dla kajaków”), jaki typ roweru jest na niej najodpowiedniejszy itp. A także tak ważne, jak „Warto zabrać ze sobą suchy prowiant i napoje, bo po drodze nie ma żadnej restauracji ani sklepu”. Lub gdzie można zjeść smaczne posiłki.
W tekst włamano 10 dużych, 2-4 stronicowych wkładek monotematycznych, m.in. „Mazurskie lasy”, „Polodowcowe pamiątki”, „Warmińsko-mazurska wielka piątka ssaków”, „Inscenizacje historyczne”, „Największe festiwale muzyczne Warmii i Mazur, „Kuchnia regionalna Warmii, Mazur, Powiśla i Suwalszczyzny”. A także sporo krótkich ciekawostek w ramkach w tekście. M.in. „Krajobraz (park leśny Bażantaria k/ Elbląga) urzekł cesarza (Niemiec, Wilhelma II)”. „Krwawa historia Jeziora Francuskiego” (odwrót Wielkiej Armii Napoleona spod Moskwy). „Grodzisko Sądyty”. „Dwa tysiące łabędzi”. „Tajemniczy wybuch w jeziorze”. „Celebes na pojezierzu iławskim”. „Buntownicy z dawnej Rosji” (staroobrzędowcy). „Pac i jego pałac”. I sporo innych. Jest więc co poczytać, obejrzeć na zdjęciach, dowiedzieć się nowego.
MAZURY I WARMIA PEŁNE WRAŻEŃ. Przewodnik Bezdroży z serii Activebook. Autorzy: Malwina i Artur Flaczyńscy. Helion, wyd. I, Gliwice 2022, str. 319, cena 54,90 zł. ISBN 978-83-283-8716-4
