Niektóre domy, w których mieszkał już się nie zachowały – przy ulicy Niemieckiej i na placu Zamkowym. Inne miejsca na szczęście przetrwały, choć nie na wszystkich budynkach upamiętniono ten fakt (np. na domu przy ulicy Zamkowej 11 (Pillies) róg Skopenki (Skapo), gdzie znajdowało się pierwsze mieszkanie Mickiewicza, który zakwaterowany był u księdza kanonika Józefa Mickiewicza).
Idąc od placu Katedralnego ulicą Zamkową w stronę Ostrej Bramy, skręcamy w lewo w zaułek Bernardyński. Pod koniec niego, pod numerem 11 znajduje się muzeum Adama Mickiewicza. Tutaj mieszkała od Wielkanocy do czerwca 1822 roku, tutaj powstała „Grażyna".
Kilkadziesiąt metrów dalej idąc zaułkiem do chodzimy do kościołów św. Anny i Bernardynów, gdzie na małym skwerze nad Wilejką stoi pomnik wieszcza. Został on odsłonięty 18 kwietnia 1984 roku. Autorem pomnika jest Gedyminas Jakubonis. Przedstawia poetę opartego na pękniętej kolumnie symbolizującej Ojczyznę, którą musiał opuścić i emigrację. Twarzą zwrócony jest ku wylotom zaułku Bernardyńskiego i uliczki Młyńskiej. Za statuą leży sześć z ośmiu zachowanych płaskorzeźb autorstwa polskiego rzeźbiarza, warszawiaka Henryka Kuny. Jego projekt składający się z postaci poety i 12 płaskorzeźb ze scenami z „Dziadów" wygrał konkurs w roku 1931. Do wojny artysta zdołał wykonać 8 z dwunastu tablic, sześć z nich rozmieszczono w 1995 roku tuż za pomnikiem.
Gdy wrócimy na ulicę Zamkową i pójdziemy dalej ku Ostrej Bramie, szybko dojdziemy do zaułka Literackiego. Tutaj, pod numerem 5 mieści się kolejny dom, w którym mieszkał poeta i tutaj właśnie w nocy z 22 na 23 października 1823 został aresztowany.
Z kolei przy przedłużeniu ulicy Zamkowej, przy Wielkiej 22 (w zasadzie przy placu Ratuszowym) wisi tablica upamiętniająca kolejne mieszkanie Mickiewicza. Napis głosi: „Z tego domu wyjechał w dniu 6.XI (25.X) 1824 roku zesłany do Rosji Adam Mickiewicz opuszczając Wilno na zawsze".
{gallery}14434{/gallery}
Jeszcze dalej idąc w stronę Ostrej Bramy dochodzimy do dawnego klasztoru bazylianów. Na ulicy Ostrobramskiej 7 przechodzimy przez barokową bramę na teren klasztoru. W bramie wisi tablica poświęcona przyjacielowi Mickiewicza Ignacemu Domeyce. Dalej, gdy miniemy kościół Świętej Trójcy dochodzimy do budynku dawnego klasztoru, zamienionego obecnie na hotel. Niestety obecni właściciele, Bazylianie nie zachowali oryginalnej tzw. celi Konrada (w której więziony był Mickiewicz), w jej miejscu na I piętrze znajduje się apartament. Przetrwała ona czasy komuny, teraz jest utracona. Atrapa celi został urządzona w małym domu (dawnym łączniku) stojącym między hotelem a kościołem. Wnętrze łącznika o powierzchni 25 metrów podzielona została na dwie części: mniejsza udaje clę Konrada, w większej urządzono ekspozycję poświęconą procesowi Filomatów i Filaretów. Kolejne miejsce związane z autorem „Dziadów" to teren dawnego Uniwersytetu Batorego. Jeden z dziedzińców uczelni nosi imię Mickiewicza. Zaś w kościele św. św. Janów w stulecie urodzin, w miejscu, gdzie modlił się poeta, postawiono jego pomnik (popiersie). Niedaleko znajduje się symboliczny nagrobek jego wielkiego przyjaciela – Odyńca.
