Miasto to, po kaszubsku nazywane „Kòscérzna", leży w południowej części Pojezierza Kaszubskiego. Po raz pierwszy wymienione zostało w dokumencie z 1284 r., a prawa miejskie uzyskało w 1398 r. Aż do XIX wieku był to jednak tylko ośrodek regionu rolniczego. Nawet obecnie jako siedziba władz miasta gminy w województwie pomorskim o liczbie ludności zbliżającej się do 24 tysięcy, 55% miasta zajmują użytki rolne, a 5% leśne. Trzy otaczające je jeziora: Gałęźne, Kapliczne i Wierzysko oraz kilka innych położonych w pobliżu powodują, że jest to popularne na Kaszubach centrum turystyczne.
Dwa sanktuaria
Znajduje się tu równocześnie centrum pielgrzymkowe, gdyż Kościerzyna jest podobno jedynym miastem w Europie, w którym w jednej parafii są dwa sanktuaria - Matki Boskiej Kościerskiej Królowej Rodzin i Matki Boskiej Bolesnej Królowej Anielskiej.
Większy i ciekawszy architektonicznie kościół pw. Świętej Trójcy sprawia wrażenie, że jest o wiele starszy niż w rzeczywistości. Wrażenie to potęguje ustawiona w pobliżu jego makieta odlana w brązie. Tymczasem ta świątynia w stylu neobarokowym na planie krzyża greckiego, z wieżyczką w środku, wzniesiona została w latach 1914-1917 na miejscu wcześniejszych kościołów. Posiada sporo przeniesionych z nich cennych, znacznie starszych zabytków.
{gallery}10030{/gallery}
Ołtarz główny pochodzi z pierwszej połowy XVII w. i wykonany został w stylu późnorenesansowym – wczesnobarokowym. Za najcenniejszy, a zarazem najstarszy zabytek w tej świątyni uważana jest późnogotycka rzeźba „Ukrzyżowanie" z 1503 roku znajdująca się w prawym ołtarzu bocznym.
Młodszym, ale cennym zabytkiem jest częściowo wykonany ze srebra tzw. ołtarz pielgrzymi w bocznej nawie. Według przekazów jego fundatorem był gen. Józef Wybicki urodzony w pobliskim Będominie. W ołtarzu tym znajduje się również jeden z dwu tutejszych „cudownych" obrazów – Matki Bożej Kościerskiej Królowej Rodzin. Jest to kopia z 1616 roku starej ikony datowanej podobno na IX w. W 1998 r. został on ukoronowany koronami papieskimi.
Drugi z kościerzyńskich kościołów, neogotycki kościół Zmartwychwstańców, zbudowano w latach 1892-1894 na zachód od starej części miasta. Do 1945 roku był to kościół ewangelicki. Dopiero po II wojnie światowej przejęli go katolicy. Wyposażenie również ma neogotyckie, z wyjątkiem oryginalnej gotyckiej Pièty przeniesionej do niego w XIX w. z klasztoru benedyktynek w Chełmnie.
Wokół rynku
Zaproszeni na dziennikarską podróż studyjną po tej części Kaszub przez Pomorską Regionalną Organizację Turystyczną z Gdańska, po drodze zwiedzamy również Kościerzynę. Jej centrum stanowi rynek. W przeszłości był to zapewne plac targowy, gdyż położony jest niedaleko od dawnej fary – sanktuarium pw. Świętej Trójcy. Najstarsze domy na rynku mają metryki z początku XIX wieku, zaś neogotycki ratusz, którego budowę zakończono w 1843 roku, stoi nie pośrodku, lecz w jednej z pierzei. Obok domów starszych, są tu również budynki młodsze.
Uwagę przyciąga ustawiona na rynku, odlana w brązie rzeźba Remusa Kaszubskiego, autora „Zwierciadła" i badacza regionu kaszubskiego. Jest to jedna z trzech znanych tutejszych rzeźb świeckich. Dwiema pozostałymi są pomniki gen. Józefa Wybickiego, autora słów naszego hymnu narodowego. Duży, kamienny, z 1975 roku, zaprojektowany został przez Wawrzyńca Sampa. Mały, starszy, z 1947 roku, stoi przy zespole szkół technicznych.
Natomiast przy ul. Kaplicznej wznosi się pomnik Chrystusa Króla ustawiony na cokole, który uprzednio był pomnikiem wdzięczności Kościerzakom poległym w armii pruskiej w wojnie z Francją w 1871 roku. Kościerzyna bowiem, podobnie jak wiele innych miejscowości pomorskich, miała złożone dzieje. Zagarnięta przez Krzyżaków na początku XIV w. wróciła do Polski w 1466 r., będąc przez ponad 3 wieki siedzibą starostwa niegrodowego. W latach 1772 – 1920 znalazła się w zaborze pruskim.
Atrakcje turystyczne w mieście
Tutejszą atrakcją turystyczną jest m.in. skansen kolejowy. Mieści się on częściowo w parowozowni przelotowej zbudowanej w 1929 roku. Jego chlubą jest wagonik kolejki na Gubałówkę w Zakopanem z 1936 roku oraz kilka historycznych parowozów. W sezonie letnim kursuje do Gdyni i z powrotem zabytkowy pociąg „Costerina".
W pobliżu Kościerzyny położony jest Będomin – miejscowość rodzinna gen. Józefa Wybickiego oraz Manieczki, gdzie obecnie znajduje się Muzeum Hymnu Narodowego. W okolicy jest jeszcze parę innych wartych zobaczenia miejsc – np. cmentarzysko Gotów z okresu rzymskiego, z czterema kamiennymi kręgami, kurhanami i kamiennymi stelami. Można więc w Kościerzynie, zwłaszcza nad którymś z jezior, zarówno dobrze wypocząć, jak i zobaczyć ciekawe zabytki oraz miejsca.
{jumi [*6]}
