Polska stoi przed koniecznością implementacji prawa unijnego, które nakłada nowe obowiązki w zakresie ochrony środowiska, tzw. dyrektywy Single Use Plastics. Jakie są jej podstawowe założenia?
Dyrektywa Single-Use Plastics – w skrócie SUP - ustanawia między innymi poziomy w zakresie selektywnej zbiórki w celu recyklingu butelek z tworzyw sztucznych po napojach, wynoszące: 77 proc. do 2025 r. i 90 proc. do 2029 roku. Ponadto wprowadza wymóg, że od 2025 r. wszystkie butelki plastikowe muszą być wykonane w minimum 25 proc. z materiału pochodzącego z recyklingu, a od 2030 r. - w 30 procentach. Powinna zostać wdrożona do przepisów państw członkowskich do lipca 2021 roku.
Polscy producenci soków i napojów apelują o stworzenie systemu depozytowego, który umożliwi im realizację nowych obowiązków. Załóżmy, że taki system jest wdrożony a ja kupiłem sok w butelce ze sztucznego tworzywa. Co się z nią powinno dziać jak wypiję sok?
W praktyce będzie to wyglądało tak, że pustą butelkę PET po napoju będzie można oddać w sklepie i w momencie jej zwrotu otrzyma się zwrot depozytu. Aby system był efektywny musi być przyjazny dla konsumenta, czyli powszechny i łatwy. Musi też uwzględniać specyfikę struktury handlu detalicznego, ponieważ czym więcej sklepów będzie w systemie, tym lepiej. Dzięki wielu punktom zbiórki opakowań będzie to rozwiązanie wygodne dla konsumenta i zagwarantuje dostarczenie odpowiedniej ilości plastiku do dalszego recyklingu.
Jakie powinny być filary organizacyjne takiego systemu? Czy podobne systemy są już obecne w innych państwach?
Jest kilka filarów, na bazie których powinien być taki system zbudowany. Po pierwsze depozytem powinna zostać objęta wąska grupa opakowań - wyłącznie opakowania z tworzyw sztucznych. Bazując na doświadczeniach innych państw, które ten system już dawno wprowadziły - system powinien być administrowany przez spółkę non-for-profit, powołaną przez przedstawicieli producentów lub producentów i detalistów. Co ważne - operator systemu powinien być właścicielem materiału uzyskanego ze zwróconych opakowań i zapewnić producentom dostęp do zakupu rPET, aby mogli działać zgodnie z prawem. Uważamy także, że niezwrócony depozyt powinien być elementem finansującym cały system oraz nie podlegać opodatkowaniu VAT. System powinien być jeden, aby nie było chaosu, oraz powszechny i obowiązkowy dla producentów napojów.
Państwo proponują wyłączenie z systemu depozytowego opakowań szklanych. Dlaczego?
Argumentami za przyjęciem takiego rozwiązania są wysoki poziom recyklingu opakowań szklanych w Polsce oraz trudność w przystąpieniu do systemu małych polskich sklepów. W obecnym systemie opakowania szklane zbierane są z bardzo wysoką skutecznością - według danych Europejskiej Organizacji Opakowań Szklanych obecnie już około 70 proc. tych opakowań poddanych jest recyklingowi. Tak, jak mówiłem – system musi być dopasowany do polskiej struktury handlu detalicznego, a co za tym idzie stwarzać równe warunki uczestnictwa wszystkim jego podmiotom tak, aby nie wpłynął na utratę ich konkurencyjności. Składowanie butelek szklanych w sklepie wymagałoby dodatkowej powierzchni, obsługi, co w małych sklepach nie będzie możliwe do zrealizowania. Opakowania plastikowe są lekkie, a to z pewnością będzie ułatwiać zbiórkę. Co za tym idzie, będzie ona możliwa do przeprowadzenia w każdym sklepie – również w małym, a to bardzo ważne, bo w Polsce stanowią one około 40 procent.
Co grozi polskim producentom i Polsce w przypadku niewywiązywania się z unijnych dyrektyw?
Bez dobrze zorganizowanego systemu depozytowego i recyklingowego Polska będzie wnosić bardzo wysokie opłaty do UE, a polscy przedsiębiorcy z branży napojowej nie wypełnią swoich obowiązków w zakresie uzyskania odpowiednich poziomów zbiórki i recyklingu oraz udziału surowca wtórnego w opakowaniach plastikowych do napoju. System depozytowy pozwoli osiągnąć poziom zbiórki butelek plastikowych z PET na poziomie około 90 proc., czyli pozyskać surowiec niezbędny producentom do wypełniania unijnych zobowiązań oraz zmniejszyć ilość opakowań plastikowych, które zaśmiecają środowisko naturalne.
Żródło: polskatimes.pl
