W latach 70 XX wieku, jak ruszyli tam liczniej, przerobili je złośliwie na „Zobaczyć Neapol i nie umrzeć !”. Gdy poznali tamtejsze okresowe problemy z wywozem śmieci, a przede wszystkim skalę przestępczości neapolitańskiej camorry, groźniejszej niż mafia sycylijska i wynikające z niej zagrożenia także dla turystów. Pamiętam, jak podczas mojego pierwszego pobytu w Neapolu ponad 30 lat temu, na jednym z placów naszą grupę dziennikarskiej wyprawy, którą prowadziłem, objeżdżało, jak stado wilków, kilku młodych ludzi na skuterach czekając na moment, w którym da się coś: torebkę, torbę czy aparat fotograficzny porwać i czmychnąć.
Policja nie reagowała, my byliśmy czujni, obeszło się więc bez strat, ale poznawanie miasta w sytuacji zagrożenia do najprzyjemniejszych nie należało. Sytuacja od tamtego czasu zmieniła się. Chyba już do rzadkości należą tam napady rabunkowe w biały dzień. Ale autor nowego przewodnika Bezdroży po Neapolu i Kampanii ostrzega turystów przed tamtejszymi zagrożeniami: terroryzmem i kieszonkowcami. A samotnym dziewczynom stanowczo odradza korzystanie z autostopu, niezbyt zresztą popularnego obecnie we Włoszech. Pisze również o notorycznym łamaniu przez miejscowych przepisów ruchu drogowego, zwłaszcza dotyczących parkowania i ograniczeń prędkości.
Cennych, lub przynajmniej wartych poznania informacji jest w tym przewodniku, podobnie jak w innych tej serii, sporo. M.in. o bezpłatnym wstępie do muzeów i zabytków dla młodzieży do lat 18 i seniorów powyżej 65 lat – obywateli państw Unii Europejskiej, ulgach dla 18-25–latków, kartach zniżkowych Campania Artecard itp. Czy nie zostawianiu napiwków, gdyż wliczane są one w cenę usługi w gastronomii. Przewodnik ten, wzbogacony ponad 160 kolorowymi zdjęciami, 11 planami miast i mapkami, 3 dużymi wkładkami oraz ponad 20-ma informacjami i ciekawostkami włamanymi w tekst w ramkach, zaczyna się od prezentacji najważniejszych atrakcji Kampanii i Neapolu.
Po 6 na Starówce tego miasta i znajdujących się na Liście Dziedzictwa UNESCO, 5 pomników starożytnej kultury, 4 pereł wybrzeża i 3 krainy wulkanów. I jest to, na ile znam tamte strony, wybór na pewno trafny. Część ściśle przewodnikowa zawiera prezentację stolicy Kampanii i osobno jej innych atrakcji. A jest to, warto przypomnieć, region z miejscami, których poznawanie należy do kanonu turystyki światowej: wulkan Wezuwiusz, starożytne wykopaliska zniszczonych przez jego wybuch i lawę Pompeje i Herkulanum, przepiękna wyspa Capri ze sławną Lazurową Grota oraz całe wybrzeże Zatoki Neapolitańskiej i Amalfitańskie. To perły pierwszej wielkości, oblegane przez tłumy turystów zwłaszcza w lecie, przed czym autor również uprzedza, radząc aby kto może, wybierał się tam wiosną lub jesienią.
Neapol z krótką prezentacją i historią tego, jednego z najstarszych, ciągle zamieszkanych miast Europy, a następnie oprowadzaniem po jego dzielnicach, zabytkach, muzeach i innych atrakcjach, zajmuje, oczywiście, w przewodniku najwięcej miejsca. Opisy są dosyć dokładne, ciekawe, z mnóstwem informacji, w tym z wyróżnionymi czerwoną czcionką nazwami dzielnic i części miasta, a także o dniach i godzinach otwarcia oraz cenach ew. biletów wstępu. Znakomicie pomaga to w zwiedzaniu indywidualnym lub w niewielkich grupach. Uwzględniono również ciekawe miejsca i obiekty na przedmieściach oraz w okolicach miasta.
Na końcu jego opisów znajdują się obszerne informacje praktyczne na temat dojazdu do Neapolu i komunikacji lokalnej, noclegów oraz wyżywienia z przykładowo wymienionymi i omówionymi hotelami i hostelami, restauracjami, barami, pizzeriami itp., ale bez cen. Natomiast Kampania przedstawiona jest bez prezentacji całego regionu, a tylko najważniejszych w niej miast, miejsc i obiektów w porządku alfabetycznym: od Amalfi, poprzez m.in. Benewent, wyspy Capri i Ischię, wykopaliska Herkulanum i Pompei oraz wybrzeże Cilento – po Salerno i Sorrento. Również z opisami, mapkami, planami, ciekawostkami, a na końcu prezentacji poszczególnych miejscowości i miejsc, dotyczących ich informacjami praktycznymi.
Jak już wspomniałem, są w tym przewodniku trzy duże, dwustronicowe wkładki: „Wezuwiusz”, „Szopki neapolitańskie” i „Polscy pisarze i poeci w Neapolu”. Natomiast wśród krótkich informacji w ramkach włamanych w tekst, znajdują się zarówno tak podstawowe, jak „Wybrane polskie placówki dyplomatyczne we Włoszech”, kalendarz „Wydarzenia kulturalne”, „Telefony alarmowe we Włoszech” czy „Kalendarium historyczne” od roku 757 p.n.e. do 2000 n.e. Ale większość, to ciekawostki. M.in. „Kamorra”, „Pieśń neapolitańska”, „Pizza”, „Wędrująca fontanna”, „Stacje sztuki”, „Zazdrosny książę kompozytor i „neapolitański Leonardo”, „Cud św. Januarego”, „Zamek Jajka”, „Most szalonego cesarza” i wiele innych.
Na końcu przewodnika jest króciutki słowniczek polsko – włoski z najważniejszymi zwrotami oraz Indeks – osobno dotyczący Neapolu i osobno Kampanii. W sumie mnóstwo informacji, zdjęć, planów i mapek, estetycznie wydanych w poręcznym formacie.
Cezary Rudziński
NEAPOL I KAMPANIA. Przewodnik Bezdroży z serii travelbooków. Autor: Krzysztof Bzowski. Wydawnictwo Helion, wyd. I, Gliwice 2018, str. 240, cena 26,90 zł. ISBN 978-83-283-3109-9
