Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE) nadzoruje nie tylko rynek telekomunikacyjny, ale także rynek pocztowy. Aby zostać operatorem pocztowym trzeba zgłosić chęć prowadzenia takiej działalności do UKE i zostać wpisanym do rejestru operatorów pocztowych. Co roku należy też złożyć do urzędu sprawozdanie z prowadzonej działalności. Dzięki temu UKE zbiera dane, które pozwalają na publikację raportu dotyczącego całego rynku.
Na polskim rynku pocztowym jeden z operatorów ma status operatora wyznaczonego. Wiąże się to z pewnymi przywilejami, ale też dodatkowymi obowiązkami. Obecnie operatorem wyznaczonym jest operator państwowy – Poczta Polska. Ale na rynku są też operatorzy alternatywni. Ilu dokładnie ich jest?
W raporcie Urzędu Komunikacji Elektronicznej możemy przeczytać, że oprócz operatora wyznaczonego w rejestrze w grudniu 2013 roku wpisanych było jeszcze... 274 operatorów. Ta liczba może być zaskakująco duża dla osób, które nie są ekspertami rynku pocztowego, bo adresaci i opinia publiczna kojarzą nazwy tylko kilku operatorów.
Skąd w takim razie blisko 270 innych operatorów pocztowych? Część firm jest wpisanych do rejestru operatorów pocztowych (bo złożyły taki wniosek i spełniły wymogi formalne), ale nie prowadzi działalności pocztowej. Duża część operatorów pocztowych to firmy regionalne, a nawet lokalne, które nie prowadzą działalności na terenie kilku miast w regionie, albo tylko jednego miasta (według raportu w 2013 roku 80 operatorów pocztowych prowadziło działalność tylko lokalnie). Część operatorów działa jako podwykonawcy usług dla większych operatorów. Często są to małe firmy, które nie są spółkami kapitałowymi, ale działają na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i zatrudniają kilka, kilkanaście osób. W rejestrze znajdują się również firmy, które świadczą usługi kurierskie.
W latach 1996-2013 liczba operatorów alternatywnych wzrosła osiemnastokrotnie: z 15 do 274. Ma to oczywiście związek ze zmianami w prawie, które stopniowo coraz bardziej uwalniały rynek usług pocztowych. W 2006 roku, kiedy termin liberalizacji rynku nie był jeszcze dokładnie określony, ale wiadomo było, że nastąpi już niedługo do urzędu wpłynęło aż 76 wniosków o wpis do rejestru. W kolejnych latach takich wniosków składano prawie o połowę mniej.
Wielkość rynku
Szacunkowa wartość rynku pocztowego w zakresie listów wg wyliczeń na podstawie raportu UKE wyniosła ponad 3,8 mld zł. Operatorzy alternatywni zrealizowali ponad 0,2 mld zł przychodu z usług listowych, co oznacza, że ich udział w rynku wyniósł ponad 5%. Warto też odnotować, że 88% tej kwoty zostało zrealizowane przez pięć największych firm. To właśnie ta czołówka operatorów pocztowych ma odpowiedni potencjał organizacyjny i finansowy, aby konkurować z operatorem państwowym.
Całkowita wartość rynku pocztowego z uwzględnieniem paczek pocztowych, przesyłek kurierskich, usług listowych i pozostałych usług pocztowych to wg UKE 7,5 mld zł, z czego 2,5 mld zł realizowane było przez operatorów alternatywnych (w tym firmy kurierskie), co stanowi ponad 33% udziału w rynku. Pozostałe 67% jest obsługiwane przez państwowego operatora.
Rosnący udział prywatnych operatorów pocztowych to oczywiście efekt uwolnienia rynku na początku 2013 roku. Można spodziewać się, że tendencja ta będzie się utrzymywała, co obserwujemy już w roku bieżącym chociażby na przykładzie przetargów wygrywanych przez operatorów alternatywnych.
