A także mapę (przeglądową) całego kraju i bardziej szczegółowe 6 prezentowanych jego regionów oraz plany 17 miast, w tym w czterech różnych częściach Stambułu. Ponadto plany najważniejszych zabytków oraz muzeów, stanowisk archeologicznych i mikroregionów.
Z drugiej jednak strony pomija on, różniąc się tym na niekorzyść od innych polskich przewodników po tym kraju, blisko jedną trzecią, a więc około 250 tys. km² jego powierzchni. Z licznymi niezwykle ciekawymi miejscami, że wspomnę jezioro Wan czy górę Ararat i obszary położone u jej stóp. Konkretnie: nie tylko całe pogranicza z Syrią, Iranem, Armenią i Gruzją, ale również ogromne terytorium na zachód od nich. Fragment wschodniego odcinka Morza Czarnego, obszary na wschód od Kapadocji i góry Nemrut, zaś nad Morzem śródziemnym wszystko na wschód od Anamuru. Co prawda infrastruktura turystyczna jest tam słaba, ale ciekawych miejsc sporo.
Chociażby m.in. Silifke i malownicze ruiny zamku Kizkalesi, a w pobliżu wybrzeża także miasta św. Pawła – Tarsu. W którym oprócz domu stojącego na miejscu jego rodzinnego z, podobno, zachowaną od 20 wieków studnią, do najważniejszych zabytków należy Łuk Kleopatry wzniesiony dla uczczenia przyjazdu tej ostatniej egipskiej królowej w I w p.n.e. na spotkanie z rzymskim wodzem Markiem Antoniuszem. To nie jedyne zauważalne pominięcia. Ponieważ autorami tego przewodnika są cudzoziemcy, nie ma w nim ani słowa o tak istotnej dla Polaków wsi Polonezkőy – dawniej Adampolu, czy o Muzeum Adama Mickiewicza w Stambule.
Jeżeli pominąć jednak te pominięcia jest to przewodnik dobry, przejrzysty i pełen informacji, podobnie jak inne w tej serii liczącej już chyba, w wersji polskiej, ponad 20 pozycji. Chociaż w niektórych miejscach wart rozszerzenia. Tak np. wśród sugestii „Gdzie (zamiast prawidłowo po polsku dokąd) pojechać", autorzy w rubryce: „Meczety, pałace, fortyfikacje" słusznie proponują najważniejsze miasta: Stambuł, Bursę, Edirne i Iznik. Dodałbym jednak do nich jeszcze przynajmniej Adrianopol i Manisę ze względu na znajdujące się w nich wspaniałe meczety – dzieła genialnego architekta Hocy Mirmara Sinana (1490-1588).
„Kościoły wykute w skałach i malarstwo bizantyjskie" to oczywiście Kapadocja. Ale w przypadku malarstwa dodałbym jeszcze Stambuł chociażby ze względu na wspaniałe freski i mozaiki w kościele Zbawiciela na Chorze. Najważniejszymi zabytkami antycznymi na wybrzeżu Morza Egejskiego są bez wątpliwości: Pergamon, Efez, Afrodyzja, Priena, Milet i Dydina. Trudno jednak zgodzić mi się z całkowitym pominięciem wśród polecanych miejsc wypoczynku nad tureckimi morzami wybrzeża egejskiego. Przecież to nad nim leżą: Bodrum, Marmaris i Kuşadasi. Reszta nie budzi moich zastrzeżeń, a wiele części tego przewodnika prawdziwe uznanie.
Tak jak i inne w tej serii składa się on z trzech podstawowych części. W pierwszej, „Organizacja podróży" czytelnik znajduje setki ważnych informacji na temat dojazdu i poruszania się po kraju, przydatne adresy, informacje o noclegach i wyżywieniu itp. Kolejne w rubryce „Informacje A-Z". Cenne i przydatne są np. rady na temat targowania się, zachowania szczególnej ostrożności przy kupowaniu biżuterii, dywanów i kilimów, a także staroci. Z ostrzeżeniem przed ich podróbkami, podobnie jak współczesnych przedmiotów np. z onyksu, nie mówiąc już o kamieniach szlachetnych.
Z informacją powtórzoną w kilku miejscach, że wywóz z Turcji czegokolwiek starszego niż 100 - letnie, nawet drobnych fragmentów starej ceramiki czy kamieni znalezionych na terenie wykopalisk, grozi surowymi karami finansowymi do więzienia włącznie. Część druga – „O kraju" zawiera ciekawie opisany obraz współczesnej Turcji, jej przyrody i pejzaży. A także ważne daty w dziejach kraju od okresu paleolitu do 2012 roku. Ponadto informacje o sztuce i architekturze, religii i tradycyjnych świętach, rzemiośle artystycznym, literaturze, kinie i języku.
Podstawowa część przewodnika „Odkrywanie" omawia najważniejsze miasta, miejscowości, miejsca i inne atrakcje turystyczne w podziale na sześć regionów kraju. Stambuł i wybrzeże Morza Marmara; Wybrzeże Morza Egejskiego; Wybrzeże Morza Śródziemnego; Centralna Anatolia; Kapadocja i Wybrzeże Morza Czarnego. Ta ostatnia jest zresztą przedstawiona została najbardziej pobieżnie. W omawianych miejscowościach są informacje o ich przeszłości oraz opisy, niektóre dosyć dokładne, z detalami, najważniejszych zabytków.
A na końcu każdej większej miejscowości informacje praktyczne na temat dojazdu do niej, noclegów z sugerowanymi kempingami lub hotelami w różnych kategoriach cenowych. Z ich adresami, numerami telefonów, stronami internetowymi. To samo na temat wyżywienia, a także możliwości ciekawego spędzenia czasu wieczorem lub na zakupach. W tekst przewodnika włamano w ramkach liczne informacje. Od ważnych – po ciekawostki, ale wzbogacające wiedzę czytelnika i turysty. Przykładowo:
„Kraj wąsów", „Turecka koncepcja świeckości", „Miejsca wpisane na Listę Dziedzictwa UNESCO", „Yaşar Kemal – piewca gór Taurus", „Słynni współcześni Turcy", „Harem, pożądanie i więzienie", „Bizantyjski humanista" (Teodor Metochita), „W taksówce miej oczy otwarte!" ( nie godzić się na jazdę bez włączonego licznika), „Cieśnina o strategicznym znaczeniu" (Bosfor), „Bitwa o Gelibolu" (1915 rok), „Epopeja trojańskiego skarbu", „Od papirusu do pergaminu" (wynalezionego w Pergamonie), „Ojciec geografów" (Strabon), „Opary piekieł" (w podziemiach świątyni Apollona w Hierapolis), „Miasto mędrców" (Milet).
I wiele innych. Na końcu przewodnika znajduje się indeks nazw obejmujący również wykaz najważniejszych zabytków w poszczególnych miejscowościach. Ponadto słowniczek polsko – turecki z najbardziej potrzebnymi zwrotami i słowami. A także informacje o napisach na tureckich mapach i znakach drogowych oraz ważnych i przydatnych zwrotach ostrzegawczych w języku tureckim. No i indeks map i planów zamieszczonych w przewodniku.
TURCJA. Zielony przewodnik Michelina. Praca zbiorowa, tłumaczenie na język polski. Wydawnictwo Helion, wyd. I, Gliwice 2012, str. 512, cena 54,90 zł.
{jumi [*6]}
