piątek, marzec 29, 2024
Follow Us
środa, 06 listopad 2013 14:24

Nieodkryty wschód Wyróżniony

Napisane przez
Oceń ten artykuł
(0 głosów)

„Okolice Białej Podlaskiej i Brześcia są atrakcyjne dla turystyki ze względu na doskonały stan środowiska naturalnego, piękne krajobrazy, wyjątkowe połączenie kultur i przyjazny charakter ludzi, którzy je reprezentują – piszą autorzy nowego przewodnika Wydawnictwa Amistad z serii „Polska Turystyczna", a zarazem kolejnego poświęconego regionowi transgranicznemu, tym razem polsko-białoruskiemu.

I dalej: „...Powinieneś wiedzieć, że mieszkańcy polsko-białoruskiego pogranicza czekają na Ciebie i chcą podzielić się z Tobą tym, co uważają za najpiękniejsze, najbardziej swoiste, wyjątkowe. Przewodnik, który trzymasz w reku, przyjmij jako zaproszenie do tych miejsc...".
Każdy, kto chociaż trochę zna ten Nieodkryty Wschód, jak w podtytule nazwano przewodnik „Biała Podlaska – Brześć", czyli tereny po obu stronach granicznego Bugu, wie jak magiczne, piękne i życzliwe gościom są to miejsca i ich mieszkańcy. Z bogatą historią, przyrodą, ludowymi zwyczajami, czy regionalną kuchnią. Mimo iż uwzględniony w tym przewodniku region należy od kilkudziesięciu lat do dwu krajów, które dzieli także granica Unii Europejskiej, autorzy traktują go, słusznie !, jako całość. Przez wielki bowiem stanowił teren osadnictwa ludzi różnych narodowości, kultur, religii i obyczajów, którzy „ucierając się" stworzyli oryginalne społeczeństwo.
I chociaż po II wojnie światowej w obu: wschodniej – białoruskiej i zachodniej – polskiej części tego regiony zaszły ogromne zmiany w składzie narodowościowy i wyznaniowym mieszkańców, to jednak dawne tradycje i klimat jeszcze się zachowały. Przewodnik ten w rozdziale I zawiera informacje jak przygotować się do podróży w tamte strony. W przypadku ich zagranicznej części także o wymaganiach jakie trzeba spełnić, aby moc ją odbyć. Bardzo ciekawa jest część krajoznawcza – rozdział II. Z charakterystyką geograficzną, opisem przyrody oraz dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, dziejów regionu od czasów najdawniejszych, społeczeństwa, religii i wyznań, zwyczajów oraz tradycji ludowych.
A także przykładami regionalnej kuchni i jej przysmaków, tradycyjnego rzemiosła i twórczości lokalnej. No i wymienieniem najsławniejszych postaci związanych z tym regionem. Opisane jest to ciekawie, rzetelnie, chociaż w niektórych miejscach znalazłem uproszczenia, nieścisłości, a nawet nieuzasadnione pominięcia. O ile bardzo interesująco przedstawione zostały czasy dawne, od ruskich – prawosławnych fal osadnictwa ze wschodu oraz katolickich – polskich z Mazowsza, czy zmieniająca się przynależność państwową poszczególnych części opisywanego regionu w latach m.in. 1413, 1520, 1566, 1795 i następnych, o tyle w okresach najnowszych są luki.
Pominięto np. Pakt Mołotow – Ribentropp, wspominając tylko o niektórych jego konsekwencjach dla tych ziem i ich mieszkańców. Informacja, że 28.9.1939 wytyczono „granicę państwową" niemiecko – radziecką nie odpowiada prawdzie. Obaj totalitarni najeźdźcy na Polskę ustalili wówczas tylko przebieg linii demarkacyjnej okupowanego terytorium. Bo takim było ono w świetle prawa międzynarodowego aż do podpisania układu granicznego RP i ZSRR. Jest informacja o bohaterskiej obronie Twierdzy Brzeskiej w 1941 r. przez wojska radzieckie.
Ale w części historycznej (jest na ten temat parę słów w opisie twierdzy) nie ma ani słowa o równie bohaterskim i skutecznym, chociaż krótszym, wobec zmian na tym obszarze po 17. września 1939 r., oporze stawionym Niemcom przez Wojsko Polskie. Mimo iż od paru lat opowiadają o tym nawet lokalni przewodnicy w tej twierdzy. Nie istniała żadna, jak można przeczytać na str. 40, „Republika Białoruska w ZSRR", lecz związkowa, jedna z 16-tu, Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka.
Nie jakieś „władze" Białorusi, Rosji i Ukrainy podpisały w grudniu 1991 roku w rządowej rezydencji Wiskuli w Puszczy Białowieskiej akt rozwiązania ZSRR, ale prezydenci tych krajów (w przypadku Białorusi przewodniczący Rady Najwyższej Stanisłau Szuszkiewicz), Borys Jelcyn i Leonid Krawczuk. A tego rodzaju „niedoróbki" podważają wiarygodność także innych informacji, według mojej wiedzy prawdziwych i rzetelnych. Nie pomijających także spraw dla nas haniebnych, jak np. burzenie przez władze II RP prawosławnych cerkwi.
Sporo potrzebnych informacji zawiera również rozdział III – Informacje praktyczne. Część ściśle przewodnikowa jest natomiast bardzo nierówna. O ile opisy miejscowości w porządku alfabetycznym ich nazw, zabytków oraz innych atrakcji turystycznych Białej Podlaskiej i powiatu bialskiego są dosyć dokładne, zawierają ich historię, wskazują co warto zobaczyć i dlaczego, zawierają też sporo informacji turystycznych i praktycznych na temat noclegów, gastronomii, kultury, imprez itp., nie da się tego powiedzieć o części białoruskiej. Mimo iż pracowała nad nią aż trójka autorów (część polską, a także fragmenty białoruskiej, m.in. Szlak Kościuszki, napisał jeden autor polski), to zasób przekazanych w niej informacji jest niewielki.
Na zaledwie 20 stronach (części polskiej „Zwiedzania" poświęcono niemal 90 stron) uwzględniono tylko najważniejsze miejscowości i obiekty Brześcia i regionu brzeskiego oraz Kamieńca i regionu kamienieckiego. Opisując je w sposób przesadnie „oszczędny". Jeżeli już w ogóle, to tylko z najważniejszymi datami i faktami, lub nawet bez nich. Tak np. w informacji o Brześciu umieszczono np. rysunek tamtejszego soboru Woskresieńskiego, ale w tekście, poza wymienieniem jego nazwy z dodaniem, że znajduje się on przy tej samej ulicy Moskiewskiej, co Centrum Twórczości Młodzieżowej, bez jakiejkolwiek innej informacji.
Całkowicie pominięto, na planie miasta również, nowy, będący „hitem" i gabarytowo chyba większy niż wszystkie pozostałe pomniki w mieście razem wzięte, Pomnik Tysiąclecia Brześcia przypadającego w 2019 roku, budowany przez kilka lat i odsłonięty chyba w 2011 roku. W regionie brzeskim, poza jego głównym miastem uwzględniono tylko 16 miejscowości, głównie wsi. Tylko w trzech przypadkach zamieszczając trochę więcej poza elementarnymi informacjami. Dotyczy to Czarnawczyc – dawnej wsi i pałacu Radziwiłłów, Rakowicy Tołłoczków i Skoków z barokowym pałacem Niemcewiczów.
W regionie kamienieckim poza Kamieńcem, znajduje się cokolwiek tylko o 11 miejscowościach, w tym o rodzinnym Szostakowie Romualda Traugutta i Wołczynie Stanisława Augusta Poniatowskiego. Dla turysty, który chciałby trochę lepiej poznać ten region, to stanowczo za mało. Za dobry pomysł uważam natomiast uwzględnienie w rozdziale V turystyki aktywnej. I przedstawienie po polskiej stronie granicy: Szlaku pamięci narodowej, leśnego, nadbużańskiego pieszego, pielgrzymkowego na świętą Górę Grabarkę, ścieżek przyrodniczych, tras rowerowych, kajakowych i ośrodków jazdy konnej.
Po stronie białoruskiej natomiast: Historycznego szlaku rowerowego, Ekologicznego w rezerwacie biosfery, Bociana białego, Zielonego szlaku greenway, Wodnego po rzece Leśna i Kościuszki. Plusem tego przewodnika jest zamieszczenie w nim kilkudziesięciu kolorowych zdjęć na wkładkach oraz trochę rysunków w tekście. Ponadto kilkudziesięciu informacji monotematycznych w ramkach na szarym tle włamanych w tekst. M.in. „Czeladońka z Lubenki"; „Białoruska kuchnia ludowa"; „Żywot pobożnego Mikołaja Radziwiłła"; „Żywot św. Onufrego na Podlasiu"; „Szczotki z Międzyrzeca"; „Porwanie szlachcianek w Rossoszyc"; „Bieżeństwo – nieznany exodus"; „Kamienne baby czy krzyże"; „Budowa Twierdzy Brzeskiej".
Na końcu przewodnika znajduje się słowniczek polsko – białorusko – rosyjski i indeks nazw miejscowości. W sumie więc części: ogólna, oraz przewodnikowa po atrakcjach polskich jest bardzo interesująca i moim zdaniem co najmniej dobra. Natomiast informacje o miejscowościach, zabytkach i innych walorach oraz atrakcjach turystycznych po stronie białoruskiej, mimo iż zawierają trochę ciekawych faktów, a nawet historyjek i anegdotek, pozostawiają ogromny niedosyt.

BIAŁA PODLASKA – BRZEŚĆ. NIEODKRYTY WSCHÓD. Przewodnik z serii „Polska Turystyczna". Autorzy: Rafał Zubkowicz, Elena Vetrova, Aleksandr Pańko, Andrej Abramczuk. Wydawnictwo Amistad na zlecenie Urzędu Miasta Biała Podlaska. Wydanie II, Kraków 2013, str. 207.

{jumi [*6]}

 

Dodatkowe informacje

  • Wydawca: Amistad
  • Język: polski
  • Gatunek: przewodnik
  • ISBN: 978-83-7560-041-4
  • Recenzent: Cezary Rudziński
  • Data recenzji: 6 listopada 2013
  • Ocena recenzji: 5

a