Ta pierwsza powstała około 288 roku p.n.e. (część jej spłonęła w 47 roku p.n.e. w czasie wojny aleksandryjskiej Cezara, reszta w 391 lub 415 roku), ta nowa otworzyła swoje podwoje 16 października 2002 roku. I tak jak ta pierwsza jest międzynarodowym centrum naukowym o światowym znaczeniu.
Biblioteka Aleksandryjska, największa i najsłynniejsza biblioteka antycznego świata, założona została przez Ptolomeusza I Sotera, a rozbudowana przez jego syna Ptolomeusza Filadelfa. Była to gigantyczna na owe czasy instytucja, stanowiąca część kompleksu, w skład którego obok biblioteki wchodziły także Musejon (Muzeum) czyli instytut naukowy, obserwatorium astronomiczne, ogrody botaniczny i zoologiczny. Uczeni, którzy tu pracowali otrzymywali pensje od państwa.
Biblioteka Aleksandryjska promieniowała na cały antyczny świat. W swoim najlepszym okresie, przypadającym na III i II wiek p.n.e. posiadała w swoich zbiorach ponad 700.000 zwojów. Z nią związani byli tak wielcy uczeni jak Archimedes, największy matematyk starożytnego świata, Eratostenes, twórca geografii matematycznej i fizycznej, który pierwszy obliczył długość południka i obwód Ziemi, astronom Hipparch, który obliczył długość roku słonecznego, Arystrach z Samos, który jako pierwszy wysunął hipotezę, że Ziemia krąży wokół słońca czy Arystrach z Samotrake, genialny filolog, którego opracowanie tekstów "Iliady" i "Odysei" stało się podstawą wszystkich późniejszych wydań, czy wreszcie Kallimach, największy poeta epoki aleksandryjskiej, który do historii wszedł jako ojciec bibliotekarstwa - pierwszy bowiem sporządził katalog wszystkich ksiąg, według tytułów i autora, Biblioteki Aleksandryjskiej...
Biblioteka Aleksandryjska była otwarta na wszystkie cywilizacje ówczesnego świata. Systematycznie gromadziła najlepsze dzieła. Każdy statek, który zawijał do tutejszego portu był sprawdzany, a znalezione na nim księgi kopiowano. Zapraszano tu studentów i uczonych z najodleglejszych zakątków. To właśnie tu po raz pierwszy przetłumaczono Stary Testament z języka hebrajskiego na grecki.
- I właśnie do tych tradycji nawiązujemy w nowej, działającej zaledwie od dziesięciu lat, bibliotece w Aleksandrii - mówi Ismail Serageldin, dyrektor Bibliotheca Alexandrina. - Ma ona być oknem świata na Egipt, ale jednocześnie oknem Egiptu na świat, narzędziem w rozwoju nauki oraz centrum dialogu między narodami i cywilizacjami.
Idea powstania tej niezwykłej książnicy narodziła się w latach 80. XX wieku na Uniwersytecie Aleksandryjskim, szybko rozprzestrzeniając się poza granice Egiptu. W roku 1987 roku UNESCO ogłosiło konkurs architektoniczny na jej projekt, w którym wzięło udział kilkaset biur projektowych z całego świata. Wygrała norweska firma Snohetta, która wkrótce utworzyła join venture z egipską Hamza Associates. W 1990 roku powstała Międzynarodowa Komisja zajmująca się budową. Jako pierwsze finansowo bibliotekę pospieszyły wspomóc kraje arabskie, po nich inne kraje świata. Budowa ruszyła w 1995 roku, a obok egipskich działały tu firmy brytyjskie, włoskie, amerykańskie, norweskie...
{gallery}12051{/gallery}
Efekt tego, co powstało jest doprawdy imponujący. Już sam widok czytelni, w której zasiąść może jednocześnie 2000 osób przyprawia o zawrót głowy. Z komputerów, z dostępem do internetu, może korzystać jednocześnie 600 osób. Czytelnia jest częścią Głównej Biblioteki, zajmującej powierzchnię 36.770 metrów kwadratowych powierzchni (cała biblioteka ma 85.405 metrów kwadratowych), której zbiory tarasami umieszczono na siedmiu poziomach - od "korzeni wiedzy" po "nowe technologie". Na wszystkich tych poziomach znajduje się ponadto 200 niewielkich "study rooms", w których podczas pracy można korzystać ze wszystkich dobrodziejstw współczesnej techniki. Biblioteka ma też oczywiście specjalne, wysokiej klasy zabezpieczenia przeciwpożarowe, w tym automatycznie uruchamiające się kurtyny chemiczne.
Ale nowa biblioteka to także biblioteka dla niewidomych, dla dzieci, dla młodzieży, biblioteka audiowizualna, multimedialna i muzyczna, sala do czytania mikrofilmów, sala do czytania manuskryptów oraz sala do czytania rzadkich książek. A ponadto planetarium, cztery muzea, osiem centrów badawczych, piętnaście stałych ekspozycji, centrum konferencyjne, Forum Dialogu, szkoła kształcąca w zakresie informacji i technik bibliotekarskich... Rocznie odwiedza ją ponad 1,5 miliona osób!
Rozpoczynając działalność Bibliotheca Alexandrina miała 230.000 książek, docelowo w jej gmachu można zmieścić 8 milionów woluminów, nie licząc zbiorów audiowizualnych, manuskryptów i książek rzadkich oraz książek zdigitalizowanych, których obecnie jest już niemal ćwierć miliona. Zbiory gromadzone są w trzech językach - arabskim, francuskim i angielskim. Z całego świata nadchodzą tu jednak książki także w innych językach - cenne księgi będące podarunkiem dla tej niezwykłej biblioteki.
Ten biblioteczny kompleks usytuowany jest przy nadmorskim bulwarze Corniche biegnącym wzdłuż Wschodniego Portu, bardzo blisko miejsca, gdzie stała Biblioteka Aleksandryjska, co potwierdziły badania archeologiczne w 1993 roku. Nowa książnica frontem zwrócona jest na północ, na morze, południową fasadą na południe, na Aleksandryjski Uniwersytet. Rozciąga się z niej wspaniały widok na półwysep el Silsila z prawej, a z lewej, poprzez zatokę na cytadelę Quait-Bey, wznoszącą się w miejscu, gdzie niegdyś stała owa najsłynniejsza latarnia - latarnia z Faros, jeden z siedmiu cudów starożytnego świata.
Z zewnątrz najbardziej imponuje gigantyczna kolista ściana wzniesiona z ponad 4000 bloków granitowych z Assuanu, na której znalazły się litery ze 120 współczesnych i dawnych alfabetów świata, także litery Braille'a oraz znaki muzyczne. Od strony bulwaru posadzono drzewka oliwne, podarowane bibliotece przez Jerozolimę, a przy wejściu głównym postawiono posąg wydobyty z morskiego dna, a pamiętający czasy świetności hellenistycznej Aleksandrii.
Korzystanie ze zbiorów biblioteki jest odpłatne. Wyższe ceny są dla cudzoziemców, niższe dla Egipcjan – na przykład miesięczna karta członkowska Egipcjanina kosztuje 20 funtów egipskich, a cudzoziemca 110 funtów egipskich. Dzieci, młodzież, studenci, przyjaciele biblioteki, a także emeryci i niepełnosprawni – 10 funtów. Roczna opłata jest trzykrotnością miesięcznej opłaty.
Bibliotheca Alexandrina... Dzięki niej do Aleksandrii znów ciągną uczeni i twórcy.
{jumi [*6]}
