Długa dyskusja o bezpieczeństwie energetycznym Polski, w tym SMRach i biogazowniach toczy się bez przeszkód. Eksperci wyrażają swoje opinie na forach gospodarczych. Kolejne rządy wychodzą z inicjatywami. Debaty na temat energetyki odbyły się ostatnio na Welconomy Forum 2025 w Toruniu i podczas Europejskiego Kongresu Samorządów. Polski rząd deklaruje 600 MW mocy z SMR do 2035 roku.
Na szczeblu rządowym
W styczniu 2025 Justin Trudeau, premier Kanady i premier Donald Tusk podpisali umowę dwostronną Nuclear Cooperation Agreement, według niej w Polsce planowane są dwa SMRy. Aby ten plan doszedł do skutku, potrzeba doczekać do 2028 roku kiedy to pierwszy kanadyjski, zbudowany w Kanadzie przez amerykańsko-japońskie konsorcjum GE Hitachi Nuclear Energy, SMR ma zostać oddany do użytku.
Temat SMR nie jest nowy
Temat biogazowni ostatnim razem był przedmiotem projektu ustawy w 2023 roku, gdy rząd Mateusza Morawieckiego przyjął projekt o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych.
SMR jako przyszłość ciepłownictwa i energetyki
Podczas Europejskiego Kongresu Samorządów w Mikołajkach odbyła się debata "Czy atom może być rozwiązaniem dla ciepłownictwa" na temat wykorzystania energetyki jądrowej w systemach ciepłowniczych. Lauri Muranen, dyrektor ds. relacji publicznych firmy Steady Energy, podkreślił:
"W Finlandii doświadczyliśmy przedłużania się realizacji jądrowych projektów, które przekroczyły harmonogramy i zaplanowane budżety nie tylko ze względu na skomplikowaną technologię, lecz również z powodów zarządzania. A my chcemy aby pozyskiwanie energii jądrowej było proste, co jest możliwe, jeśli zamierzamy produkować wyłącznie ciepło, zwłaszcza o niskiej temperaturze"
Lauri Muranen zwrócił uwagę na korzyści które będą płynąć z wdrożenia technologii SMR w ciepłownictwie. Zaliczył do nich koszty produkcji, o jedną trzecią niższe niż w przypadku produkcji prądu w konwencjonalnej elektrowni jądrowej. Ponadto niewielkie zapotrzebowanie na surowce do produkcji oraz, dzięki prostocie budowy i prawie bezobsługowemu działaniu, niewielkie koszty operacyjne i kapitałowe.
Sebastian Stodolak, Wiceprezes Warsaw Enterprise Institute, zaznaczył w dyskusji, że:
"Rozwój SMR-ów i ich implementacja w Polsce to nie tylko kwestia innowacyjności, ale również bezpieczeństwa energetycznego. Mniejsze, modułowe reaktory mogą stanowić kluczowe źródło energii w przyszłości, zwłaszcza w kontekście rosnącego zapotrzebowania na stabilne dostawy prądu i ciepła."
"Mały atom jest konceptem jeszcze bez komercyjnego zastosowania, ale jak przekonują fizycy, jego realizacja jest technicznie możliwa. Przeszkodą do implementacji SMR-ów są raczej bariery regulacyjne. Jeżeli z nimi się uporamy to istnieje spora szansa, że przed dużym reaktorem jądrowym będziemy mieć kilkanaście – kilkadziesiąt małych – zauważył ekspert Warsaw Enterprise Institute" - dodał Stodolak.
Biogazownie jako szybkie wsparcie dla polskiej energetyki
Temat mikrobiogazowni był przedmiotem projektu ustawy w 2023 roku gdy rząd Mateusza Morawieckiego przyjął projekt o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych.
Biogazownie rolnicze są bardzo elastycznym, bezpiecznym środowiskowo oraz łatwym we wdrożeniu sposobem na pozyskanie zielonej energii. Polska dysponuje jedną z najlepiej rozwiniętych technologii budowy takich obiektów. Podczas debaty "Zrównoważony Rozwój a Gospodarka Obiegu Zamkniętego” XXXII Welconomy Forum w Toruniu Marek Sawicki, Marszałek senior X kadencji Sejmu, zwrócił uwagę na pilną potrzebę rozwoju mikrobiogazowni rolniczych:
"Ma to kolosalne znaczenie (budowa mikrobiogazowni rolniczych - przyp.red) , zwłaszcza że zgodnie z przewidywaniami ekspertów, w roku 2030 w Polsce może zabraknąć kilku gigawatów mocy. Biogazownie są potrzebne i pożyteczne."
W trakcie dyskusji podczas panelu moderowanego przez Urszulę Jóźwiak – dyrektor Instytutu ESG, zwrócono też uwagę, na elastyczność systemu biogazowni które pozwalają na włączanie i wyłączanie w razie potrzeby, co stabilizuje sieć elektroenergetyczną. Drugim nie mniej ważnym aspektem jest konieczność zrównoważenia miksu energetycznego o zieloną energię. Jeśli w polskim systemie nie będziemy mieli wystarczająco dużo zielonych rozwiązań, będziemy zmuszeni kupować energię od dostawców zagranicznych, co zdecydowanie podwyższa koszty i tak już najdroższej w Europie ceny prądu którą płacą Polacy.
„Mimo iż o potrzebie mikrobiogazowni rolniczych mówi się od dziesięcioleci, to one nie powstają. – „Jest to problem polityczny, ponieważ politykom wydaje się, że mogą zbić na tym jakiś kapitał polityczny. Gdyby nie oni problem by nie istniał.” dodał Marek Sawicki.
Obecnie w Polsce funkcjonuje jedynie 65 biogazowni, podczas gdy w Niemczech jest ich aż 10 tysięcy. Juliusz Bolek, Przewodniczący Rady Dyrektorów Instytutu Biznesu, podkreślił, że:
"Mikrobiogazownie to doskonały przykład gospodarki obiegu zamkniętego. Lokalny surowiec w postaci odpadów biologicznych, po wykorzystaniu w biogazowni, trafia na pola jako wartościowy nawóz."
SMR i biogazownie – uzupełniające się technologie
SMR-y, choć obiecujące, wymagają czasu na wdrożenie i rozwój. Z kolei biogazownie rolnicze mogą powstać znacznie szybciej i zapewnić wsparcie dla krajowego systemu energetycznego już teraz. Komplementarność tych rozwiązań polega na tym, że:
-
SMR-y zapewniają stabilne źródło ciepła i energii elektrycznej, które może wspierać duże aglomeracje.
-
Biogazownie stanowią zdecentralizowane, elastyczne źródło energii, które może funkcjonować lokalnie i być uzupełnieniem dla wielkich inwestycji w energetykę jądrową.
Oba te rozwiązania wpisują się w dążenie Polski do dywersyfikacji źródeł energii oraz zwiększenia niezależności energetycznej. Wdrożenie strategii opartej na SMR-ach i biogazowniach może stać się kluczowym elementem stabilizacji rynku energii w Polsce.
