Najpierw przed południem wpadł do miasta na krótko wjeżdżając od strony Dolnego Przedmieścia, potem wracając spod Gutkowa zatrzymał się dłużej. Wjechał do miasta mostem św. Jana Nepomucena, dalej przez ulicę Prostą stanął na rynku Starego Miasta. Tutaj przyjął defiladę wojskową i odebrał meldunki od swoich zwiadowców.
Jedynym godnym go budynkiem była zamek olsztyński, na którym zjadł obiad i spędził kilka godzin. Znając jego zainteresowanie naszym wielkim astronomem można założyć, że pytał o szczegóły pobytu Kopernika w Olsztynie. Noc z 3 na 4 lutego cesarz spędził już w Gutkowie.
W roku 2007 z inicjatywy prof. Janusza Jasińskiego z Polskiego Towarzystwa Historycznego ustawiono obelisk w kształcie kamienia upamiętniający pobyt cesarza w Olsztynie. Pomnik usytuowany jest przy ul. Grunwaldzkiej tuż przy moście św. Jana.
{gallery}10137{/gallery}
Oprócz cesarza w Olsztynie przebywali inni dowódcy francuscy i żołnierze. Już w styczniu przebywali tutaj m.in. generał Gardanne i marszałek Ney (obaj nocowali na zamku). W kościele św. Jakuba urządzono obóz jeniecki dla pojmanych żołnierzy carskich i pruskich po bitwie pod Pruską Iławką. Zamknięto ich tutaj kilkuset, udało się uciec grupce pod przewodem rosyjskiego majora.
Na zamku olsztyńskim urządzono lazaret, wielu chorych i rannych kurowało się w prywatnych domach. Umierali zaś w Olsztynie nie tylko żołnierze, ale i mieszkańcy. Tylko w kwietniu zmarły 104 osoby, a w całym roku 1807 – 437 (Olsztyn w roku 1807 liczył 2011 mieszkańców). Przykościelny cmentarz i cmentarz miejski zostały szybko przepełnione, więc zaczęto chować zmarłych przy drodze do Dobrego Miasta (dzisiaj ulica 1 Maja), na niewielkim pagórku z trzema drewnianymi krzyżami. Miejsce t z czasem zaczęto nazywać Placem Trzech Krzyży, nazwa została przywrócona w roku 2004 – wtedy też postawiono tutaj pamiątkowy kamień.
{jumi [*28]}
