Przyczyn tego było kilka. Wspomniana już odległość od reszty kraju oraz możliwość dostania się na nią tylko promem, statkiem lub samolotem – w odróżnieniu od Sycylii połączonej z kontynentem mostem drogowym i kolejowym. Przede wszystkim jednak fakt takiego mnóstwa zabytków, muzeów, wspaniałych widoków, plaż na wybrzeżach oraz terenów sportów zimowych w Alpach i Apeninach, a także innych, niezliczonych atrakcji turystycznych w części kontynentalnej kraju oraz na Sycylii, że nawet w trakcie kilku wyjazdów tam można przecież poznać tylko część z nich.
No i chyba również niedostateczna wiedza naszych turystów o tym, jak szalenie ciekawa i warta poznania jest Sardynia. Od co najmniej kilku, nawet kilkunastu lat, powoli się to zmienia. Przyczynia się do tego prezentacja na licznych targach turystycznych w Polsce atrakcji i wypoczynkowo – poznawczych walorów tej wyspy oraz jej odrębności, wyrażonej m.in. w autonomicznym statusie administracyjnym, od innych włoskich regionów. Zaś bezpośrednie połączenie lotnicze tanimi liniami lotniczymi, co prawda tylko z Krakowa do sardyńskiej stolicy – Cagliari, ale również inne z przesiadkami, co obniża koszt podróży i skraca jej czas, wpływa na rosnące zainteresowanie i tą wyspą.
Jest ona zresztą niezwykle interesująca, oferuje gościom nie tylko wspaniałe plaże, góry i formacje skalne, ale również mnóstwo zabytków i to od czasów prehistorycznych, jak również wiele innych atrakcji. Że wspomnę o m.in. niepowtarzalnej kulturze, miejscowych zwyczajach i obchodach świąt oraz festiwalach, florze i faunie czy oryginalnej kuchni i znakomitych miejscowych winach. Zainteresowaniu potencjalnych turystów Sardynią sprzyjają także ukazujące się w języku polskim przewodniki. Tym razem polecić chciałbym wydany w udanej i poręcznej serii travelbooków Bezdroży.
Zawierającym mnóstwo niezbędnych i przydatnych turyście informacji, ale także ponad 130 kolorowych zdjęć, 13 planów i mapek oraz 3 duże, 4-10-stronicowe wkładki tematyczne oraz 37 informacji i ciekawostek w ramkach. Tak jak w innych przewodnikach tej serii, autorka wymienia na wstępie główne atrakcje tej wyspy. 5, a w rzeczywistości znacznie więcej, gdyż wymienione są one w grupach tematycznych obejmujących od kilku do kilkunastu obiektów i miejsc, najcenniejszych zabytków i świadectw kultury. Chociaż zaskakujący jest fakt, że w tym miejscu nie podkreśliła ona, że osada nuragijska Su Nuraxi jest jedynym na wyspie obiektem wpisanym na Listę Dziedzictwa UNESCO.
Następnie wymienia, zachęcając do ich poznawania, największe atrakcje przyrodnicze Sardynii, w 4 ich grupach tematycznych: Parki narodowe, Inne obszary chronione, Skalne cuda i Najciekawsze jaskinie. I kolejno: Muzea i ekspozycje oraz Niezapomniane przeżycia, jakie wyspa oferuje gościom. Te ostatnie, to oczywiście osobisty wybór autorki. Gdybym to ja miał je zaproponować, zastanawiałbym się, czy wśród 12 wymienionych, uwzględnić także zabawę w dyskotece i widok świeżo okorowanych dębów korkowych. A nie raczej np. wędrówkę po nadmorskim klifie, spacer po zabytkowej dzielnicy Castello w Cagliari, czy udział, poza wymienionym karnawałem w Mamoiadzie, także w którymś z innych świąt. Ale to, oczywiście, rzecz gustu i osobistych preferencji.
Dwa rozdziały wstępne: Informacje praktyczne i Informacje krajoznawcze zawierają chyba wszystkie niezbędne turyście oraz wiele innych przydatnych. Na podkreślenie z uznaniem zasługuje rozbudowana informacja o potrzebie ubezpieczania się od skutków wypadków i zachorowań, niezależnie od posiadanej karty EKUZ, w zależności od rodzaju planowanego pobytu na wyspie. Tylko wypoczynkowego, czy także z intensywnym zwiedzaniem, wspinaczkami, sportami wodnymi itp. Z pamiętaniem o chorobach przewlekłych, których standardowe ubezpieczenie turystyczne z reguły nie obejmuje.
Bardzo przydatna jest również informacja, że zwiedzanie kościołów i muzeów jest niemożliwe w porze sjesty. Ciekawe dotyczą m.in. miejscowego języka oraz dosyć powszechnie używanych lokalnych dialektów. Obszerne świąt i festiwali w podziale na pory roku. Podobnie kultury i sztuki. Sporo też można dowiedzieć się, i to w sposób napisany „smakowicie”, o tamtejszej kuchni. O najważniejszych faktach historycznych natomiast z „Kalendarium historycznego” obejmującego okres od (!) około 250.000 roku p.n.e. do 1998, naszej.
Najobszerniejsza część – przewodnikowa, prezentuje atrakcje wyspy w podziale na stołeczne Cagliari i odległe od niego o około 40 km na południe ruiny Nory – pierwszego miasta założonego na Sardynii przez Fenicjan w IX-VIII w. p.n.e. A następnie regiony lub części wyspy: Carbonia Iglesias, Barumini i płaskowyż Giara Di Gesturi, Zatoka Oristano, Riwiera Koralowa, Wybrzeże północno – zachodnie, Archipelag Maddaleny i Szmaragdowe Wybrzeże, Wybrzeże Baronii, Barbagia i Park Narodowy Zatoki Orosei i Gór Gennargentu, na koniec zaś Panoramiczne trasy Sardynii.
Każda, w różnej objętości i zakresie, ale uwzględniającym historię danego miasta czy miejsca, informację i opisy co warto tam zobaczyć – z takimi danymi jak adres, strony internetowe www., dni i godziny otwarcia, ceny biletów i zniżki, na końcu zaś z informacjami turystycznymi: dojazd, komunikacja lokalna oraz noclegi i wyżywienie – z sugerowanymi obiektami, ich charakterystyką, adresami, cenami itp. Z ważną informacją, że aby skorzystać z hostelu trzeba… zapisać się do ich stowarzyszenia. Wspomniane trzy duże wkładki tematyczne poświęcone są: najobszerniejsza, 10 stronicowa „Wyspa tajemnic”, niezwykłym zabytkom i ich ruinom.
Pozostałe: 4 – stronicowe „Sardyńskie herbarium – roślinom, i 6 – stronicowa „Murale” – malowidłom ściennym w Orgosolo. Sporo drobnych, ale ważnych informacji oraz ciekawostek zawarto w ramkach włamanych w tekst. Przykładowo m.in. „Uwaga na owce i kozy !”. „Zielona Kolejka”. „Hotele na Sardynii”. „Wyżywienie – mini słowniczek”. „Punta La Marmora”. „Ślad stopy na środku morza”. „Prastary język”. „Sardynia na Liście UNESCO”. „La Mattanza w Carloforte”. „Garibaldi na wyspie Caprera”. „Karnawał w Mamoiadzie”. „Ciekawostki architektoniczne” . Przewodnik zamyka krótki słowniczek polsko – włoski oraz, niestety podobnie, jak we wszystkich tej serii, bardzo wybiórczy Indeks.
Cezary Rudziński
SARDYNIA. Autorka: Agnieszka Fundowicz (i współautorki). Przewodnik turystyczny Bezdroży z serii travelbooków. Wydawnictwo Helion, wyd. II, Gliwice 2016, str. 223, cena 24,90 zł. ISBN 978-83-283-2356-8
