Czy w Polsce łatwo jest założyć fundację?
Proces zakładania fundacji nie różni się zbytnio od zakładania małego przedsiębiorstwa. Przydaje się doświadczenie i wiedza biznesowa, dobrze jest mieć spore fundusze na start. Należy sprawę bardzo dobrze przemyśleć i „odrobić lekcje”. Jest sporo załatwiania spraw biurokratycznych: napisanie statutu, notariusz, NIP, REGON itd. Nie jest to proste i potrzeba sporo wiedzy, zaangażowania i determinacji.
Na jakie wsparcie może liczyć taki podmiot?
W ostatnich latach pojawiło się sporo instytucji, które pomagają przejść przez proces zakładania organizacji i potem w jej prowadzeniu - służą radami, prowadzą szkolenia. Są to organizacje pozarządowe, instytucje samorządowe jak również firmy nastawione na zysk. Instytucje współpracujące z NGO zwykle publikują w Internecie wszelkie materiały, które powinny zainteresować osoby chcące założyć fundację: zasady współpracy, strategie na najbliższą przyszłość, możliwości pozyskania wsparcia itp. Organizowane są także konferencje służące integrowaniu i wspieraniu środowiska NGO.
Świetną robotę wykonują ludzie pracujący w stowarzyszeniu klon/jawor i w portalu NGO.pl dostarczając najświeższych wiadomości i porad związanych z zakładaniem i prowadzeniem organizacji pozarządowych.
Czy 1 proc. z podatku to istotne wsparcie dla tego typu instytucji?
Wiele mówi się na temat tego czy odpisy 1 proc. działają zgodnie z intencjami pomysłodawców. Obecnie większość pieniędzy otrzymuje kilka największych organizacji, które mają już spore fundusze i stać je na intensywne akcje reklamowe. Tymczasem małe fundacje, które nie są w stanie opłacać reklam, nie mają szans w walce z „gigantami”.
Moim zdaniem główny problem leży jednak w bardzo powierzchownym zainteresowaniu większości ludzi działalnością charytatywną. Często nie wiedzą jak działa organizacja, którą wspierają i na co rzeczywiście są przeznaczane pieniądze z ich rozliczenia. Wiele osób myśli, że przekazując 1 proc. udzielają darowizny. A tymczasem jest to odpis od podatku – gdyby tego nie zrobili i tak oddaliby te pieniądze państwu. Uważają również, że skoro odpisują 1 proc. to nie muszą już myśleć o udzielaniu wsparcia w jakikolwiek inny sposób. Skutek jest taki, że bardzo trudno jest uzyskać darowiznę od osoby prywatnej.
W jaki sposób pozyskuje się finansowanie na działalność fundacji?
Jeśli nie można sobie pozwolić na reklamę, bardzo trudno jest uzyskać wsparcie z 1% oraz z darowizn prywatnych. Większość małych organizacji korzysta ze środków instytucjonalnych: dotacji z fundacji korporacyjnych, instytucji samorządowych, państwowych i unijnych. Jest to proces bardzo sformalizowany i długotrwały. O ile chętnie udzielane są dotacje na konkretne, ciekawe projekty, to niezmiernie trudno jest zdobyć finansowanie bieżącej działalności organizacji, czyli opłat czynszowych i eksploatacyjnych. Większość konkursów dotacyjnych jest opatrzona zastrzeżeniem, że nie finansuje tego rodzaju wydatków. W obliczu takich trudności lokalne organizacje rozwijają się bardzo powoli, a często również szybko kończą swoją działalność z powodu zbyt małej determinacji pracujących w nich ludzi.
Co, według Pani ułatwiłoby i zachęciło do podejmowania tego typu inicjatyw?
Bardzo potrzebna jest edukacja społeczeństwa na temat działalności społecznej i charytatywnej. Trwają starania wielu instytucji nad rozwojem społeczeństwa obywatelskiego, jednak jest to proces powolny i w dużej mierze elitarny.
Należałoby przekonać jak największe rzesze ludzi, że warto współdziałać, tworzyć grupy nieformalne dla osiągnięcia jakiegoś celu lub przyłączać się do już istniejących organizacji. Trzeba upowszechniać wolontariat jako sposób na zmienianie świata i spędzanie wolnego czasu. Wraz z wiedzą i doświadczeniem przyjdzie trend do organizowania się w sposób formalny.
Rozmawiał Przemysław Gruz
{jumi [*9]}
