Mechanizm systemu kaucyjnego ma polegać na tym, że przy sprzedaży napojów zostanie pobrana opłata kaucyjna, którą będzie można odzyskać przy zwrocie butelki czy puszki. O potrzebie stworzenia kompleksowego systemu kaucyjnego w Polsce mówi się od dawna a opóźnienie jego wdrożenia naraża Polskę na unijne sankcje. W kwestii gospodarowania odpadami pokonsumpcyjnymi szczególnie istotna jest unijna dyrektywa Single Use Plastics (SUP), która zobowiązuje wszystkie państwa UE do ograniczania wpływu tworzyw sztucznych na środowisko.
Wedle dyrektywy, do końca 2023 r. wszystkie butelki plastikowe będą musiały być wykonane co najmniej w 25 proc. z materiału pochodzącego z recyklingu, a do końca 2030 r. – co najmniej z 30 proc. tych materiałów. Jednym z elementów SUP jest właśnie obowiązkowe wdrożenie systemu kaucyjnego, zakładającego selektywną zbiórkę butelek po napojach na poziomie 77 proc. zbiórki do 2025 r. oraz 90 proc. do 2029 roku.
Rozwiązania, które proponuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska są ważne nie tylko ze względu na konieczność spełnienia unijnych wymogów środowiskowych pod kątem gospodarki obiegu zamkniętego. Na wdrożenie systemu kaucyjnego czeka też rynek, bo przepisy pozwolą na lepszy dostęp do granulatu i ograniczą odpływ surowca PET poza granice Polski.
W sprawie projektu ustawy Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadziło szerokie konsultacje społeczne, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, w tym przedstawicieli branży handlowej. Pozwoliło to wspólnie wypracować rozsądny kompromis, czego przykładem jest zrezygnowanie z objęcia systemem kaucyjnym szklanych butelek jednorazowych.
Przedsiębiorcy liczyli, że projekt ustawy zostanie przyjęty przez parlament do końca ubiegłego roku, jednak tak się nie stało. Dlatego zapytaliśmy Ministerstwo Klimatu i Środowiska m.in. o to, czy projekt ustawy dotyczącej systemu kaucyjnego dla Polski przeszedł już pomyślnie notyfikację techniczną Komisji Europejskiej, w jakim kształcie projekt zostanie przekazany do zaopiniowania Radzie Ministrów oraz do dalszych prac w polskim parlamencie, kiedy można się spodziewać odmrożenia prac legislacyjnych w sprawie systemu kaucyjnego, czy został już wyznaczony i na kiedy termin rozpatrzenia projektu przez Radę Ministrów, jak też kiedy w przybliżeniu projekt ustawy kaucyjnej zostanie przekazany do dalszych prac w polskim parlamencie.
Przedstawiamy pełną odpowiedź ministerstwa:
„Prace legislacyjne dotyczące systemu kaucyjnego nigdy nie zostały zamrożone. Projekt ustawy ustanawiającej w Polsce system kaucyjny został przekazany do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów 16 stycznia 2023 r., w celu skierowania go do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów. Od prac na tym etapie zależy teraz jak szybko projekt trafi pod obrady Rady Ministrów oraz do Sejmu. Zakłada się, że przepisy wejdą w życie w III kwartale br.
Trwają także rozmowy na temat konieczności poddawania projektu notyfikacji technicznej. Jednakże zgodnie z prawem, notyfikacji projektu ustawy dokonuje się po przyjęciu projektu przez Radę Ministrów. W związku z powyższym projekt jeszcze nie został przekazanych do notyfikacji.
W obecnym kształcie projekt zakłada objęcie systemem kaucyjnym butelek na napoje z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów, butelek szklanych wielokrotnego użytku po napojach o pojemności do 1,5 litra oraz puszek metalowych o pojemności do 1 litra. Należy jednak pamiętać, że projekt może ulec jeszcze drobnym zmianom na najbliższych etapach (SKRM, komisja prawnicza, Rada Ministrów)”.
Projekt ustawy w obecnym kształcie, oparty na rozsądnym kompromisie między oczekiwaniami organizacji społecznych a przedstawicielami handlu i producentów szkła, wpisuje się w kryteria nakreślone przez UE i uwarunkowania polskiego rynku. Można więc oczekiwać, że unijna notyfikacja przebiegnie szybko a system kaucyjny nareszcie wejdzie w życie.
